σκοτώνω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

σκοτώνω < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική σκοτώνω < σκοτῶ < αρχαία ελληνική σκοτόω < σκότος

Προφορά

ΔΦΑ : /skoˈto.no/

τυπογραφικός συλλαβισμός : σκο‐τώ‐νω

Ρήμα

σκοτώνω, αόρ.: σκότωσα, παθ.φωνή: σκοτώνομαι, π.αόρ.: σκοτώθηκα, μτχ.π.π.: σκοτωμένος

1. σταματάω, αφαιρώ τη ζωή κάποιου, θανατώνω
2. (μεταφορικά, για εμπορεύματα) πουλάω κάτι σε τιμή χαμηλότερη της αξίας του
3. (οικείο, για λέξεις σε χειρόγραφο κείμενο) γράφω κάτι κάνοντας σοβαρό ορθογραφικό λάθος

   ↪ Έγραψες το "παιδί" με έψιλον; Τη σκότωσες τη λέξη!

4. (μεταφορικά) χτυπάω σοβαρά ή δυνατά

   ↪ Σκόνταψα στο σκαλοπάτι και σκοτώθηκα! Φέρε πάγο!

Εκφράσεις

• η περιέργεια σκότωσε τη γάτα
• σκοτώνω την ώρα μου

Συγγενικές λέξεις

• σκότωμα
• σκοτωμός
• σκοτωμένος
• σκοτώστρα

Σύνθετα

• κατασκοτώνω

Κλίση

    Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	σκοτώνω	σκότωνα	θα σκοτώνω	να σκοτώνω		σκοτώνοντας
β' ενικ.	σκοτώνεις	σκότωνες	θα σκοτώνεις	να σκοτώνεις	σκότωνε
γ' ενικ.	σκοτώνει	σκότωνε	θα σκοτώνει	να σκοτώνει
α' πληθ.	σκοτώνουμε	σκοτώναμε	θα σκοτώνουμε	να σκοτώνουμε
β' πληθ.	σκοτώνετε	σκοτώνατε	θα σκοτώνετε	να σκοτώνετε	σκοτώνετε
γ' πληθ.	σκοτώνουν(ε)	σκότωναν σκοτώναν(ε)	θα σκοτώνουν(ε)	να σκοτώνουν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		σκότωσα	θα σκοτώσω	να σκοτώσω		σκοτώσει
β' ενικ.		σκότωσες	θα σκοτώσεις	να σκοτώσεις	σκότωσε
γ' ενικ.		σκότωσε	θα σκοτώσει	να σκοτώσει
α' πληθ.		σκοτώσαμε	θα σκοτώσουμε	να σκοτώσουμε
β' πληθ.		σκοτώσατε	θα σκοτώσετε	να σκοτώσετε	σκοτώστε
γ' πληθ.		σκότωσαν σκοτώσαν(ε)	θα σκοτώσουν(ε)	να σκοτώσουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω σκοτώσει	είχα σκοτώσει	θα έχω σκοτώσει	να έχω σκοτώσει
β' ενικ.	έχεις σκοτώσει	είχες σκοτώσει	θα έχεις σκοτώσει	να έχεις σκοτώσει
γ' ενικ.	έχει σκοτώσει	είχε σκοτώσει	θα έχει σκοτώσει	να έχει σκοτώσει
α' πληθ.	έχουμε σκοτώσει	είχαμε σκοτώσει	θα έχουμε σκοτώσει	να έχουμε σκοτώσει
β' πληθ.	έχετε σκοτώσει	είχατε σκοτώσει	θα έχετε σκοτώσει	να έχετε σκοτώσει
γ' πληθ.	έχουν σκοτώσει	είχαν σκοτώσει	θα έχουν σκοτώσει	να έχουν σκοτώσει

    Παθητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	σκοτώνομαι	σκοτωνόμουν(α)	θα σκοτώνομαι	να σκοτώνομαι
β' ενικ.	σκοτώνεσαι	σκοτωνόσουν(α)	θα σκοτώνεσαι	να σκοτώνεσαι
γ' ενικ.	σκοτώνεται	σκοτωνόταν(ε)	θα σκοτώνεται	να σκοτώνεται
α' πληθ.	σκοτωνόμαστε	σκοτωνόμαστε σκοτωνόμασταν	θα σκοτωνόμαστε	να σκοτωνόμαστε
β' πληθ.	σκοτώνεστε	σκοτωνόσαστε σκοτωνόσασταν	θα σκοτώνεστε	να σκοτώνεστε	(σκοτώνεστε)
γ' πληθ.	σκοτώνονται	σκοτώνονταν σκοτωνόντουσαν	θα σκοτώνονται	να σκοτώνονται
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		σκοτώθηκα	θα σκοτωθώ	να σκοτωθώ		σκοτωθεί
β' ενικ.		σκοτώθηκες	θα σκοτωθείς	να σκοτωθείς	σκοτώσου
γ' ενικ.		σκοτώθηκε	θα σκοτωθεί	να σκοτωθεί
α' πληθ.		σκοτωθήκαμε	θα σκοτωθούμε	να σκοτωθούμε
β' πληθ.		σκοτωθήκατε	θα σκοτωθείτε	να σκοτωθείτε	σκοτωθείτε
γ' πληθ.		σκοτώθηκαν σκοτωθήκαν(ε)	θα σκοτωθούν(ε)	να σκοτωθούν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	έχω σκοτωθεί	είχα σκοτωθεί	θα έχω σκοτωθεί	να έχω σκοτωθεί		σκοτωμένος
β' ενικ.	έχεις σκοτωθεί	είχες σκοτωθεί	θα έχεις σκοτωθεί	να έχεις σκοτωθεί
γ' ενικ.	έχει σκοτωθεί	είχε σκοτωθεί	θα έχει σκοτωθεί	να έχει σκοτωθεί
α' πληθ.	έχουμε σκοτωθεί	είχαμε σκοτωθεί	θα έχουμε σκοτωθεί	να έχουμε σκοτωθεί
β' πληθ.	έχετε σκοτωθεί	είχατε σκοτωθεί	θα έχετε σκοτωθεί	να έχετε σκοτωθεί
γ' πληθ.	έχουν σκοτωθεί	είχαν σκοτωθεί	θα έχουν σκοτωθεί	να έχουν σκοτωθεί
Συντελεσμένοι χρόνοι (β΄ τύποι)
Παρακείμενος	είμαι, είσαι, είναι σκοτωμένος - είμαστε, είστε, είναι σκοτωμένοι
Υπερσυντέλικος	ήμουν, ήσουν, ήταν σκοτωμένος - ήμαστε, ήσαστε, ήταν σκοτωμένοι
Συντελ. Μέλλ.	θα είμαι, θα είσαι, θα είναι σκοτωμένος - θα είμαστε, θα είστε, θα είναι σκοτωμένοι
Υποτακτική	να είμαι, να είσαι, να είναι σκοτωμένος - να είμαστε, να είστε, να είναι σκοτωμένοι

