ποιέω

Αρχαία ελληνικά (grc)

Αρχικοί χρόνοι	Φωνή Eνεργητική	Φωνή Μέση & Παθητική
Ενεστώτας	ποιέω > ποιῶ	ποιοῦμαι
Παρατατικός	ἐποίουν	ἐποιούμην
Μέλλοντας	ποιήσω	ποιήσομαι & ποιηθήσομαι
Αόριστος	ἐποίησα	ἐποιησάμην & ἐποιήθην
Παρακείμενος	πεποίηκα	πεποίημαι
Υπερσυντέλικος	ἐπεποιήκειν	ἐπεποιήμην
Συντελ.Μέλλ.	πεποιηκώς ἔσομαι	πεποιημένος ἔσομαι

Ετυμολογία

ποιέω < ποιϝέω‎ < *ποιϝός ‎< πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *kʷei-u (μαζεύω, συγκεντρώνω) < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *kʷey-. Συγγενή: αβεστική 𐬗𐬌𐬥𐬎𐬎𐬀𐬧𐬙- (cinuuaṇt-, μετοχή ενεστώτα), σανσκριτική चिनोति (cinóti) → και δείτε τη ρίζα *kʷey-

Ρήμα

ποιέω / ποιῶ (μεσοπαθητική φωνή: ποιέομαι / ποιοῦμαι)

1. (και στη μεσοπαθητική φωνή) ποιώ, ενεργώ, κατασκευάζω, πράττω, κάνω, δημιουργώ

   → δείτε παράθεμα στο ποιήσας

2. (+ αιτιατική, και στη μεσοπαθητική φωνή) καθιστώ κάποιον κάτι, του δίνω μια ιδιότητα (π.χ. τον προάγω) ή του προξενώ κάτι

   ↪ ποιῶ τινά στρατηγόν

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Θουκυδίδης, Ἱστορίαι, 7, 82.1

   ἐπειδὴ δ᾽ οὖν δι᾽ ἡμέρας βάλλοντες πανταχόθεν τοὺς Ἀθηναίους καὶ ξυμμάχους ἑώρων ἤδη τεταλαιπωρημένους τοῖς τε τραύμασι καὶ τῇ ἄλλῃ κακώσει, κήρυγμα ποιοῦνται Γύλιππος καὶ Συρακόσιοι

   Αφού, λοιπόν, έριχναν όλη την ημέρα, απ᾽ όλες τις μεριές, απάνω στους Αθηναίους και τους συμμάχους τους, όταν τους είδαν εξαντλημένους και από τα τραύματα και από την άλλη κακουχία, ο Γύλιππος, οι Συρακούσιοι και οι σύμμαχοί τους έβγαλαν προκήρυξη.

   Μετάφραση (1965-1968): Άγγελος Σ. Βλάχος, Αθήνα:Γαλαξίας @greek‑language.gr

3. (+ αιτιατική & απαρέμφατο) κάνω κάποιον να προβεί σε μια ενέργεια

Άλλες μορφές

• δωρικός τύπος : ποιϝέω

Συνώνυμα

• δράω / δρῶ
• ἐργάζομαι
• κατασκευάζω
• πράττω
• τελῶ

Εκφράσεις

• ἀλκὴν ποιοῦμαι
• εὖ ποιῶ, εὖ ποιοῦμαι
• κακῶς ποιῶ
• λόγον ποιοῦμαι
• ὁδὸν ποιοῦμαι
• περί πολλοῦ ποιοῦμαι τι
• πλοῦν ποιοῦμαι
• πόλεμον ποιοῦμαι
• πολλὰ ποιῶν ἐκ τοῦ ἑνός
• σκῆψιν ποιοῦμαι τι

Παράγωγα

παράγωγα και σύνθετα

• -ποιεῖον Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -ποιεῖον στο Βικιλεξικό
• -ποίησις Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -ποίησις στο Βικιλεξικό
• -ποιητικός Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -ποιητικός στο Βικιλεξικό
• -ποίητος Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -ποίητος στο Βικιλεξικό
• -ποιητός Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -ποιητός στο Βικιλεξικό
• -ποιέω / -ποιῶ Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -ποιῶ στο Βικιλεξικό
• -ποιΐα Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -ποιΐα στο Βικιλεξικό
• -ποιός Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -ποιός στο Βικιλεξικό

και

• ποιητής
• ποίημα
• ποιητέος
• ποιητός

(Χρειάζεται επεξεργασία)

Σύνθετα

• ἀντιποιῶ (ανταποδίδω)
• ἀντιποιοῦμαι (επιδιώκω, εγείρω αξιώσεις, φιλονεικώ)
• ἐκποιῶ (τελειοποιώ, κατασκευάζω εξ ολοκλήρου, αλλά και απαλλοτριώνω)
• ἐκποιοῦμαι (παράγω, γεννώ)
• μεταποιῶ (κατασκευάζω εκ νέου, μετασχηματίζω)
• μεταποιοῦμαι (οικειοποιούμαι, ιδιοποιούμαι)
• παραποιῶ (νοθεύω, παρεισάγω σε ποίημα)
• προσποιῶ (προσάπτω, προσθέτω)
• προσποιοῦμαι (προσελκύω, προσκτώμαι, ιδιοποιούμαι, υποκρίνομαι)

