Παράρτημα:Γραμματική (νέα ελληνικά)
Γλώσσα: Νέα ελληνικά » Γραμματική » Παράρτημα:Γραμματική ««« Παραρτήματα γραμματικής |
Οι σημειώσεις για τη Γραμματική της νεοελληνικής κοινής που ακολουθούν και οι κλιτικοί πίνακες του Βικιλεξικού λαμβάνουν υπ' όψιν
Επίσης δείτε
Φωνητική, ΦωνολογίαεπεξεργασίαΦωνητικήεπεξεργασίαΦθόγγοιεπεξεργασία
ΦωνολογίαεπεξεργασίαΤο φωνολογικό σύστημα. Τα φωνήματαεπεξεργασία
Οι συνδυασμοί των φωνημάτωνεπεξεργασίαΠάθη φωνηέντωνεπεξεργασία
Πάθη συμφώνωνεπεξεργασίαΤελικό νεπεξεργασίαΟ τόνος της λέξηςεπεξεργασία
Για τον τόνο στη γραφή, δείτε #Κανόνες τονισμού Ο τόνος της φράσης (επιτονισμός)επεξεργασία
Προφορικός συλλαβισμόςεπεξεργασία
H γραφήεπεξεργασία
Γράμματαεπεξεργασία
Τα τονικά σημάδιαεπεξεργασία
Κανόνες τονισμούεπεξεργασία
Τοποθέτηση τόνου
Κανόνες τονισμού στο μονοτονικό σύστημα
Για το πολυτονικό σύστημα, δείτε Παράρτημα:Γραμματική (αρχαία ελληνικά)#Τονισμός.
H στίξηεπεξεργασία
Τυπογραφικός συλλαβισμόςεπεξεργασίαΚανόνες συλλαβισμού: νέο σύστημα, παλιό σύστημα
Λεξικά με συλλαβισμό:
Σχολικά βιβλία με συλλαβισμό λέξεων:
Συντομογραφίεςεπεξεργασία
|
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ της ΚΟΙΝΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ
2. Ουσιαστικά
3. Επίθετα
Επίθετα στο Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές:
4. Αριθμητικά
5. Αντωνυμίες
6. Ρήματα
7. Μετοχές
9. Προθέσεις
10. Σύνδεσμοι
11. Επιφωνήματα
12. Μόρια
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ, ΣΗΜΑΣΙΑ ΛΕΞΕΩΝ
|
Μορφολογία
επεξεργασίαοριστικό άρθρο: ο, η, το
- σε + οριστικό άρθρο: συγχώνευση: σε + τον > στον, στην, στο
- δεν έχει κλητική. Δείτε κλητικό επιφώνημα ε!, ω!
- δείτε τους κανόνες για το τελικό ν
- διαλεκτικά: τες, στουν
- παρωχημένα: ταις
αόριστο άρθρο: ένας, μία ή μια, ένα
- δεν έχει κλητική
- δείτε και το αριθμητικό επίθετο: ένας
Δείτε το Παράρτημα:Ουσιαστικά (νέα ελληνικά) για τα είδη, όλες τις κλίσεις, παρατηρήσεις για τις πτώσεις.
Εδώ υπάρχουν μόνον σημειώσεις για την ορθογραφία:
↑
Κύρια ονόματα
επεξεργασίαΚάθε γλώσσα έχει δικές της συνήθειες προσδιορισμού των κυρίων ονόματων. Για τα νέα ελληνικά: Ποια ουσιαστικά είναι κύρια ονόματα;
- Κύρια ονόματα είναι όλα τα Ανθρωπωνύμια, Εθνωνύμια, Εθνικά ονόματα, Πατριδωνυμικά, όλα τα Τοπωνύμια κάθε είδους, ονομασίες ημερών, μηνών και γιορτών, τίτλοι έργων και Επωνυμίες, ονομασίες Ταξινομικών βαθμίδων και θρησκευτικοί όροι
Πηγές
Παράγραφοι 459‑470 Τριανταφυλλίδης (1941) για τα κύρια ονόματα (ονόματα προσώπων και τοπωνυμίες):
- 459. Γενικά.—Λέγονται κύρια ονόματα τα ουσιαστικά που σημαίνουν ένα ορισμένο πρόσωπο, ζώο ή πράμα. Τα κυριότερα είδη των κύριων ονομάτων είναι τα ονόματα των ανθρώπων και τα ονόματα των τόπων, [...]
