ψιλός
Νέα ελληνικά (el)Επεξεργασία
↓ πτώσεις | ενικός | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
γένη → | αρσενικό | θηλυκό | ουδέτερο | |||
ονομαστική | ο | ψιλός | η | ψιλή | το | ψιλό |
γενική | του | ψιλού | της | ψιλής | του | ψιλού |
αιτιατική | τον | ψιλό | την | ψιλή | το | ψιλό |
κλητική | ψιλέ | ψιλή | ψιλό | |||
↓ πτώσεις | πληθυντικός | |||||
γένη → | αρσενικό | θηλυκό | ουδέτερο | |||
ονομαστική | οι | ψιλοί | οι | ψιλές | τα | ψιλά |
γενική | των | ψιλών | των | ψιλών | των | ψιλών |
αιτιατική | τους | ψιλούς | τις | ψιλές | τα | ψιλά |
κλητική | ψιλοί | ψιλές | ψιλά | |||
Κατηγορία όπως «καλός» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές |
Ετυμολογία Επεξεργασία
- ψιλός < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική ψιλός("αποψιλωμένος") < ψάω και ψίω (ψαύω, τρίβω)
- για τη γραμματική: < (κληρονομημένο) ελληνιστική κοινή ψιλός
- νομικά: < (σημασιολογικό δάνειο) γαλλική nue-proprieté[1]
ΠροφοράΕπεξεργασία
- ΔΦΑ : /psiˈlos/
- τυπογραφικός συλλαβισμός : ψι‐λός
- ομόηχο: ψηλός
- τονικά παρώνυμα: ψήλος, ψύλλος
ΕπίθετοΕπεξεργασία
ψιλός, -ή, -ό
- λεπτός
- ↪ έπεφτε ψιλή βροχή· κόβω το μήλο σε ψιλές φέτες
- (για ήχους) λεπτός σαν παιδικός (παραβάλετε με ψηλός)
- ↪ έχει πολύ ψιλή φωνή
- (γραμματική) ψιλά σύμφωνα της αρχαίας ελληνικής: τα σύμφωνα κ, π, τ, τα σύγχρονα άηχα κλειστά
- (νομικός όρος) ψιλή κυριότητα: το να έχει κάποιος μια ιδιοκτησία χωρίς να μπορεί να καρπώνεται και τα οικονομικά οφέλη που μπορεί να αποφέρει, την επικαρπία
- (ιστορία, στρατιωτικός όρος) ψιλοί (στρατιώτες): στην αρχαιότητα, οι στρατιώτες που δεν έφεραν βαρύ οπλισμό
- (ηχοληψία, προφορικό) τα ψιλά, μικρού μήκους κύματος συχνότητες, υψηλές συχνότητες
- ο αποψιλωμένος
ΕκφράσειςΕπεξεργασία
- κούρεμα με την ψιλή: το πολύ κοντό και βαθύ κούρεμα των μαλλιών, συνώνυμο: "κούρεμα γουλί".
- σε δουλεύει ψιλό γαζί: σε κοροϊδεύει επιδέξια και δεν το καταλαβαίνεις.
- ψιλά γράμματα: οι λεπτομέρειες που δεν ενδιαφέρουν πολύ κόσμο και είναι συνήθως τυπωμένες με μικρά τυπογραφικά στοιχεία.
- ψιλή κουβέντα: συνομιλία για καθημερινά πράγματα χωρίς ιδιαίτερη σημασία.
Δείτε επίσηςΕπεξεργασία
όπως ενδεικτικά
ΜεταφράσειςΕπεξεργασία
Επεξεργασία
- ↑ «ψιλός» - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής. (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.
Αρχαία ελληνικά (grc)Επεξεργασία
γένη → | αρσενικό | θηλυκό | ουδέτερο | |||
↓ πτώσεις | ενικός | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
ονομαστική | ὁ | ψιλός | ἡ | ψιλή | τὸ | ψιλόν |
γενική | τοῦ | ψιλοῦ | τῆς | ψιλῆς | τοῦ | ψιλοῦ |
δοτική | τῷ | ψιλῷ | τῇ | ψιλῇ | τῷ | ψιλῷ |
αιτιατική | τὸν | ψιλόν | τὴν | ψιλήν | τὸ | ψιλόν |
κλητική ὦ! | ψιλέ | ψιλή | ψιλόν | |||
↓ πτώσεις | πληθυντικός | |||||
ονομαστική | οἱ | ψιλοί | αἱ | ψιλαί | τὰ | ψιλᾰ́ |
γενική | τῶν | ψιλῶν | τῶν | ψιλῶν | τῶν | ψιλῶν |
δοτική | τοῖς | ψιλοῖς | ταῖς | ψιλαῖς | τοῖς | ψιλοῖς |
αιτιατική | τοὺς | ψιλούς | τὰς | ψιλᾱ́ς | τὰ | ψιλᾰ́ |
κλητική ὦ! | ψιλοί | ψιλαί | ψιλᾰ́ | |||
δυϊκός | ||||||
ονομ-αιτ-κλ | τὼ | ψιλώ | τὼ | ψιλᾱ́ | τὼ | ψιλώ |
γεν-δοτ | τοῖν | ψιλοῖν | τοῖν | ψιλαῖν | τοῖν | ψιλοῖν |
2η&1η κλίση, Κατηγορία 'καλός' όπως «καλός» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές |
Ετυμολογία Επεξεργασία
- ψιλός < ψάω και ψίω • Η Ετυμολογία χρειάζεται ανάπτυξη με τεκμηρίωση. Μπορείτε να βοηθήσετε;
ΕπίθετοΕπεξεργασία
ψιλός, -ή, -όν
- άδενδρος
- άτριχος, φαλακρός
- άπτερος
- γυμνός από κάτι, ακάλυπτος γενικότερα, στερημένος από κάτι, δίχως κάτι που συνηθίζεται να συνοδεύει, σκέτος
- ↪ ο ψιλός λόγος : ο πεζός λόγος
- ↪ ψιλή ποίησις : χωρίς τη συνοδεία μουσικής
- ↪ ψιλή κιθάρισις : μουσική χωρίς τη συνοδεία άσματος
- (στρατιωτικός όρος, ουσιαστικοποιημένο αρσενικό, πληθυντικός) → δείτε τη λέξη ψιλοί οι σχετικά ελαφρά οπλισμένοοι στρατιώτες (με τόξα ή σφεντόνες)
- (ελληνιστική σημασία: γραμματική) ψιλά σύμφωνα κ, π, τ
Επεξεργασία
ΠηγέςΕπεξεργασία
- «ψιλός» - Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής - Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία - Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2006‑2008. greek‑language.gr
- «ψιλός» - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
- «ψιλός» - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.