σκότος
Νέα ελληνικά (el)
επεξεργασία| ↓ πτώσεις | ενικός | πληθυντικός | ||
|---|---|---|---|---|
| ονομαστική | το | σκότος | τα | σκότη |
| γενική | του | σκότους | — | |
| αιτιατική | το | σκότος | τα | σκότη |
| κλητική | σκότος | σκότη | ||
| Κατηγορία όπως «δάσος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά | ||||
Ετυμολογία
επεξεργασία
- σκότος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική σκότος[1]
Προφορά
επεξεργασία
- ΔΦΑ : /ˈsko.tos/
- τυπογραφικός συλλαβισμός : σκό‐τος
Ουσιαστικό
επεξεργασία
σκότος ουδέτερο
- (λόγιο) το σκοτάδι, ο ζόφος
- ※ «Μη σκιάζεστε στα σκότη! Η λευθεριά // σαν της αυγής το φεγγοβόλο αστέρι // της νύχτας το ξημέρωμα θα φέρει» (Ιωάννης Πολέμης, Το κρυφό σχολειό, τελευταίοι στίχοι)
- ※ Πενθέας: Καί <τα όργια> αὐτά τά κάνεις νύχτα μέρα; Διόνυσος: Μᾶλλον τη νύχτα. Ἔχει σεμνότητα τό σκότος (Ευριπίδης, Βάκχες σε απόδοση Κώστα Βάρναλη)
- η κακία, ο χώρος των δυνάμεων του Κακού
- ⮡ ο άρχων του σκότους (στην ορθόδοξη εκκλ. για το Σατανά)
- ⮡ ο πρίγκιπας του σκότους (ο Shakespeare (Σαίξπηρ) για το Σατανά)
Συγγενικά
επεξεργασία
Μεταφράσεις
επεξεργασία
σκότος
|
→ δείτε τη λέξη σκοτάδι |
Αναφορές
επεξεργασία
- ↑ σκότος - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
Ετυμολογία
επεξεργασία
- σκότος < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική σκότος
Ουσιαστικό
επεξεργασία
σκότος ουδέτερο
- σκότος, σκοτάδι, σκοτεινιά
- σκοτεινιά από κακοκαιρία
- (μεταφορικά) άγνοια, πνευματική σύγχυση
Άλλες μορφές
επεξεργασίαΣυγγενικά
επεξεργασίαμε σκοτα-, σκοτι-
ετυμολογικό πεδίο
σκοτο- σκοτι-
σκοτο- σκοτι-
με σκοτειν-
- → δείτε τη λέξη σκοτεινός
Πηγές
επεξεργασία
- σελ.312, 313 Τόμος 20 - Κριαράς, Εμμανουήλ. Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Τόμοι Α'-ΙΗ'. (Τόμοι ΙΕ'-ΙΗ' επιμ. Ιωάννης Ν. Καζάζης) πολυτονικό σύστημα: τόμοι 1-5, μεταγραφή σε μονοτονικό: τόμοι 6-τέλος], pdf.Βιβλιογραφία. Άπαντα Εμμανουήλ Κριαρά στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.