- 486. [...] Έτσι είναι κύρια: τα βαφτιστικά και τα οικογενειακά ονόματα, Πέτρος, Κανάρης· τα ονόματα που δίνονται κάποτε σε ορισμένα ζώα, Πιστός ή πράματα (πλοία, αεροπλάνα κτλ.), Αβέρωφ, Ίκαρος καθώς και τα γεωγραφικά ονόματα, οι τοπωνυμίες : Ελλάδα, Όλυμπος.
- 487. Τυχαίνει συχνά να έχουν το ίδιο όνομα—βαφτιστικό ή οικογενειακό—δυο ή περισσότερα πρόσωπα ή πράματα, αλλά τ' όνομά τους είναι πάντοτε κύριο, αφού με αυτό φανερώνεται κάθε φορά ένα ορισμένο πρόσωπο ή πράμα, και αυτό είναι μοναδικό στο είδος του : ο Γιάννης, ο Γιαννόπουλος, το Κεφαλάρι.
- 488. Κοινά ονόματα λέγονται τα ουσιαστικά που σημαίνουν όλα τα πρόσωπα, ζώα ή πράματα από το ίδιο είδος, καθώς και τις αφηρημένες έννοιες : άνθρωπος, σκυλί, λουλούδι, τριανταφυλλιά, πίκρα.
- Και τα ουσιαστικά που εκφράζουν μοναδικές έννοιες λογαριάζονται κοινά : φεγγάρι, κόλαση, Άδης.
Παράγραφος 489 (Τριανταφυλλίδης, 1941):
- 1. [...] Κύρια ονόματα λογαριάζονται και :
- α) Τα ε θ ν ι κ ά ([και παράγραφος] 282): Έλληνες, Σουηδοί, Πειραιώτες, Σουλιώτισσες
- β) Τα ονόματα των μ η ν ώ ν, των η μ ε ρ ώ ν της εβδομάδας και των γ ι ο ρ τ ώ ν : Αύγουστος, Κυριακή, Χριστούγεννα. Έτσι και Δεκαπενταύγουστο, Σαρακοστή (αλλά κάνω σαρακοστή, αύριο είναι σαρακοστή).
- γ) Τα ονόματα των έργων της λογοτεχνίας και της τέχνης: η Ιλιάδα του Ομήρου, η Ασάλευτη Ζωή του Παλαμά, το Κρυφό Σχολειό του Γύζη, η Ηρωική του Μπετόβεν.
- δ) Τα ονόματα των δ ρ ό μ ω ν, των π λ α τ ε ι ώ ν, των συνοικιών, συνοικισμών, τοποθεσιών: οδός Σταδίου, Ομόνοια, Πλάκα, Καστέλα
- 2. Η λέξη Θ ε ό ς και τα συνώνυμά της: Πανάγαθος, Παντοδύναμος, Θεία Πρόνοια κτλ., οι λέξεις Χριστός, Παναγία, Άγιο Πνεύμα.
- Το θεός γράφεται με μικρό όταν πρόκειται για ετους θεούς της μυθολογίας: οι θεοί του Ολύμπου, οι θεοί των πρωτόγονων λαών.
