↑
Πίνακες κλίσης τριτόκλιτων επιθέτωνΕπεξεργασία
οξύτονα επίθετα σε '-ύς, -εία, -ύ (-ύς, γενική -έος)
Κατηγορία:βαθύς • 15 λέξεις
|
|
|
Είναι
- οξύτονα όπως ὁ βαθύς, ἡ βαθεῖα, τὸ βαθύ
- προπερισπώμενα όπως ὁ θῆλυς, ἡ θήλεια, τὸ θῆλυ
- προπαροξύτονα όπως ὁ ἥμισυς, ἡ ἡμίσεια, τὸ ἥμισυ
|
Παρατηρήσεις
- Τα αρσενικά και ουδέτερα είναι γενικά οξύτονα.
- Βαρύτονα είναι το θῆλυς και το ἥμισυς
- Είναι διπλόθεμα. με το θέμα σε -υ σχηματίζονται η ονομαστική, αιτιατική και κλητική αρσενικού και ουδετέρου, ενώ με το θέμα σε -ε οι υπόλοιπες πτώσεις και των τριών γενών
- Συναιρούν τον χαρακτήρα -ε με το ε ή ι της κατάληξης σε ει
- Η κλητική ενικού του αρσενικού σχηματίζεται ακατάληκτη
- Η αιτιατική πληθυντικού σχηματίζεται όμοια με την ονομαστική
- Το θηλυκό σχηματίζεται με την κατάληξη -jα: *βαθέjα→βαθεῖα
↑
↑
Οδοντικόληκτα με ντ στο θέμα:
↑
οδοντικόληκτα παροξύτονα επίθετα με -ντ σε '-εις, -εσσα, εν
Παρατηρήσεις
Επίθετα σε -ίεις, -όεις, -ήεις με θέμα -...ντ- και αντιμεταχώρηση
- χαριεντ-ς > χαρίεις (όπως και παντ-ς > #πᾶς
- χαριεντ- > χαρίεν (ουδέτερο)
- χαριετ-σα > χαρίεσσα (θηλυκό) διαφορετικά η θηλυκή μετοχή #λυθείς, λυθεντ-jα > λυθεῖσα
- χαριετ-σι > χαρίεσι (δοτική αρσενικού, ουδετέρου)
Ιδιαιτερότητες:
δωρικοί τύποι
- μερικές φορές -ᾶς, -ᾶντος < -άεις (-ᾱεις), -άεντος (-ᾱεντος), όπως φωνᾶντα.
ομηρικοί τύποι
- τῑμῆς & τῑμήεις τῑμῆντα & τμήεντα.
ΠΗΓΕΣ: Smyth, §299
↑
- Το επίθετο #ἄκων ακολουθεί την κλίση μετοχής όπως #λύων
Δείτε και τη μετοχή ἑκών
↑
↑
ενρινόληκτα (με ν στο θέμα) δικατάληκτα παροξύτονα επίθετα σε -ων, -ονος -ην, -ενος (για θέμα με ντ, δείτε #λύων-οντος, ἄκων )
|
που δεν μετακινούν τον τόνο στο ουδέτερο (Δείτε τους #κανόνες)
-ων-ων-ον, -ονος Κατηγορία:σώφρων • 14 λέξεις
- όπως ὁ σώφρων, ἡ σώφρων, τὸ σῶφρον
-ην-ην-εν, -ενος Κατηγορία:ἄρρην • 1 λέξεις
- όπως ὁ ἄρρην, ἡ ἄρρην, τὸ ἄρρεν
|
που μετακινούν τον τόνο στο ουδέτερο (Δείτε τους #κανόνες)
-ων-ων-'_ον, -ονος Κατηγορία:εὐδαίμων • 5 λέξεις
- όπως ὁ εὐδαίμων, ἡ εὐδαίμων, τὸ εὔδαιμoν
|
|
|
ΚΑΝΟΝΕΣ: #σώφρων, #ἄρρην, #εὐδαίμων
- Θέματα: σωφρον- ἀρρεν- εὐδαιμον-
- στην ονομαστική ενικού δεν υπάρχει κατάληξη - το βραχύ φωνήεν όμως, εκτείνεται και γίνεται μακρό
- σωφρον- + ∅ > σώφρων (ο > ω)
- ἀρρεν- + ∅ > ἄρρην (ε > η)
- εὐδαιμον- + ∅ > εὐδαίμων (ο > ω)
- στην κλητική ενικού δεν υπάρχει κατάληξη: είναι ίδια με το θέμα
- ὦ σῶφρον, ὦ ἄρρεν, ὦ εὔδαιμον
- Μετακίνηση τόνου στο ουδέτερο και την κλητική: μόνο σε σύνθετα. Ο τόνος ανεβαίνει, όσο είναι δυνατόν, αλλά ποτέ πάνω από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού.