Κλίση

    Κλίση

Ενεργητικός Ενεστώτας προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ποιῶ ποιῶ ποιοῖμι / ποιοίην - σύ ποιεῖς ποιῇς ποιοῖς / ποιοίης ποίει οὗτος ποιεῖ ποιῇ ποιοῖ / ποιοίη ποιείτω ἡμεῖς ποιοῦμεν ποιῶμεν ποιοῖμεν - ὑμεῖς ποιεῖτε ποιῆτε ποιοῖτε ποιεῖτε οὗτοι ποιοῦσι(ν) ποιῶσι(ν) ποιοῖεν ποιούντων / ποιείτωσαν ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ποιεῖν ποιῶν ποιοῦσα ποιοῦν Ενεργητικός Παρατατικός προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἐποίουν - - - σύ ἐποίεις - - - οὗτος ἐποίει - - - ἡμεῖς ἐποιοῦμεν - - - ὑμεῖς ἐποιεῖτε - - - οὗτοι ἐποίουν - - - Ενεργητικός Μέλλοντας προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ποιήσω - ποιήσοιμι - σύ ποιήσεις - ποιήσοις - οὗτος ποιήσει - ποιήσοι - ἡμεῖς ποιήσομεν - ποιήσοιμεν - ὑμεῖς ποιήσετε - ποιήσοιτε - οὗτοι ποιήσουσι(ν) - ποιήσοιεν - ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ποιήσειν ποιήσων ποιήσουσα ποιῆσον Ενεργητικός Αόριστος α' προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἐποίησα ποιήσω ποιήσαιμι - σύ ἐποίησας ποιήσῃς ποιήσαις / ποιήσειας ποίησον οὗτος ἐποίησε ποιήσῃ ποιήσαι / ποιήσειεν ποιησάτω ἡμεῖς ἐποιήσαμεν ποιήσωμεν ποιήσαιμεν - ὑμεῖς ἐποιήσατε ποιήσητε ποιήσαιτε ποιήσατε οὗτοι ἐποίησαν ποιήσωσι(ν) ποιήσαιεν / ποιήσειαν ποιησάντων / ποιησάτωσαν ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ποιῆσαι ποιήσας ποιήσασα ποιῆσαν Ενεργητικός Παρακείμενος προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ πεποίηκα πεποιήκω / πεποιηκώς, πεποιηκυῖα, πεποιηκός ὦ πεποιήκοιμι / πεποιηκώς, πεποιηκυῖα, πεποιηκός εἴην - σύ πεποίηκας πεποιήκῃς / πεποιηκώς, πεποιηκυῖα, πεποιηκός ᾖς πεποιήκοις / πεποιηκώς, πεποιηκυῖα, πεποιηκός εἴης πεποιηκώς, πεποιηκυῖα, πεποιηκός ἴσθι οὗτος πεποίηκε πεποιήκῃ / πεποιηκώς, πεποιηκυῖα, πεποιηκός ᾖ πεποιήκοι / πεποιηκώς, πεποιηκυῖα, πεποιηκός εἴη πεποιηκώς, πεποιηκυῖα, πεποιηκός ἔστω ἡμεῖς πεποιήκαμεν πεποιήκωμεν / πεποιηκότες, πεποιηκυῖαι, πεποιηκότα ὦμεν πεποιήκοιμεν / πεποιηκότες, πεποιηκυῖαι, πεποιηκότα εἴημεν/εἶμεν - ὑμεῖς πεποιήκατε πεποιήκητε / πεποιηκότες, πεποιηκυῖαι, πεποιηκότα ἦτε πεποιήκοιτε / πεποιηκότες, πεποιηκυῖαι, πεποιηκότα εἴητε/εἶτε πεποιηκότες, πεποιηκυῖαι, πεποιηκότα ἔστε οὗτοι πεποιήκασι(ν) πεποιήκωσι(ν) / πεποιηκότες, πεποιηκυῖαι, πεποιηκότα ὦσι(ν) πεποιήκοιεν / πεποιηκότες, πεποιηκυῖαι, πεποιηκότα εἴησαν/εἶεν πεποιηκότες, πεποιηκυῖαι, πεποιηκότα ἔστων ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή πεποιηκέναι πεποιηκώς πεποιηκυῖα πεποιηκός Ενεργητικός Υπερσυντέλικος προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἐπεποιήκειν - - - σύ ἐπεποιήκεις - - - οὖτος ἐπεποιήκει - - - ἡμεῖς ἐπεποιήκεμεν - - - ὑμεῖς ἐπεποιήκετε - - - οὗτοι ἐπεποιήκεσαν - - - Μέσος / Παθητικός Ενεστώτας προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ποιοῦμαι ποιῶμαι ποιοίμην - σύ ποιεῖ ποιῇ ποιοῖο ποιοῦ οὖτος ποιεῖται ποιῆται ποιοῖτο ποιείσθω ἡμεῖς ποιούμεθα ποιώμεθα ποιοίμεθα - ὑμεῖς ποιεῖσθε ποιῆσθε