- Επίσης, κύρια ονόματα είναι οι Κατηγορία:Ταξινομικοί όροι (νέα ελληνικά)
Τα υπόλοιπα λέγονται κοινά ονόματα ή προσηγορικά ονόματα
Εθνικά ονόματα
επεξεργασίαΓια τη γραφή των εθνικών ή πατριδωνυμικών κυρίων ονομάτων στο Βικιλεξικό ακολουθούνται:
- οι κανόνες, όπως στο κεφάλαιο 10.3. Κεφαλαία και μικρά του Διοργανικού Εγχειριδίου σύνταξης κειμένων (europa.eu)
- η επιθετική λειτουργία με μικρό γράμμα, κατά την πρακτική του Κριαρά, με πεζό (κεφάλαιο 14, «Κεφαλαία γράμματα», Παπαναστασίου, 2008, σελίδες 473‑488.)
- ως ουσιαστικά κύρια ονόματα§489, με κεφαλαίο αρχικό γράμμα. Υποκαθιστούν όνομα, ή προσφώνηση.
- ↪ τα μέλη της ομάδας ήταν ένας Γερμανός, δύο Γάλλοι κι ένας Έλληνας
- ↪ οι Σουλιώτες ήταν σπουδαίοι πολεμιστές
- σε επιθετική λειτουργία, με πεζό αρχικό γράμμα
- ↪ ο γάλλος φίλος σου, τι κάνει;
- ↪ οι σουλιώτες αγωνιστές απέκτησαν τη φήμη σπουδαίων πολεμιστών
- ↪ η θητεία των αμερικανών προέδρων διαρκεί τέσσερα χρόνια
- Σημείωση: Κατά τη Γραμματική του Γυμνασίου, θεωρούνται επίθετα. (στα παραδείγματα αναγράφονται με κεφαλαίο). Δεν σχολιάζεται η απουσία ουδετέρου.
- αλλά για συγκεκριμένο πρόσωπο (σαν μέρος προσφώνησης):
- ↪ ο Αμερικανός πρόεδρος Kennedy (Κέννεντυ) δολοφονήθηκε στις 22 Νοεμβρίου του 1963
- Συγκρίνετε με τα αρχαία ονόματα όπως: Θουκυδίδης Ὀλόρου Ἁλιμούσιος όπου το πατριδωνυμικό είναι μέρος του ανθρωπωνυμίου.
- Δείτε και το Παράρτημα:Ονόματα και επώνυμα στα ελληνικά
Σημείωση: Όμως, στα αρχαία ελληνικά, κύρια ονόματα είναι μόνον τα ανθρωπωνύμια και τα τοπωνύμια.
Κεφαλαίο αρχικό γράμμα
επεξεργασίαΤα αρχικά γράμματα των κύριων ονομάτων γράφονται πάντοτε με κεφαλαίο.
Τα αρχικά γράμματα των κοινών ονομάτων γράφονται κατά κανόνα με μικρό. Κάποιες λέξεις, σημαντικές ή ειδικής σημασίας μπορούν να γραφτούν με αρχικό κεφαλαίο, χωρίς να σημαίνει αυτό ότι μετατρέπονται σε κύρια ονόματα. Στα προσωπικά κείμενά μας, παίζει ρόλο και η δική μας κρίση για την επιλογή κεφαλαίου. (Τριανταφυλλίδης, 1941:491) Κάθε γλώσσα έχει δικές της συνήθειες χειρισμού των κυρίων ονόματων και των κεφαλαίων.
Το Βικιλεξικό ακουλουθεί τους κανόνες όπως περιγράφονται στο κεφάλαιο 10.3. Κεφαλαία και μικρά του Διοργανικού Εγχειριδίου σύνταξης κειμένων (europa.eu)
Οι ταξινομικές βαθμίδες γράφονται πάντα με αρκτικό κεφαλαίο γράμμα (και μάλιστα, τα γένη και τα είδη, με πλάγια γράμματα). Τα ταξινομικά επίθετα, απ' τα οποία προκύπτουν τα ουσιαστικοποιημένα ονόματα των ταξινομικών βαθμίδων, έχουν κανονικά λήμματα με πεζό αρκτικό. Π.χ.