- μεγαλοπράγμων, μεγαλόπραγμον (δεν θα επιτρεπόταν ούτως ή άλλως *μεγάλοπραγμον λόγω του νόμου της τρισυλλαβίας
- παράφρων, παράφρον (και όχι *πάραφρον. ¨Οχι πριν από την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού)
- εὐδαίμων, εὔδαιμον (ναι, ο τόνος, θέλει, και μπορεί να μετακινηθεί)
↑
ενρινόληκτα επίθετα συγκριτικού βαθμού σε -ων με επιπλέον τύπους
|
που δεν μετακινούν τον τόνο στο ουδέτερο
-ων-ων-ον, -ονος Κατηγορία:μείζων • 3 λέξεις
- όπως ὁ μείζων, ἡ μείζων, τὸ μεῖζον
- όπως ὁ πλέων, ἡ πλέων, τὸ πλέον
|
που μετακινούν τον τόνο στο ουδέτερο
-ίων-ίων-'_ιον, -ίονος (τὸ βέλτιον) Κατηγορία:βελτίων • 3 λέξεις
- όπως ὁ βελτίων, ἡ βελτίων, τὸ βέλτιον
|
|
|
↑
-ωρ-ωρ-ορ, -ορος Κατηγορία:ἀπάτωρ • 1 λέξεις κλίνεται όπως το #σώφρων
|
|
Συνήθως τα συναντάμε ως ουσιαστικά.
- Θέμα: ἀπατορ- Οι κανόνες, όπως στο #σώφρων:
- στην ονομαστική ενικού δεν υπάρχει κατάληξη - το βραχύ φωνήεν όμως, εκτείνεται και γίνεται μακρό
- ἀπατορ- + ∅ > ἀπάτωρ (ο > ω)
- στην κλητική ενικού δεν υπάρχει κατάληξη: είναι ίδια με το θέμα
- ὦ ἀπάτορ
Αυτά τα επίθετα σε -ωρ δεν μετακινούν τον τόνο όπως τα σύνθετα σε -ων (όπως #εὐδαίμων). Ούτε όταν είναι σύνθετα, ούτε όταν είναι απλά.
|
↑
σιγμόληκτα δικατάληκτα οξύτονα επίθετα σε '-ής, -ής, -ές με θέμα σε εσ-
↑
σιγμόληκτα δικατάληκτα επίθετα σε '-ης, -ης, -ες με θέμα σε εσ-
Κλίση 'μανιώδης': συγκρίνετε τις γενικές πληθυντικούQ
↑
Επίσης, Κατηγορία:Επίθετα διγενή μονοκατάληκτα (αρχαία ελληνικά): ουσιαστικά κοινού γένους σε επιθετική λειτουργία.
↑
↑
- Απαραίτητος ο προσδιορισμός προσωδίας δίχρονης παραλήγουσας για τον τονισμό του ουδέτερου (τὸ λῦον με λῡ-)
- Έτσι κλίνονται και μετοχές ασυναίρετες σε -άω, -έω, -όω όπως το βριάων
Μετοχές:λύων • 11 λέξεις
- λύων, λύουσα, λῦον (τοῦ λύοντος)
μετοχή ενεργητικού ενεστώτα
|
Κατηγορία:ἄκων • 1 λέξεις
- Επίθετο που κλίνεται όπως το 'λύων'.
|
|
(Η κλητική ενικού ίδια με την ονομαστική όπως συμβαίνει στις μετοχές (ἄκων) κατά ορισμένες Γραμματικές και όχι όπως θα συνέβαινε στα επίθετα (ἆκον)
|
↑
- απαραίτητος ο προσδιορισμός προσωδίας δίχρονης παραλήγουσας για τον τονισμό του ουδέτερου (τὸ λῦσαν με λῡ-)
↑
↑
Μετοχές:λελυκώς • 13 λέξεις
- λελυκώς, λελυκυῖa, λελυκός (τοῦ λελυκότος)
μετοχή ενεργητικού παρακειμένου του λύω
|
Μετοχές:τεθνεώς • 6 λέξεις
- τεθνεώς, τεθνεώσα, τεθνεώς/ός (τοῦ τεθνεώτος)
ενεργητικού παρακειμένου του θνῄσκω
|
|
|
θέματα
- αρσενικό: λελυκωσ-, λελυκοτ- 3η κλίση
- θηλυκό: λελυκυσ- 2η κλίση
- ουδέτερο: λελυκοσ-, λελυκοτ- 3η κλίση
|
Δείτε και το ἑστώς με διαλεκτικούς τύπους.
|
↑
- Συνηρημένες μετοχές ενεργητικού ενεστώτα συνηρημένων ρημάτων σε -έω ή -όω ή άω
- Αν μαρτυρούνται ασυναίρετες, αυτές κλίνονται κανονικά κατά το #λύων με καταλήξεις -ων, -ουσα, -ον όπως το βριάων
Μετοχές:ποιῶν • 11 λέξεις
- ποιῶν, ποιοῦσα, ποιοῦν (τοῦ ποιούντος)
συνηρημένη μετοχή ενεργητικού ενεστώτα του ποιέω
- δηλῶν, δηλοῦσα, δηλοῦν (τοῦ δηλούντος)
συνηρημένη μετοχή ενεργητικού ενεστώτα του δηλόω
|
Μετοχές:τιμῶν • 7 λέξεις
τιμῶν, τιμῶσα, τιμῶν (τοῦ τιμώντος) συνηρημένη μετοχή ενεργητικού ενεστώτα του τιμάω
|
|
|
↑
↑
↑