Αρχαία ελληνικά (grc)
επεξεργασία| ↓ πτώσεις | ενικός | πληθυντικός | ||
|---|---|---|---|---|
| ονομαστική | ὁ | σκότος | οἱ | σκότοι |
| γενική | τοῦ | σκότου | τῶν | σκότων |
| δοτική | τῷ | σκότῳ | τοῖς | σκότοις |
| αιτιατική | τὸν | σκότον | τοὺς | σκότους |
| κλητική ὦ! | σκότε | σκότοι | ||
| δυϊκός | ||||
| ονομ-αιτ-κλ | τὼ | σκότω | ||
| γεν-δοτ | τοῖν | σκότοιν | ||
| 2η κλίση, Κατηγορία 'δρόμος' όπως «δρόμος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά | ||||
| ↓ πτώσεις | ενικός | πληθυντικός | ||
|---|---|---|---|---|
| ονομαστική | τὸ | σκότος | τὰ | σκότη - σκότεᾰ |
| γενική | τοῦ | σκότους - σκότεος | τῶν | σκοτῶν - σκοτέων |
| δοτική | τῷ | σκότει - σκότεῐ̈ | τοῖς | σκότεσῐ(ν) |
| αιτιατική | τὸ | σκότος | τὰ | σκότη - σκότεα |
| κλητική ὦ! | σκότος | σκότη - σκότεα | ||
| δυϊκός | ||||
| ονομ-αιτ-κλ | τὼ | σκότει - σκότεε | ||
| γεν-δοτ | τοῖν | σκοτοῖν - σκοτέοιν | ||
| Σπανιότερο από το αρσενικό, μεταγενέστερο. | ||||
| 3η κλίση, Κατηγορία 'βέλος' όπως «βέλος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά | ||||
Ετυμολογία
επεξεργασία
- σκότος < θέμα σκοτ- ίσως (όχι όμως βέβαιο) συγγενές της σκιάς (την οποία πολλοί θεωρούν ομόρριζη των λέξεων σκηνή, σκῆν, σκίναρ) > πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *skoto- ή *sk(e)h₃t- (σκιά, σκοτεινός)[1]
Ουσιαστικό
επεξεργασία
σκότος αρσενικό στον Όμηρο και στους ποιητές ουδέτερο μεταγενέστερα
- το σκότος, το σκοτάδι, το αντίθετο της μέρας, του φωτός, η σκιά
- ※ 8ος πκε αιώνας ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 19 (τ. Ὀδυσσέως καὶ Πηνελόπης ὁμιλία. Νίπτρα.), στίχ. 336-390 αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς ἷζεν ἐπ᾽ ἐσχαρόφιν, ποτὶ δὲ σκότον ἐτράπετ᾽ αἶψα
- ξεμάκρινε από την φωτιά ο Οδυσσέας και στράφηκε αμέσως προς το σκοτάδι <για να μην τον γνωρίσει η Ευρύκλεια,>
- Μετάφραση: Δημήτρης Μαρωνίτης@greek-language.gr
- ※ 8ος πκε αιώνας ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 19 (τ. Ὀδυσσέως καὶ Πηνελόπης ὁμιλία. Νίπτρα.), στίχ. 336-390 αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς ἷζεν ἐπ᾽ ἐσχαρόφιν, ποτὶ δὲ σκότον ἐτράπετ᾽ αἶψα
- το σκοτάδι του θανάτου
- ⮡ σκότον εἶναι τεθνηκότος
- η τυφλότητα
- ⮡ σκότου νέφος
- ζαλάδα, ίλιγγος, σκοτοδίνη
- απάτη, δόλος
- άγνοια, αφάνεια
- (ελληνιστική σημασία) (θρησκεία) η ανυπαρξία, η κατάσταση πριν από τη δημιουργία
- ※ ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρατος καὶ ἀκατασκεύαστος, καὶ σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου, καὶ πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος. (Γένεσις, 1, Μετάφραση των Εβδομήκοντα)
Άλλες μορφές
επεξεργασία- σκότεος (ασυναίρετο)
Παράγωγα
επεξεργασίαΣυγγενικά
επεξεργασία- ίσως η οικογένεια λέξεων της σκιάς
Σύνθετα
επεξεργασία- σκοτώδης
- σκοτοβινιάω ( βινιέω)
- σκοτοδινέω και σκοτοδιανιάω
- σκοτοδινία, σκοτοδινίασις
Αναφορές
επεξεργασία
- ↑ Beekes, Robert S. P. (2010) Etymological Dictionary of Greek. [Ετυμολογικό λεξικό της ελληνικής γλώσσας] (στα αγγλικά) με την αρωγή του Lucien van Beek. Leiden: Brill. Τόμοι 1‑2.
Πηγές
επεξεργασία
- σκότος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
- σκότος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.