αλλά
- αυτά τα δέντρα ανήκουν στα Ροδοειδή (αναφορά σε ταξινομική βαθμίδα)
Τίτλοι και επίσημες προσφωνήσεις, συνηθίζεται να γράφονται με κεφαλαίο αρχικό σε επίσημα έγγραφα και στην επιστολογραφία
- όπως Κύριε ..., Μεγαλειότατε, τίτλοι στρατιωτικοί (όπως Σχης), ιερατικοί κ.λπ.
- Τίτλοι έργων π.χ. Ακάθιστος Ύμνος, Ηρωική Συμφωνία, (σαν όροι) , αλλά Ύμνος εις την ελευθερίαν (η ελευθερία εδώ, δεν είναι Ελευθερία, όνομα γυναίκας) Τα λόγια της πλώρης, Ο βίος και η πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά
Άλλες πηγές
- συνοπτικά: παράγραφος 489 (Τριανταφυλλίδης, 1941) σχετικά με την ορθογραφία των ουσιαστικών
- αναλυτικά, με παραδείγματα: κεφάλαιο 14, «Κεφαλαία γράμματα», Παπαναστασίου, 2008, σελίδες 473‑488.
Μικρό αρχικό γράμμα
επεξεργασίαΤα αρχικά γράμματα των κοινών ονομάτων γράφονται με πεζό. (Δείτε και #Κεφαλαίο αρχικό γράμμα)
Με μικρό αρχικό γράμμα γράφονται τα άγιος, όσιος, απόστολος και προφήτης και τα προτακτικά αϊ-, αγιο-, αγια-. Αυτά γράφονται με κεφαλαίο μόνο όταν αναφέρονται σε ναωνύμια, χώρους λατρείας, τοπωνύμια και θρησκευτικούς όρους. (Παπαναστασίου, 14.1.2, 2, α σελ.477)
- γιορτάζει ο άγιος Νικόλαος
- στολίστηκε ο Άγιος Νικόλαος (εννοείται η εκκλησία) γιατί σήμερα γιορτάζει ο άγιος Νικόλαος
- ο Άγιος Νικόλαος της Κρήτης (εννοείται η πόλη) πήρε τ' όνομά της από τον άγιο Νικόλαο
- το Άγιο Πνεύμα, η Αγία Τριάδα
Αριθμός
επεξεργασίαΠοια ουσιαστικά δεν έχουν ποτέ ενικό, δεν έχουν ποτέ πληθυντικό ή συνήθως δεν έχουν κάποιον αριθμό
Ουσιαστικά με διπλούς τύπους στον πληθυντικό:
Γενική
επεξεργασίαΠηγές:
- Τριανταφυλλίδης, 1941, 521 Ιστορική διασάφηση, ζ) Η γενική
- Τριανταφυλλίδης, 1941, 522. Η γενική πληθυντικού
Ποια ουσιαστικά δεν έχουν γενική ενικού
Ποια ουσιαστικά δεν έχουν γενική πληθυντικού ή έχουν δύσχρηστη γενική πληθυντικού
Δοτική
επεξεργασίαΣε παγιωμένες εκφράσεις που προέρχονται από τα αρχαία ελληνικά ή την καθαρεύουσα.
