μέγεθος

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	το	μέγεθος	τα	μεγέθη
γενική	του	μεγέθους	των	μεγεθών
αιτιατική	το	μέγεθος	τα	μεγέθη
κλητική		μέγεθος		μεγέθη
Κατηγορία όπως «έδαφος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

μέγεθος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική μέγεθος

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈme.ʝe.θos/

τυπογραφικός συλλαβισμός : μέ‐γε‐θος

Ουσιαστικό

μέγεθος ουδέτερο

1. οι διαστάσεις και ο όγκος ενός αντικειμένου (μήκος, πλάτος, ύψος)

   ↪ Θέλω μια καλαμωτή μεγέθους 3 Χ 1,5

2. το πόσο μεγάλο είναι κάτι χωρίς αναφορά σε συγκεκριμένες διαστάσεις, αλλά με διαβάθμιση από το μεγαλύτερο προς το μικρότερο

   ↪ Η Ελλάδα το 2009 βρέθηκε ξαφνικά η τελευταία σε μέγεθος οικονομία της Ευρώπης

   ↪ Το μέγεθος της βλακείας

3. (οικονομία) κάθε παράγοντας που επηρεάζει μια επιχείρηση ή και μία χώρα

   ↪ η προσπάθεια βελτίωσης των μακροοικονομικών μεγεθών της ελληνικής οικονομίας

   ↪ Τα βασικά οικονομικά μεγέθη σε μια τράπεζα είναι το ενεργητικό, οι καταθέσεις, οι χορηγήσεις και τα ίδια κεφάλαια

4. κάποιο βασική ιδιότητα ή χαρακτηριστικό που όμως μετριέται σε μονάδες ειδικής κλίμακας

   ↪ μέγεθος αστέρος: η λαμπρότητά του

   ↪ μέγεθος σεισμού: η έντασή του

5. το νούμερο στα ρούχα, ο αριθμός που φοράει κάποιος στο παντελόνι, τα εσώρουχα ή τα παπούτσια (μικρό μέγεθος, μεσαίο ή μεγάλο) και που συχνά εκφράζεται χωρίς τη χρήση επιθέτου, αλλά με αριθμό:

   ↪ φοράω το μέγεθος 4

6. η σπουδαιότητα, η έκταση, οι διαστάσεις ενός γεγονότος με τη μεταφορική έννοια

   ↪ Δηλαδή, για τίνος μεγέθους επιδημία (απάτη-ζημία) μιλάμε;

7. (μαθηματικά) κάθε ποσό που επιδέχεται αύξηση ή μείωση και επομένως μπορεί να μετρηθεί και να εκφρασθεί με αριθμούς.
8. (φυσική) τα μετρήσιμα χαρακτηριστικά της ύλης, όπως το μήκος, η μάζα, η θερμποκρασία, η ενέργεια, η ραδιενέργεια , αλλά και ο χρόνος, η ταχύτητα κ.α.
9. (καλές τέχνες) φυσικό μέγεθος είναι εκείνο που αντιστοιχεί στις συνήθεις διαστάσεις ενός οργάνου, οργανισμού ή αντικειμένου που θέλουμε να αναπαραστήσουμε -αλλιώς αναφερόμαστε αναλυτικότερα στις διαστάσεις που θέλουμε.

Συγγενικές λέξεις

 ετυμολογικό πεδίο 
μεγεθ- 

• αμεγέθυντος
• ανισομεγέθης
• ευμεγέθης
• ισομεγέθης
• μεγέθυνση
• μεγεθυντής
• μεγεθυντικός
• μεγεθύνω
• υπερμεγέθης

Μεταφράσεις

    μέγεθος

αγγλικά : size (en) γαλλικά : taille (fr), grandeur (fr) εσπεράντο : grando (eo)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

→ λείπει η κλίση

Ετυμολογία

μέγεθος, ήδη ομηρικό < ιωνικός τύπος  μέγαθος με αφομοίωση [e] [a] > [e] [e] < θέμα μεγα- του μέγας + -θος

Ρήμα

μέγεθος

1. σπουδαιότητα, μεγαλείο, μεγαλοπρέπεια
2. ανάστημα, ύψος, μέγεθος
3. μέγεθος (για πολύ ηχηρό ήχο, για βοή)

Άλλες μορφές

• ιωνικός τύπος : μέγαθος

Συγγενικές λέξεις

 ετυμολογικό πεδίο 
μεγεθ- 

• ἀμεγέθης
• ἀπειρομεγέθης
• ἀπλετομεγέθης
• αὐτομέγεθος
• ἑτερομεγεθέω
• εὐμεγέθης
• ἰσομεγέθης
• κατευμεγεθέω
• μεγεθικός
• μεγεθόομαι
• μεγεθοποιέω
• μεγεθοποίησις
• μεγεθοποιός
• μεγεθουργία
• μεγεθόω
• μεγεθύνω
• μικρομεγέθης
• παμμεγέθης
• ὑπερμεγεθέω
• ὑπερμεγέθης
• χηνομεγέθης

Πηγές

• «μέγεθος» - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• «μέγεθος» - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.