-ιά

Ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	η	-ιά	οι	-ιές
γενική	της	-ιάς	των	-ιών
αιτιατική	τη(ν)	-ιά	τις	-ιές
κλητική		-ιά		-ιές
όπως «καρδιά» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

-ιά < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική -ιά (προφερόταν /ia/) ή -εία. Επίσης -έα, -αία

ή (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική -ιά < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική -ία ή -έα

για τα φυτά < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική -ιά < ελληνιστική κοινή -ία < -έα (όπως μηλέα)

Προφορά

• εξαρτάται από το σύμφωνο που προηγείται

ΔΦΑ : /ˈʝa/ μετά από β, δ, ζ, ρ (βια, δια, καρπαζιά, χεριά)

ΔΦΑ : /ˈʎa/ μετά από λ (ελιά)

ΔΦΑ : /ˈɲa/ μετά από μ, ν (μια, νια)

ΔΦΑ : /ˈça/ μετά από θ, π, σ, τ, φ

• χωρίς υπερωικοποίηση (όπως στις συμβάσεις για την προφορά στο τραγούδι)

ΔΦΑ : /ˈi̯a/

Επίθημα

-ιά θηλυκό

• παραγωγικό επίθημα θηλυκών ουσιαστικών που δημιουργεί λέξεις οι οποίες δηλώνουν
  1. την ενέργεια που δηλώνεται με το πρώτο συνθετικό ή το αποτέλεσμα αυτής της ενέργειας (το πλήγμα ή το τραύμα για επιθετική ενέργεια)

     βελονιά, μαχαιριά, φτυαριά

  2. χαρακτηριστική ιδιότητα της πρωτότυπης λέξης

     καπνός > καπνιά, σύννεφο > συννεφιά, άρχοντας > αρχοντιά

  3. εναλλακτικός τύπος για ουσιαστικά σε -ία

     ερημία ερημιά, ομιλία μιλιά

  4. περιληπτικά ένα σύνολο από στοιχεία που δηλώνονται με το πρώτο συνθετικό, μειωτικό για εθνικό όνομα

     καραβιά, αγροτιά, χωριατιά

     Τουρκιά

  5. αόριστη ποσότητα που μπορεί να περιέχεται σε αυτό που δηλώνεται με το πρώτο συνθετικό

     χεριά, καλαθιά, φτυαριά

  6. το φυτό το οποίο παράγει αυτό που δηλώνεται με το πρώτο συνθετικό

     αγγουριά, τριανταφυλλιά, κερασιά

     • αλλά και γενικότερα, το δέντρο

       ιτιά

     → και δείτε  -ια

  7. καταγωγή από αρσενικά σε -ιός

     Θεσσαλονικιός (αρσενικό) > Θεσσαλονικιά

  8. (προφορικό) σε οικείο ύφος ή ειρωνική διάθεση

     κουστούμι > κουστουμιά

  9. κατάληξη θηλυκών επιθέτων
     1. από επίθετα σε -ός (αρσενικό), -ιά (θηλυκό), -ό (ουδέτερο)

        γλυκός (αρσενικό) > γλυκιά

     2. από επίθετα σε -ός (αρσενικό), -ή ή -ιά (θηλυκό), -ό (ουδέτερο)

        κακός (αρσενικό) > κακιά, αρρωστιάρικος > αρρωστιάρικια

     3. από επίθετα σε -ύς (αρσενικό), -ιά (θηλυκό), -ύ (ουδέτερο)

        βαθύς (αρσενικό) > βαθιά

     4. από επίθετα σε -ής (αρσενικό), -ιά (θηλυκό), -ί (ουδέτερο)

        βυσσινής (αρσενικό) > βυσσινιά

Συγγενικές λέξεις

• -σιά

Δείτε επίσης

• Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -ιά στο Βικιλεξικό

---

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

-ιά < -έα ή αρχαία ελληνική -ία, -έα με συνίζηση για την αποφυγή της χασμωδίας

Επίθημα

-ιά θηλυκό

• επίθημα θηλυκών ουσιαστικών για το σχηματισμό λέξεων που δηλώνουν
  1. ενέργεια ή αποτέλεσμα της ενέργειας που δηλώνεται από την πρωτότυπη λέξη

     κοντάρ(ιν) > κονταρέα και κονταριά

  2. φυτά

     ελληνιστική κοινή κερασέα, κερασία > μεσαιωνική ελληνική κερασιά

Δείτε επίσης

• Μεσαιωνικές ελληνικές λέξεις με επίθημα -ιά στο Βικιλεξικό

Πηγές

• «-ια, -ία, -ιά» -  Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής. (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. 
• «-ιά» - Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. 

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
	-ῐᾱ
ονομαστική	ἡ	-ιᾱ́	αἱ	-ιαί
γενική	τῆς	-ιᾶς	τῶν	-ιῶν
δοτική	τῇ	-ιᾷ	ταῖς	-ιαῖς
αιτιατική	τὴν	-ιᾱ́ν	τὰς	-ιᾱ́ς
κλητική ὦ!		-ιᾱ́		-ιαί
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		-ιᾱ́
γεν-δοτ	τοῖν		-ιαῖν
1η κλίση όπως «στρατιά» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

-ιά < → λείπει η ετυμολογία

Επίθημα

-ιά [ῐᾱ] θηλυκό

• μετονοματικό επίθημα θηλυκών ουσιαστικών για το σχηματισμό λέξεων που δηλώνουν
  1. περιληπτικά ό,τι εκφράζει η πρωτότυπη λέξη

     μύρμηξ > μυρμηκιά

     ἔσχατος > ἐσχατιά

     στρατός > στρατιά

Συγγενικές λέξεις

• -ία
• -εία

Δείτε επίσης

• Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -ιά στο Βικιλεξικό