Κλίσεις, ανώμαλα ουσιαστικά
επεξεργασία→ δείτε Παράρτημα:Ουσιαστικά (νέα ελληνικά)/ανώμαλα
- για τους συντάκτες:
Επίθετα
επεξεργασία- Κατηγορία:Επίθετα (νέα ελληνικά) (δείτε και Μετοχές)
Στο Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές θα βρείτε
- σημειώσεις για τα είδη τους
- την κλίση επιθέτων και μετοχών
- τα παραθετικά των επιθέτων
Αριθμητικά
επεξεργασίαΟρθογραφία
- Τα απόλυτα αριθμητικά από το ένα μέχρι το είκοσι γράφονται με μία λέξη, ενώ από το είκοσι ένα και πάνω με ξεχωριστές λέξεις ** εκτός από ειδικές σημασίες, όπως εικοσιένα, Εικοσιένα
- Όμως, προφέρονται ως μία φωνολογική λέξη (→ δείτε είκοσι ένα)
- Τα τακτικά αριθμητικά από το δέκατος τρίτος και μετά γράφονται με ξεχωριστές λέξεις
- Τα σύνθετα με δεύτερο συνθετικό το «μισός» γράφονται στη λήγουσα με ‑ης (αρσενικό, ενάμισης τόνος) σε ‑η (θηλυκό, μιάμιση). Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, σε ‑ι (ενάμισι, τρισήμισι τόνοι, επτάμισι). Παλιά γραφή: -μισυ.
Αριθμητικά επίθετα
επεξεργασίαΑπόλυτα αριθμητικά
επεξεργασίαΤακτικά αριθμητικά
επεξεργασίαΠολλαπλασιαστικά αριθμητικά
επεξεργασίαΑναλογικά αριθμητικά
επεξεργασίαΑριθμητικά ουσιαστικά
επεξεργασίαΑντωνυμίες
επεξεργασίαΚλίνονται όπως τα επίθετα, χωρίς κλητική πτώση.
Προσωπικές αντωνυμίες
επεξεργασίαΑντικαθιστούν λέξεις που δηλώνουν πρόσωπα.
Δυνατοί (για να δώσουμε έμφαση) & οι αδύνατοι τύποι.
Προσωπικές αντωνυμίες | |||||
---|---|---|---|---|---|
Α' πρόσωπο | Β' πρόσωπο | Γ' πρόσωπο | |||
ενικός | |||||
Πτώση | αρσενικό | θηλυκό | ουδέτερο | ||
ονομαστική | εγώ | εσύ | αυτός & τος | αυτή & τη | αυτό & το |
γενική | εμένα & (εμού) & μου | εσένα & σου | αυτού & του | αυτής & της | αυτού & του |
αιτιατική | εμένα & με | εσένα & σε | αυτόν & τον | αυτή(ν) & τη(ν) | αυτό & το |
κλητική | - | εσύ | - | - | - |
πληθυντικός | |||||
ονομαστική | εμείς | εσείς | αυτοί & τοι | αυτές & τες | αυτά & τα |
γενική | εμάς & μας | εσάς & σας | αυτών & τους | αυτών & τους | αυτών & τους |
αιτιατική | εμάς & μας | εσάς & σας | αυτούς & τους | αυτές & τες/τις | αυτά & τα |
κλητική | - | εσείς | - | - | - |
Κτητικές αντωνυμίες
επεξεργασία- δικός μου
- οι αδύνατοι τύποι της προσωπικής αντωνυμίας, μετά από ουσιαστικά
- ↪ το βιβλίο μου, το τετράδιό της
Αυτοπαθείς αντωνυμίες
επεξεργασίαΤο πρόσωπο που ενεργεί, δέχεται την ενέργεια αυτή
Οριστικές αντωνυμίες
επεξεργασίαΟρίζουν κάτι, διακρίνοντάς το από όλα τ' άλλα.
Δεικτικές αντωνυμίες
επεξεργασίαΑναφορικές αντωνυμίες
επεξεργασίαΕισάγουν δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις.
- που (άκλιτο)
- ό,τι (άκλιτο - γράφεται με υποδιαστολή χωρίς κενό διάστημα)
- οτιδήποτε (άκλιτο)
- ο οποίος (με άρθρο)
- όποιος
- οποιοσδήποτε
- όσος
- οσοσδήποτε
Ερωτηματικές αντωνυμίες
επεξεργασίαΑόριστες αντωνυμίες
επεξεργασίαΔεν κατονομάζεται για ποιον ή τι μιλάμε.
