γένος

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	το	γένος	τα	γένη
γενική	του	γένους	των	γενών
αιτιατική	το	γένος	τα	γένη
κλητική		γένος		γένη
Κατηγορία όπως «δάσος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

γένος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική γένος

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈʝe.nos/

^ⓘ 

τυπογραφικός συλλαβισμός : γέ‐νος

Ουσιαστικό

γένος ουδέτερο

1. ένα σύνολο ανθρώπων που συνδέονται με συγγενικούς δεσμούς, ευρύτερο από την οικογένεια

   → δείτε και τις λέξεις γενιά και γενεά

2. το έθνος, ιδιαίτερα το ελληνικό
3. μία ευρύτερη έννοια που μπορεί να υποδιαιρείται σε επιμέρους έννοιες - είδη
4. (για έμψυχα) η διάκριση φύλου

     Τα γένη των περισσότερων οργανισμών βάσει του συστήματος φυλοκαθορισμού διακρίνονται σε άρρενα (αρσενικά)) και θήλεα (θηλυκά)

   ≈ συνώνυμα: φυσικό γένος

   → δείτε επίσης  σύστημα φυλοκαθορισμού στη Βικιπαίδεια 

5. της μητέρας το πατρικό επώνυμο (επίθετο)

     Η Ελένη Χατζηαργύρη, το γένος Γαρυφαλλίδου, υπήρξε ηθοποιός του θεάτρου

6. (γραμματική) γραμματική κατηγορία που αποδίδεται σε ονόματα ουσιαστικά ή επίθετα, σε μετοχές ή αντωνυμίες· στην ελληνική γλώσσα διακρίνουμε το αρσενικό, θηλυκό και ουδέτερο γένος

   ≈ συνώνυμα: γραμματικό γένος

7. (ταξινομία) υποδιαίρεση των ταξινομικών βαθμίδων, ανώτερη από το είδος και κατώτερη από την οικογένεια

   λατινικά genus

   → δείτε  Κατηγορία:Ταξινομικοί όροι - γένη (νέα ελληνικά) στο Βικιλεξικό

Εκφράσεις

• εν γένει
• το γένος

Συγγενικά

• -γενής Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -γενής στο Βικιλεξικό
• γίνομαι
• γενιά

→ και δείτε τα ομόρριζα γένεση, γεννάω, γόνος και γνήσιος

Μεταφράσεις

    γένος

βουλγαρικά : род (bg) γαλλικά : genre (fr) γερμανικά : Geschlecht (de) εσπεράντο : gento (eo) ισπανικά : género (es) πολωνικά : ród (pl), pochodzenie (pl), naród (pl), rodzaj (pl), nazwisko rodowe (pl)

    ένα σύνολο ανθρώπων που συνδέονται με συγγενικούς δεσμούς

αγγλικά : clan (en), kin (en)

    το έθνος

→ δείτε τη λέξη έθνος

    μία ευρύτερη έννοια

αγγλικά : genus (en)

    γραμματική

αγγλικά : gender (en)

    ταξινομία

αγγλικά : genus (en)

    της μητέρας το πατρικό επώνυμο

αγγλικά : maiden name (en), née (en)

Πηγές

• γένος - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• γένος - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	τὸ	γένος	τὰ	γένη - γένεᾰ
γενική	τοῦ	γένους - γένεος	τῶν	γενῶν - γενέων
δοτική	τῷ	γένει - γένεῐ̈	τοῖς	γένεσῐ(ν)
αιτιατική	τὸ	γένος	τὰ	γένη - γένεα
κλητική ὦ!		γένος		γένη - γένεα
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		γένει - γένεε
γεν-δοτ	τοῖν		γενοῖν - γενέοιν
3η κλίση, Κατηγορία 'βέλος' όπως «βέλος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

γένος < από θέμα του γίγνομαι • Η Ετυμολογία χρειάζεται ανάπτυξη με τεκμηρίωση. Μπορείτε να βοηθήσετε;  

Ουσιαστικό

γένος

1. καταγωγή,οικογένεια

     οἱ ἐν γένει (οι συγγενείς κάθε βαθμού γενικά)

    οἱ ἔξω γένους (οι μη οικείοι)

     ἐξ Ἰθάκης γένος εἰμί (κρατάω από την Ιθάκη, το γένος μου είναι από την Ιθάκη)

2. εξ αίματος συγγένεια, η ευθεία, κάθετη συγγένεια

     γένει υἱός (ο εκ γενετής, βιολογικός, φυσικός γιος, σε αντιδιαστολή προς τον θετό)

     γένος γάρ, ἀλλ᾽ οὐχὶ συγγένεια (Ισαίος, σε δίκη για κληρονομικά)

3. παιδί, εγγόνι, απόγονος
4. ομάδα ομοειδών (όπως ζώων και φυτών) που περιλαμβάνει πολλά είδη
5. ομάδα πλασμάτων του ίδιου είδους

     ἡμιθέων γένος

     τῷ ἀνθρωπείῳ γένει

     τὸ τῶν περιστερῶν γένος

6. φύλο

     τὰ γένη τὰ τῶν ἀνθρώπων.... δύο, ἄρρεν καὶ θῆλυ (Πλάτωνας) → χρειάζεται παράθεμα

7. στη λογική το γένος είναι το αντίθετο του είδους

Συγγενικά

• -γενής Αρχαίες ελληνικές λέξεις με επίθημα -γενής στο Βικιλεξικό
• (Χρειάζεται παράγωγα και συγγενικά)

Πηγές

• γένος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• γένος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.