χτυπάω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

χτυπάω < χτυπ(ώ) + -άω < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική χτυπῶ < αρχαία ελληνική κτυπῶ, συνηρημένος τύπος του κτυπέω < κτύπος

Προφορά

ΔΦΑ : /xtiˈpa.o/

τυπογραφικός συλλαβισμός : χτυ‐πά‐ω

Ρήμα

χτυπάω/χτυπώ, πρτ.: χτυπούσα/χτύπαγα, αόρ.: χτύπησα, παθ.φωνή: χτυπιέμαι, π.αόρ.: χτυπήθηκα, μτχ.π.π.: χτυπημένος

1. (μεταβατικό) ασκώ κάποια δύναμη σε κάποιον ή κάτι, το(ν) βαρώ, το(ν) πλήττω

   ⮡  Χτυπάω την πέτρα μ' ένα σφυρί.

   ⮡  Με χτύπησε ένα μηχανάκι, αλλά τη γλίτωσα.

2. (μεταβατικό) (επιτίθεμαι και) δέρνω
3. (μεταβατικό) προκαλώ βλάβη, αρρώστια, δυστυχία

   ⮡  Η μοίρα τον χτύπησε σκληρά.

4. (μεταβατικό) ανακατεύω
5. (μεταβατικό) κρούω ή αγγίζω κάτι, προκαλώντας κάποιον ήχο

   ⮡  χτυπώ το κουδούνι / την πόρτα / την καμπάνα

6. (μεταβατικό, οικείο) παίρνω ή καταναλώνω

   ⮡  Θα χτυπήσω κανένα κουραμπιεδάκι!

   ⮡  Χτύπησα ένα μεταχειρισμένο αυτοκίνητο σε πολύ καλή κατάσταση.

7. (αμετάβατο) πέφτω πάνω σε κάτι ή κάποιον και πλήττομαι, τραυματίζομαι (ή χαλάω, για άψυχο)

   ⮡  Χτυπήσανε δυο αυτοκίνητα· τρακάρανε πολύ άσχημα.

8. (παθητικό) χτυπιέμαι: οδύρομαι
9. ηχώ (για ξυπνητήρι, συναγερμό)

Άλλες μορφές

• κτυπάω / κτυπώ
• χτυπάω / χτυπώ

Εκφράσεις

• χτύπα ξύλο

Συγγενικά

• → δείτε τη λέξη χτύπος

Κλίση

    Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	χτυπάω - χτυπώ	χτυπούσα	θα χτυπάω - χτυπώ	να χτυπάω - χτυπώ		χτυπώντας
β' ενικ.	χτυπάς	χτυπούσες	θα χτυπάς	να χτυπάς	χτύπα - χτύπαγε
γ' ενικ.	χτυπάει - χτυπά	χτυπούσε	θα χτυπάει - χτυπά	να χτυπάει - χτυπά
α' πληθ.	χτυπάμε - χτυπούμε	χτυπούσαμε	θα χτυπάμε - χτυπούμε	να χτυπάμε - χτυπούμε
β' πληθ.	χτυπάτε	χτυπούσατε	θα χτυπάτε	να χτυπάτε	χτυπάτε
γ' πληθ.	χτυπάν(ε) - χτυπούν(ε)	χτυπούσαν(ε)	θα χτυπάν(ε) - χτυπούν(ε)	να χτυπάν(ε) - χτυπούν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		χτύπησα	θα χτυπήσω	να χτυπήσω		χτυπήσει
β' ενικ.		χτύπησες	θα χτυπήσεις	να χτυπήσεις	χτύπα - χτύπησε
γ' ενικ.		χτύπησε	θα χτυπήσει	να χτυπήσει
α' πληθ.		χτυπήσαμε	θα χτυπήσουμε	να χτυπήσουμε
β' πληθ.		χτυπήσατε	θα χτυπήσετε	να χτυπήσετε	χτυπήστε
γ' πληθ.		χτύπησαν χτυπήσαν(ε)	θα χτυπήσουν(ε)	να χτυπήσουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω χτυπήσει	είχα χτυπήσει	θα έχω χτυπήσει	να έχω χτυπήσει
β' ενικ.	έχεις χτυπήσει	είχες χτυπήσει	θα έχεις χτυπήσει	να έχεις χτυπήσει
γ' ενικ.	έχει χτυπήσει	είχε χτυπήσει	θα έχει χτυπήσει	να έχει χτυπήσει
α' πληθ.	έχουμε χτυπήσει	είχαμε χτυπήσει	θα έχουμε χτυπήσει	να έχουμε χτυπήσει
β' πληθ.	έχετε χτυπήσει	είχατε χτυπήσει	θα έχετε χτυπήσει	να έχετε χτυπήσει
γ' πληθ.	έχουν χτυπήσει	είχαν χτυπήσει	θα έχουν χτυπήσει	να έχουν χτυπήσει
Συντελεσμένοι χρόνοι β΄ (αμετάβατοι)
Παρακείμενος	είμαι, είσαι, είναι χτυπημένος - είμαστε, είστε, είναι χτυπημένοι
Υπερσυντέλικος	ήμουν, ήσουν, ήταν χτυπημένος - ήμαστε, ήσαστε, ήταν χτυπημένοι
Συντελ. Μέλλ.	θα είμαι, θα είσαι, θα είναι χτυπημένος - θα είμαστε, θα είστε, θα είναι χτυπημένοι
Υποτακτική	να είμαι, να είσαι, να είναι χτυπημένος - να είμαστε, να είστε, να είναι χτυπημένοι

    Παθητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	χτυπιέμαι	χτυπιόμουν(α)	θα χτυπιέμαι	να χτυπιέμαι
β' ενικ.	χτυπιέσαι	χτυπιόσουν(α)	θα χτυπιέσαι	να χτυπιέσαι
γ' ενικ.	χτυπιέται	χτυπιόταν(ε)	θα χτυπιέται	να χτυπιέται
α' πληθ.	χτυπιόμαστε	χτυπιόμαστε χτυπιόμασταν	θα χτυπιόμαστε	να χτυπιόμαστε
β' πληθ.	χτυπιέστε	χτυπιόσαστε χτυπιόσασταν	θα χτυπιέστε	να χτυπιέστε	χτυπιέστε
γ' πληθ.	χτυπιούνται	χτυπιόνταν(ε) χτυπιούνταν χτυπιόντουσαν	θα χτυπιούνται	να χτυπιούνται
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		χτυπήθηκα	θα χτυπηθώ	να χτυπηθώ		χτυπηθεί
β' ενικ.		χτυπήθηκες	θα χτυπηθείς	να χτυπηθείς	χτυπήσου
γ' ενικ.		χτυπήθηκε	θα χτυπηθεί	να χτυπηθεί
α' πληθ.		χτυπηθήκαμε	θα χτυπηθούμε	να χτυπηθούμε
β' πληθ.		χτυπηθήκατε	θα χτυπηθείτε	να χτυπηθείτε	χτυπηθείτε
γ' πληθ.		χτυπήθηκαν χτυπηθήκαν(ε)	θα χτυπηθούν(ε)	να χτυπηθούν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	έχω χτυπηθεί	είχα χτυπηθεί	θα έχω χτυπηθεί	να έχω χτυπηθεί		χτυπημένος
β' ενικ.	έχεις χτυπηθεί	είχες χτυπηθεί	θα έχεις χτυπηθεί	να έχεις χτυπηθεί
γ' ενικ.	έχει χτυπηθεί	είχε χτυπηθεί	θα έχει χτυπηθεί	να έχει χτυπηθεί
α' πληθ.	έχουμε χτυπηθεί	είχαμε χτυπηθεί	θα έχουμε χτυπηθεί	να έχουμε χτυπηθεί
β' πληθ.	έχετε χτυπηθεί	είχατε χτυπηθεί	θα έχετε χτυπηθεί	να έχετε χτυπηθεί
γ' πληθ.	έχουν χτυπηθεί	είχαν χτυπηθεί	θα έχουν χτυπηθεί	να έχουν χτυπηθεί
Συντελεσμένοι χρόνοι (β΄ τύποι)
Παρακείμενος	είμαι, είσαι, είναι χτυπημένος - είμαστε, είστε, είναι χτυπημένοι
Υπερσυντέλικος	ήμουν, ήσουν, ήταν χτυπημένος - ήμαστε, ήσαστε, ήταν χτυπημένοι
Συντελ. Μέλλ.	θα είμαι, θα είσαι, θα είναι χτυπημένος - θα είμαστε, θα είστε, θα είναι χτυπημένοι
Υποτακτική	να είμαι, να είσαι, να είναι χτυπημένος - να είμαστε, να είστε, να είναι χτυπημένοι

Μεταφράσεις

    χτυπάω

αγγλικά : hit (en), knock (en), clobber (en), slam (en), throb (en) γαλλικά : battre (fr), frapper (fr) γερμανικά : schlagen (de), verprügeln (de), treffen (de), heimsuchen (de), plagen (de), belasten (de), klopfen (de) εσπεράντο : bati (eo), frapi (eo) ιαπωνικά : 叩く (ja) (tataku) ολλανδικά : slaan (nl) πολωνικά : bić (pl) τουρκικά : vurmak (tr)

    χτυπώ (κουδουνίζω)

αγγλικά : ring (en) γαλλικά : sonner (fr) τουρκικά : çalmak (tr)

Πηγές

• χτυπώ, -άω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• χτυπώ - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)