- άλλος
- ο δείνα ... ο τάδε (κλίνεται το άρθρο)
- ένας-μία-ένα (μόνο στον ενικό)
- κάθε (άκλιτο)
- καθένας-καθεμία/καθεμιά-καθένα (μόνο στον ενικό)
- καθετί (άκλιτο)
- κάμποσος
- κανείς/κανένας-καμία/καμιά-κανένα (μόνο στον ενικό)
- κάποιος
- κάτι, κατιτί (άκλιτο)
- μερικοί (μόνο στον πληθυντικό)
- ο τάδε (κλίνεται το άρθρο)
- τίποτε/τίποτα (άκλιτο)
Επιμεριστικές αντωνυμίες
επεξεργασίαΑνήκουν στις #Αόριστες αντωνυμίες. Από τα αρχαία ελληνικά.
Ρήματα
επεξεργασίαΤα παρεπόμενα του ρήματος
επεξεργασία- εξαρτημένος τύπος - υποτακτική → δείτε Παράρτημα:Ρηματικοί τύποι (νέα ελληνικά)
- απαρέμφατο → δείτε Παράρτημα:Ρηματικοί τύποι (νέα ελληνικά)#Απαρέμφατο αορίστου
Ο σχηματισμός του ρήματος
επεξεργασίαΒοηθητικά στοιχεία σχηματισμού
επεξεργασίαΤο βοηθητικό ρήμα έχω
επεξεργασίαΤο βοηθητικό ρήμα είμαι
επεξεργασίαΟι συζυγίες
επεξεργασίαΡήματα της πρώτης συζυγίας
επεξεργασίαΡήματα της δεύτερης συζυγίας
επεξεργασίαΙδιόκλιτα (συνηρημένα) ρήματα
επεξεργασίαΡήματα ελλειπτικά, απρόσωπα και αποθετικά
επεξεργασίαΡήματα ανώμαλα
επεξεργασίαΜετοχές
επεξεργασίαΗ κλίση των μετοχών, στο Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές
Επιρρήματα
επεξεργασίαΚαταλήξεις επιρρήμάτων
επεξεργασίαΠαραθετικά των επιρρημάτων
επεξεργασίαΠροθέσεις
επεξεργασίαΣύνδεσμοι
επεξεργασίαΕπιφωνήματα
επεξεργασίαΜόρια
επεξεργασία- ας, για, θα, μα, να . (#Χατζησαββίδης, Μόρια @ebooks.edu.gr)
- Σύμφωνα με ορισμένες γραμματικές, τα ναι, όχι, δε(ν), μη(ν), είναι μόρια (#Φιλιππάκη, Μόρια @ebooks.edu.gr)
Σημασιολογία, Λεξιλόγιο
επεξεργασίαΠαραγωγή
επεξεργασίαΠαράγωγα ρήματα
επεξεργασίαΠαράγωγα ουσιαστικά
επεξεργασία- Αθανασία Καρρά, Προβλήματα κλίσης και υποκορισμού στην ελληνική και στα ευρωπαϊκά συστήματα (μεταπτυχιακή διατριβή)
Ο υποκορισμός είναι μια διαδικασία κατά την οποία σχηματίζονται παράγωγες λέξεις σημασιολογικά συγγενείς προς τις πρωτότυπες, με διαφορετική όμως σημασία: δηλώνεται σμίκρυνση, που αφορά το μέγεθος, την ένταση, την έκταση, τη διάρκεια κ.λπ. της πρωτότυπης λέξης ή παρατηρούνται υφολογικές μετατροπές, όπως η έκφραση οικειότητας, η τρυφερότητας ή ακόμα και η έκφραση αρνητικά χρωματισμένων σχολίων.
