αέρας

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ο	αέρας	οι	αέρες & αέρηδες
γενική	του	αέρα	των	αέρων & αέρηδων
αιτιατική	τον	αέρα	τους	αέρες & αέρηδες
κλητική		αέρα		αέρες & αέρηδες
Κατηγορία όπως «αέρας» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

η ισπανική σημαία κυματίζει στον αέρα

κοκοφοίνικες κουνιούνται από τον αέρα στο Πράσινο Ακρωτήρι

Ετυμολογία

αέρας < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική ἀέρας < αρχαία ελληνική ἀήρ, αιτιατική τόν ἀέρα

Προφορά

ΔΦΑ : /aˈe.ɾas/

τυπογραφικός συλλαβισμός : α‐έ‐ρας

Ουσιαστικό

αέρας αρσενικό

1. το σύνολο των άοσμων, άχρωμων και άγευστων αερίων που μας περιβάλλει στην ατμόσφαιρα και που το αναπνέουν όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί

   ↪ θέλει να μας πάρει ως και τον αέρα που αναπνέουμε

   ↪ πνίγομαι, θέλω αέρα

2. ο άνεμος (πληθυντικός αέρηδες)

   ↪ φυσάει αέρας

3. (γενικότερα) το κλίμα

   ↪ Τι αέρα έχετε εκεί κάτω; Να πάρουμε χειμωνιάτικα ρούχα;

4. το κενό

   ↪ στέκομαι στον αέρα, πυροβολώ στον αέρα, μιλάω στον αέρα κ.λπ.

5. (μεταφορικά) η άνεση, η χάρη στη συμπεριφορά και τις κινήσεις, η αυτοπεποίθηση λόγω εμπειρίας, επιδεξιότητας ή αλαζονείας

   ↪ τώρα πια πήρε τον αέρα της δουλειάς

   ↪ από τότε που γύρισε από το Παρίσι, έχει άλλον αέρα

6. η υπεραξία που έχει αποκτήσει μια επιχείρηση, λόγω καλής φήμης, πελατείας ή θέσης και, (κατʼ επέκταση), το χρηματικό ποσό που αναλογεί σ' αυτήν

   ↪ μας ζητάει αέρα 10.000 ευρώ.

7. το δικαίωμα οικοδόμησης σε κενή ταράτσα κτηρίου

   ↪ στην κόρη του άφησε κληρονομιά μόνο τον αέρα του τριώροφου

8. στοιχείο της φύσης και του πνεύματος που για τους προσωκρατικούς φιλοσόφους είχε ιδιαίτερη σημασία στην κοσμογονία

   ↪ ο αέρας, το νερό, η γη και η φωτιά, με τη φιλότητα και την έχθρα (έλξη και διάσπαση) δίνουν σε όλα ζωή (Εμπεδοκλής)

9. (θρησκεία) το κάλυμμα του Αγίου Δισκοπότηρου και του Αγίου Δίσκου στη λειτουργία

   άλλες μορφές: αήρ

   ↪ ο αέρας καλύπτει και συμβολίζει τη νεκρική σινδόνη του Ιησού

10. όρος στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση για την φάση εκείνη κατά την οποία ο ήχος ακούγεται από το κοινό των ακροατών είτε ζωντανά (την ώρα της συνέντευξης) είτε αργότερα (όταν η μαγνητοσκοπημένη εκπομπή, προβάλλεται ή ακούγεται στο πρόγραμμα).

    ↪ Ησυχία στο στούντιο! Τελειώνουν οι διαφημίσεις και σε 3 δεύτερα θα είμαστε στον αέρα.

    ↪ η συνέντευξή του βγήκε στον αέρα χτες στις 2.30 μ.μ.

11. (ιστορία) ελληνική ιαχή μάχης στο στρατό

    ↪ Αέρα!

12. το αντίθετο της ενοχλητικής ή δυσλειτουργικής πυκνότητας

    ↪ Θέλει λίγο αέρα, είναι πολύ πηγμένη η σελίδα του περιοδικού όπως τη στήσαμε

13. μια γενικότερη αίσθηση, ψυχολογικό κλίμα

    ↪ Κάτι πλανάται στον αέρα

Άλλες μορφές

• αγέρας

Εκφράσεις

• παίρνω αέρα
  • αποκτώ μεγαλύτερη άνεση στη συμπεριφορά μου (φτάνοντας μέχρι και την αδιαφορία ή και την αγένεια προς τους άλλους)

    από τότε που πήρε προαγωγή, πήραν τα μυαλά του αέρα και δεν υπολογίζει κανέναν

  • κυριαρχία του ενός σε διαπροσωπικές σχέσεις

    Του πήρε τον αέρα και τον κάνει πια ό,τι θέλει

  • αναπνέω καθαρό αέρα

    άνοιξε τα παράθυρα να πάρουμε αέρα, πολύ καπνό έχει εδώ μέσα

  • ηρεμώ, παίρνω βαθιά αναπνοή

    βγήκε έξω να πάρει αέρα γιατί ήταν πολύ εκνευρισμένος

• παίρνω τον αέρα του : συνηθίζω και μαθαίνω μια ενέργεια ώστε να αποκτήσω επιδεξιότητα

  κοίτα τι γρήγορα που κάνει ποδήλατο, πήρε τον αέρα του πια!

• κόβω τον αέρα: Βάζω σε κάποιον όρια, τον "βάζω στη θέση του" επειδή αποθρασσύνθηκε

  Του ’κοψε τον αέρα γιατί είχε πια παράλογες απαιτήσεις

• πιάνει άερας: η αλλαγή καιρού ή η περιοχή που έχει συχνά ανέμους

  Μας πιάσανε οι αέρηδες

  Εκεί έχει πολλούς αέρηδες

  Εκεί το πιάνει ο αέρας

• αέρας κοπανιστός και λόγια του αέρα: ενέργεια ή υποσχέσεις χωρίς ουσία ή κέρδος

  Πασχίζαμε άδικα και πήραμε αέρα κοπανιστό. Ηταν λόγια του αέρα.

• αέρα στα πανιά σας: Καινούργια ξεκινήματα με αισιοδοξία και παρότρυνση ή (σπανίως πια) ξεπροβόδισμα

  Καλή επιτυχία κι αέρα στα πανιά σας

Πολυλεκτικοί όροι

• σαλάμι αέρος: είδος αλλαντικού

Συγγενικές λέξεις

• Αέρηδες
• αέριος
• αέρινος
• ανάερος
• αεράτος
• αερίζω
• αερικό
• αερο- Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα αερο- στο Βικιλεξικό

δείτε και

• αήρ
• ἀήρ

Μεταφράσεις

    ο αέρας που αναπνέουμε

γαλλικά air (fr), en l'air (fr)

    ο άνεμος

γαλλικά : vent (fr)

    (άλλες σημασίες)

→ δείτε τη λέξη άνεση