κόβω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

κόβω < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική κόβω < αρχαία ελληνική κόπτω. Για την αλλαγή -πτ- > -β- δείτε κόβω

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈko.vo/

τυπογραφικός συλλαβισμός : κό‐βω

Ρήμα

κόβω, πρτ.: έκοβα, στ.μέλλ.: θα κόψω, αόρ.: έκοψα, παθ.φωνή: κόβομαι, π.αόρ.: κόπηκα, μτχ.π.π.: κομμένος

1. διαιρώ κάτι σε μικρότερα μέρη

   ↪ Πότε θα κοπεί η πρωτοχρονιάτικη πίτα;

2. αφαιρώ ένα μέρος από κάτι· αποκόπτω

   ↪ Έκοψε ένα κλαδί από το δέντρο - το κείμενο είναι πολύ μεγάλο, να κόψουμε κάτι

   ↪ Κόπηκε ένα κλαδί από το δέντρο

3. διακόπτω κάτι ή κάποιον

   ↪ Τον έκοψαν πάνω στο καλύτερο.

4. εγκαταλείπω, διακόπτω μια συνήθεια

   ↪ κόβω το κάπνισμα

   ↪ Πότε θα κόψεις το παλιοτσίγαρο;

   ↪ Από δω και πέρα κόβονται τα περιττά έξοδα.

   ≈ συνώνυμα: σταματάω

5. αναγκάζω κάποιον να διακόψει μια συνήθεια

   ↪ Θα του τα κόψω εγώ αυτά.

6. (λαϊκότροπο) υποθέτω ή δημιουργώ ή έχω μια γνώμη για τον χαρακτήρα κάποιου

   ↪ Δεν τον έκοψες τι κουμάσι ήταν;

   ↪ Εγώ σε κόβω για πολύ καλό μαθητή και ελπίζω να μη με απογοητεύσεις στις εξετάσεις.

7. (χαρτοπαίγνιο) μετακινώ ένα τμήμα της τράπουλας από το πάνω στο κάτω μέρος της
8. (σχολική ζωή, διαγωνισμοί) ως βαθμολογητής βάζω βαθμό κάτω από τη βάση σε κάποιον

   ↪ κόπηκε στα μαθηματικά

9. (μαγειρική, αμετάβατο) για κρέμες όταν αλλοιώνεται η όψη και η γεύση τους επειδή το αυγό που περιέχεται στα υλικά τους βράζει

   ↪ Αν δεν ανακατεύεις συνέχεια το αβγολέμονο, θα σου κόψει.

10. (μαγειρική, αμετάβατο) για το γάλα όταν έχει τυροποιηθεί μερικώς λόγω όξυνσης ή ηλικίας

    ↪ Ποιος ξέρει πόσες μέρες το έχει αυτό το γάλα, έβαλα να το ζεστάνω και αυτό έκοψε.

11. (αμετάβατο) στρίβω με όχημα ή πεζός

    ※  Ο Γκανίας αγόρασε ένα κουλούρι κι έκοψε απ’ την οδό Ακαδημίας. (Τάσος Αθανασιάδης (1984) Οι τελευταίοι εγγονοί [μυθιστόρημα])

12. (αθλητισμός) παρεμβαίνω αμυντικά και αποτρέπω επιθετική κίνηση ή πάσα του αντιπάλου
13. → και δείτε το παθητικό κόβομαι

Συνώνυμα

• κόπτω (παρωχημένο)

Εκφράσεις

• κόβω δρόμο
• κόβω νόμισμα
• κόβω πέρα
• κόβω τα ήπατα, μου κόπηκαν τα ήπατα
• κόβω τα πόδια, μου κόπηκαν τα πόδια
• κόβω τα πολλά πολλά με κάποιον/κάτι
• κόβω τα φτερά
• κόβω τη μαγιονέζα
• κόβω τη χολή
• κόβω το βήχα, κόβω τον βήχα
• κόβω το λαιμό μου
• κόβει το μυαλό μου, μου κόβει
• κόβει το μάτι μου
• κόβω το τιμόνι δεξιά ή αριστερά

Συγγενικά

• άκοπος
• άκοφτος
• κομμένος
• κοπή
• κοπίδι
• κόπος & συγγενικά
• κοπτήρας
• κόπτης, κόφτης, Κόπτης
• κοπτικός
• κόπτομαι
• κοφτερός
• κόψη
• κοψιά
• κοψίδι
• κόψιμο

Σύνθετα

• κοψο- Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα κοψο- στο Βικιλεξικό

όπως ενδεικτικά

• κοψοχείλης
• κοψομεσιάζω, κοψομεσιάζομαι
• κοψοχέρης
• κοψοχολιάζω
• κοψοχρονιά