Παράγωγα επίθετα
επεξεργασίαΠαράγωγα επιρρήματα
επεξεργασίαΣύνθεση
επεξεργασίαΣύνθεση με αχώριστα μόρια (προθηματοποίηση)
επεξεργασίαΣύνθεση με ένωση λέξεων
επεξεργασία- Στις λέξεις οδύνη, όλεθρος, ομαλός, όνομα (ο αρχαίος τύπος ὄνυμα), όροφος, ορυχείο, το αρχικό ο- γίνεται -ω-, όταν χρησιμοποιούνται ως β' συνθετικά: επώδυνος, πανωλεθρία, ανώμαλος, επώνυμο, διώροφος, μεταλλωρυχείο. Αυτό εξηγείται με τον αρχαιοελληνικό φωνητικό νόμο της συνθετικής έκτασης.
Παρασύνθετες λέξεις
επεξεργασίαΠολυλεκτικά σύνθετα
επεξεργασίαΓνήσια και καταχρηστική σύνθεση
επεξεργασίαΥφολογία
επεξεργασίαΣχήματα λόγου
επεξεργασίαΑναφορές
επεξεργασία
Βιβλιογραφία
επεξεργασίαΟρθογραφία
επεξεργασία- Παπαναστασίου, Γιώργος. Νεοελληνική ορθογραφία, ιστορία, θεωρία, εφαρμογή. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη), 2008 (1η έκδοση) ΙSBN 978‑960‑231‑131‑8>br?ΙSBN 978‑960‑231‑131‑8
- Συμβατικοί κανόνες για την ελληνική γλώσσα. Διοργανικό εγχειρίδιο σύνταξης κειμένων, publications.europe.eu, Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Παράρτημα 5. Κατάλογος χωρών, εδαφών και νομισμάτων] @europa.eu, πρόσβαση:2024.08.12.
Βιβλία γραμματικής
επεξεργασίαΒιβλία για τη νεοελληνική γραμματική
- Holton, David. Mackridge, Peter. Philippaki-Warburton, Irene. Spyropoulos, Vassilios. Greek: A Comprehensive Grammar of the Modern Language. ed.2. (στα αγγλικά) Routledge, 2012. @books.google
- Ιορδανίδου, Άννα (1998, 8η έκδ.). Τα ρήματα της νέας ελληνικής. Αθήνα: Πατάκης (©1991, 1η έκδοση:1992).
- _________. (2001) Η κοινή νεοελληνική σε σύγχρονα λεξικά και γραμματικές. pdf@upatras.grμ σελίδες 14, πρόσβαση:2018.03.14.
- Μανόλης Τριανταφυλλίδης (2018) Νεοελληνική γραμματική (της δημοτικής). Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (ανατύπωση της πρώτης έκδοσης του 1941, με διορθώσεις και επίμετρο - γραφή πολυτονική).
Παραθέτουμε αποσπάσματα μεταγραμμένα στο μονοτονικό σύστημα. Η έμφαση και τα τυπογραφικά χαρακτηριστικά, όπως στο βιβλίο. - Βοσταντζόγλου, Θεολόγος (1967) Αναλυτικόν Ορθογραφικόν λεξικόν της Νεοελληνικής Γλώσσης (Καθαρευούσης και Δημοτικής). Αθήναι: χ.ε., 1967.
Με πίνακες κλίσης καθαρεύουσας και δημοτικής αντιπαραβαλλόμενους.
Σχολικά βιβλία γραμματικής στην Ελλάδα, όπως το 2019:
- Χατζησαββίδης, Σωφρόνης. Χατζησαββίδου Αθανασία. Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Α΄ Β΄ Γ΄ Γυμνασίου. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, χ.χ.
- Φιλιππάκη-Warburton, Ειρήνη, et al. Γραμματική Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, χ.χ.
Οι πηγές για συγκεκριμένα θέματα αναφέρονται στα σχετικά κεφάλαια.
Mελέτες, σημειώσεις για τη νεοελληνική γραμματική
- Βαλεοντής, Κώστας.pdf Δοτικές της καθομιλουμένης. ΕΛΕΤΟ, Ορόγραμμα, χ.χ., πρόσβαση:2010.01.15.