ποιοῖσθε ποιεῖσθε οὗτοι ποιοῦνται ποιῶνται ποιοῖντο ποιείσθων / ποιείσθωσαν ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ποιεῖσθαι ποιούμενος ποιουμένη ποιούμενον Μέσος / Παθητικός Παρατατικός προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἐποιούμην - - - σύ ἐποιοῦ - - - οὖτος ἐποιεῖτο - - - ἡμεῖς ἐποιούμεθα - - - ὑμεῖς ἐποιεῖσθε - - - οὗτοι ἐποιοῦντο - - - Μέσος Μέλλοντας προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ποιήσομαι - ποιησοίμην - σύ ποιήσῃ / ποιήσει - ποιήσοιο - οὖτος ποιήσεται - ποιήσοιτο - ἡμεῖς ποιησόμεθα - ποιησοίμεθα - ὑμεῖς ποιήσεσθε - ποιήσοισθε - οὗτοι ποιήσονται - ποιήσοιντο - ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ποιήσεσθαι ποιησόμενος ποιησομένη ποιησόμενον Παθητικός Μέλλοντας α' προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ποιηθήσομαι - ποιηθησοίμην - σύ ποιηθήσῃ / ποιηθήσει - ποιηθήσοιο - οὖτος ποιηθήσεται - ποιηθήσοιτο - ἡμεῖς ποιηθησόμεθα - ποιηθησοίμεθα - ὑμεῖς ποιηθήσεσθε - ποιηθήσοισθε - οὗτοι ποιηθήσονται - ποιηθήσοιντο - ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ποιηθήσεσθαι ποιηθησόμενος ποιηθησομένη ποιηθησόμενον Μέσος Αόριστος α' προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἐποιησάμην ποιήσωμαι ποιησαίμην - σύ ἐποιήσω ποιήσῃ ποιήσαιο ποίησαι οὖτος ἐποιήσατο ποιήσηται ποιήσαιτο ποιησάσθω ἡμεῖς ἐποιησάμεθα ποιησώμεθα ποιησαίμεθα - ὑμεῖς ἐποιήσασθε ποιήσησθε ποιήσαισθε ποιήσασθε οὗτοι ἐποιήσαντο ποιήσωνται ποιήσαιντο ποιησάσθων / ποιησάσθωσαν ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ποιήσασθαι ποιησάμενος ποιησαμένη ποιησάμενον Παθητικός Αόριστος α' προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἐποιήθην ποιηθῶ ποιηθείην - σύ ἐποιήθης ποιηθῇς ποιηθείης ποιήθητι οὖτος ἐποιήθη ποιηθῇ ποιηθείη ποιηθήτω ἡμεῖς ἐποιήθημεν ποιηθῶμεν ποιηθείημεν / ποιηθεῖμεν - ὑμεῖς ἐποιήθητε ποιηθῆτε ποιηθείητε / ποιηθεῖτε ποιήθητε οὗτοι ἐποιήθησαν ποιηθῶσι(ν) ποιηθείησαν / ποιηθεῖεν ποιηθέντων / ποιηθήτωσαν ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ποιηθῆναι ποιηθείς ποιηθεῖσα ποιηθέν Μέσος / Παθητικός Παρακείμενος προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ πεποίημαι πεποιημένος ὦ πεποιημένος εἴην - σύ πεποίησαι πεποιημένος ᾖς πεποιημένος εἴης πεποίησο οὖτος πεποίηται πεποιημένος ᾖ πεποιημένος εἴης πεποιήσθω ἡμεῖς πεποιήμεθα πεποιημένοι ὦμεν πεποιημένοι εἴημεν/εἶμεν - ὑμεῖς πεποίησθε πεποιημένοι ἦτε πεποιημένοι εἴητε/εἶτε πεποίησθε οὗτοι πεποίηνται πεποιημένοι ὦσι(ν) πεποιημένοι εἴησαν/εἶεν πεποιήσθων / πεποιήσθωσαν ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή πεποίησθαι πεποιημένος πεποιημένη πεποιημένον Μέσος / Παθητικός Υπερσυντέλικος προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἐπεποιήμην - - - σύ ἐπεποίησο - - - οὖτος ἐπεποίητο - - - ἡμεῖς ἐπεποιήμεθα - - - ὑμεῖς ἐπεποίησθε - - - οὗτοι ἐπεποίηντο - - -

Πηγές

• ποιέω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ποιέω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.