συνίζηση

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	η	συνίζηση	οι	συνιζήσεις
γενική	της	συνίζησης*	των	συνιζήσεων
αιτιατική	τη	συνίζηση	τις	συνιζήσεις
κλητική		συνίζηση		συνιζήσεις
* παλιότερος λόγιος τύπος, συνιζήσεως
Κατηγορία όπως «δύναμη» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

συνίζηση < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική συνίζησις < συνιζάνω < συν- + ἱζάνω (καθίζω)

Ουσιαστικό

συνίζηση θηλυκό

1. (γραμματική, φωνολογία) η συνεκφορά δύο γειτονικών φωνηέντων σε μια συλλαβή για αποφυγή της χασμωδίας

   ⮡  ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Η κατάληξη του πληθυντικού πλοιάρια προφέρεται χωρίς συνίζηση: πλοι‑ά‑ρι‑α. Ο πληθυντικός ψάρια προφέρεται με συνίζηση: ψά‑ρια όπως και το θηλυκό ψαριά: ψα‑ριά.

   ⮡  Στα νέα ελληνικά η συνίζηση είναι συχνό φαινόμενο για τα φωνήεντα [i] και [e] που συνιζάνονται σε ημίφωνο [ʝ] ή δίφθογγο (π.χ. καρδία > καρδιά, /kaɾˈði.a/ > /kaɾˈðʝa/) είτε με την ουράνωση του προηγούμενου συμφώνου (αν αυτό είναι ένα από τα κ, γκ, χ, ν, λ) και απαλοιφή του πρώτου φωνήεντος (π.χ. ήλιος, /ˈi.li.os/ > /ˈi.li̯os/ > /ˈi.ʎos/).

2. (μετρική) η συνεκφώνηση δύο διαδοχικών φωνηέντων είτε σε γειτονικές λέξεις, είτε η συμπροφορά μέσα στη λέξη, ώστε να τηρηθεί το μέτρο του στίχου

   ⮡  «Σε-γνω-ρί-ζωα-πό-την-κό-ψη» (στον πρώτο στίχο από τον εθνικό ύμνο)

3. (γεωλογία) η μετακίνηση τμημάτων του φλοιού της γης προς το κέντρο της

Σημειώσεις

• Νεοελληνικές λέξεις με διπλή προφορά (με συνίζηση ή χωρίς) με δύο σημασίες: βιάζω

Μεταφράσεις

    για τη φωνητική και τη μετρική

αγγλικά : synizesis (en)

Πηγές

• συνίζηση - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2002). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας (Βʹ έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.  (Αʹ έκδοση: 1998)