- Καρρά, Αθανασία .pdf Προβλήματα κλίσης και υποκορισμού στην ελληνική και στα ευρωπαϊκά συστήματα (μεταπτυχιακή διατριβή) Πανεπιστήμιο Πατρών, 2006. Εποπτεύουσα καθηγήτρια: Αγγελική Ράλλη.
- Κατσούδα, Γεωργία (2009) "Ο σχηματισμός του πληθυντικού αριθμού των μετοχών ηγουμένη, εφαπτομένη, προϊσταμένη, συνισταμένη, υφισταμένη: συμπεράσματα και εφαρμογές", στο Selected Papers from the 18th ISTAL Διαθέσιμο pdf
Λεξικά
επεξεργασία- Παράλληλη αναζήτηση στα λεξικά στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα: Λεξικό Κοινής Νεοελληνικής Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη, Κριαρά (μεσαιωνικό), Γεωργακά (ελληνοαγγλικό, γράμμα Α)
- Ανδριώτης, Νικόλαος Παντελής (1983) Ετυμολογικό λεξικό της κοινής νεοελληνικής. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη). ISBN 960‑231‑036‑7. Έκδοση 3η, φωτοτυπική με διορθώσεις και προσθήκες του συγγραφέα. (1η έκδ:1951, 2η έκδ:1967)
- ___. Ετυμολογικό λεξικό της κοινής νεοελληνικής, εκδ. Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, 1992, 436 σελ., ISBN 960-231-036-7, ISBN 978-960-231-036-6
- Κουμανούδης, Στέφανος Αθ. (1900) Συναγωγή νέων λέξεων υπό των λογίων πλασθεισών από της Αλώσεως μέχρι των καθ’ ημάς χρόνων. Τόμοι: 2 (Εισαγωγή,@anemi). Εν Αθήναις: Τύποις Π. Δ. Σακελλαρίου, τόμος Α, τόμος Β.
- Μανδαλά Μαρία, Μείζον ελληνικό λεξικό, εκδ. Τεγόπουλος - Φυτράκης, 1999, 1494 σελ., ISBN 960-7598-04-0, ISBN 978-960-7598-04-2
- Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.
- ___. Ετυμολογικό λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας, εκδ. Κέντρο Λεξικολογίας, 2011, 1709 σελ., ISBN 978-960-9582-00-1
- Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2002). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας (Βʹ έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. (Αʹ έκδοση: 1998)
- ___. Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας, εκδ. Κέντρο Λεξικολογίας, 42012, 2256 σελ., ISBN 978-960-89751-5-6
- Μπαμπινιώτης Γεώργιος, Λεξικό συνωνύμων-αντωνύμων της νέας ελληνικής γλώσσας, εκδ. Κέντρο Λεξικολογίας, 2011, 1248 σελ., ISBN 978-960-89751-9-4
- Σταματάκος, Ιωάννης (1971). Λεξικόν της αρχαίας ελληνικής γλώσσης. 3 τόμοι (1η έκδοση). Αθήνα.
- ___. Λεξικόν αρχαίας ελληνικής γλώσσης, εκδ. Δεδεμάδη, 2006, 1261 σελ., ISBN 960-98762-9-3, ISBN 978-960-98762-9-2.
- Hofmann, J. B. Ἐτυμολογικόν Λεξικόν τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς. Μτφρ: Αντώνιος Δ. Παπανικολάου. Αθήνα: 1974. (Γερμανικά: Etymologisches Wörterbuch des Griechischen. Munich: R. Oldenbourg, 1949.)
- ___. Ετυμολογικόν λεξικόν της αρχαίας ελληνικής, εκδ. Παπαδήμας, 2009, ISBN 13: 978-960-206-583-9, σελ. 542
Διαδίκτυο
επεξεργασία- #Διοργανικό εγχειρίδιο σύνταξης κειμένων europe.eu
- Και δείτε online ιστότοπους ή αρχεία στις παραπάνω κατηγορίες.