Μεταφράσεις

    σκοτώνω

αγγλικά : kill (en) γαλλικά : tuer (fr), cronir (fr), zigouiller (fr) γερμανικά : töten (de) εσπεράντο : mortigi (eo) ισπανικά : matar (es) ιταλικά : amazzare (it) λατινικά : necare (la), occidere (la) ολλανδικά : doden (nl) ουκρανικά : вбивати (uk) (vbyvaty) πολωνικά : zabić (pl) πορτογαλικά : matar (pt) τουρκικά : öldürmek (tr)

Πηγές

• σκοτώνω -  Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής. (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. 
• σκοτώνω - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023)

---

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

σκοτώνω < σκοτ(ῶ), κλίση -όω + -ώνω < αρχαία ελληνική σκοτόω < σκότος

Ρήμα

σκοτώνω

• σκοτώνω

Άλλες μορφές

• σκοτώννω
  • τύποι: ἐσκοτώνναν

Συνώνυμα

• ἀποκτέννω
• ἀπολλύω
• ἀσσασσινεύω
• διαχειρίζω
• ἐκθανατώνω
• καταμακελεύω
• ξεκάμω
• μεταφορικά: βλάπτω, ἐξάγω τὴν ψυχήν, κάνω φόνον, κάνω αἵματα
• για τη μέση φωνή: ἀπόλλω, ξεπέφτω, μὲ ἁρπᾶ φόνος, πηγαίνω μέσα στὰ βύθη τοῦ ᾍδη

Ρηματικοί τύποι

όπως βρέθηκαν σε κείμενα:

• ἐσκοτώθη, ἐσκοτώθηκε, σκοτώθηκεν
• ἐσκοτώθηκαν, ἐσκοτώθησαν, 'σκοτώθησαν, ἐσκοτωθήσανε, ἐσκοτωθήκασι, 'σκοτωθῆκα
• νὰ σκοτωθούσινε < -οῦσι
• ἐσκότωναν, ἐσκοτῶναν
• ἐσκοτώνουνταν, ἐσκοτώνουντα, ἐσκοτώνοντο
• ἐσκότωσα
• ἐσκότωσαμεν
• ἐσκοτώσατε
• ἐσκοτῶσαν, ἐσκότωσαν, ἐσκοτώσανε, ἐσκοτώσασι
• ἐσκότωσεν
• ἐσκότωσες
• σκοτώθην
• νὰ σκοτωθῆς
• νὰ σκοτωθοῦσι, νὰ σκοτωθοῦν
• νὰ σκοτωθῶ
• σκοτώνει
• σκοτώνουν, σκοτώνουσι
• νὰ σκοτώνουνται
• σκότωσε (προστακτική)
• θέλω σκοτώσει
• νὰ σκοτώσει
• θέλουν μὲ σκοτώσειν
• σκοτώση, νὰ σκοτώσῃ
• σκοτώσης
• νὰ σκοτώσομεν, νὰ τὴν σκοτώσωμεν
• νὰ σκοτώσουν, νὰ σκοτώσου, νὰ σκοτώσουσιν

Συγγενικές λέξεις

παράγωγα και σύνθετα, συγγενικά:

• ἀδικοσκοτωμένος
• ἀποσκοτώνω
• κατασκοτώνω
• ὁλοσκοτώνω
• σκότωμα, σκότωμαν
• σκοτωματικός
• σκοτωμένος
• σκοτωμός
• σκότωση, σκότωσις
• σκοτωτής

→ και δείτε τις λέξεις σκοτῶ και σκότος

Πηγές

• σελ.316-317 Τόμος 20 - Κριαράς, Εμμανουήλ. Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Τόμοι Α'-ΙΗ'. (Τόμοι ΙΕ'-ΙΗ' επιμ. Ιωάννης Ν. Καζάζης).   Άπαντα Εμμανουήλ Κριαρά στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.