Επίσης

• -κοπώ Νεοελληνικές λέξεις με επίθημα -κοπώ στο Βικιλεξικό

→ και δείτε τη λέξη κόπτω για περισσότερα σύνθετα

Κλίση

    Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	κόβω	έκοβα	θα κόβω	να κόβω		κόβοντας
β' ενικ.	κόβεις	έκοβες	θα κόβεις	να κόβεις	κόβε
γ' ενικ.	κόβει	έκοβε	θα κόβει	να κόβει
α' πληθ.	κόβουμε	κόβαμε	θα κόβουμε	να κόβουμε
β' πληθ.	κόβετε	κόβατε	θα κόβετε	να κόβετε	κόβετε
γ' πληθ.	κόβουν(ε)	έκοβαν κόβαν(ε)	θα κόβουν(ε)	να κόβουν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		έκοψα	θα κόψω	να κόψω		κόψει
β' ενικ.		έκοψες	θα κόψεις	να κόψεις	κόψε
γ' ενικ.		έκοψε	θα κόψει	να κόψει
α' πληθ.		κόψαμε	θα κόψουμε	να κόψουμε
β' πληθ.		κόψατε	θα κόψετε	να κόψετε	κόψτε
γ' πληθ.		έκοψαν κόψαν(ε)	θα κόψουν(ε)	να κόψουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω κόψει	είχα κόψει	θα έχω κόψει	να έχω κόψει
β' ενικ.	έχεις κόψει	είχες κόψει	θα έχεις κόψει	να έχεις κόψει
γ' ενικ.	έχει κόψει	είχε κόψει	θα έχει κόψει	να έχει κόψει
α' πληθ.	έχουμε κόψει	είχαμε κόψει	θα έχουμε κόψει	να έχουμε κόψει
β' πληθ.	έχετε κόψει	είχατε κόψει	θα έχετε κόψει	να έχετε κόψει
γ' πληθ.	έχουν κόψει	είχαν κόψει	θα έχουν κόψει	να έχουν κόψει

Παθητική φωνή → λείπει η κλίση

    Παθητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	κόβομαι	κοβόμουν(α)	θα κόβομαι	να κόβομαι
β' ενικ.	κόβεσαι	κοβόσουν(α)	θα κόβεσαι	να κόβεσαι	κόβου
γ' ενικ.	κόβεται	κοβόταν(ε)	θα κόβεται	να κόβεται
α' πληθ.	κοβόμαστε	κοβόμαστε κοβόμασταν	θα κοβόμαστε	να κοβόμαστε
β' πληθ.	κόβεστε	κοβόσαστε κοβόσασταν	θα κόβεστε	να κόβεστε	κόβεστε
γ' πληθ.	κόβονται	κόβονταν κοβόντουσαν	θα κόβονται	να κόβονται
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		κόπηκα	θα κοπώ	να κοπώ		κοπεί
β' ενικ.		κόπηκες	θα κοπείς	να κοπείς	κόψου
γ' ενικ.		κόπηκε	θα κοπεί	να κοπεί
α' πληθ.		κοπήκαμε	θα κοπούμε	να κοπούμε
β' πληθ.		κοπήκατε	θα κοπείτε	να κοπείτε	κοπείτε
γ' πληθ.		κόπηκαν κοπήκαν(ε)	θα κοπούν(ε)	να κοπούν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	έχω κοπεί	είχα κοπεί	θα έχω κοπεί	να έχω κοπεί		κομμένος
β' ενικ.	έχεις κοπεί	είχες κοπεί	θα έχεις κοπεί	να έχεις κοπεί
γ' ενικ.	έχει κοπεί	είχε κοπεί	θα έχει κοπεί	να έχει κοπεί
α' πληθ.	έχουμε κοπεί	είχαμε κοπεί	θα έχουμε κοπεί	να έχουμε κοπεί
β' πληθ.	έχετε κοπεί	είχατε κοπεί	θα έχετε κοπεί	να έχετε κοπεί
γ' πληθ.	έχουν κοπεί	είχαν κοπεί	θα έχουν κοπεί	να έχουν κοπεί

Μεταφράσεις

    κόβω

αγγλικά : cut (en), cut off (en) βουλγαρικά : режа (bg) γαλλικά : couper (fr) γερμανικά : schneiden (de) εσπεράντο : eltondi (eo) ισπανικά : cortar (es) ιταλικά : smettere (it) ουγγρικά : vág (hu) πολωνικά : kroić (pl), ciąć (pl) πορτογαλικά : recortar (pt) ρουμανικά : tăia (ro) ρωσικά : резать (ru) σερβικά : резати (sr) σουηδικά : hugga (sv) τσεχικά : řezat (cs), krájet (cs), sekat (cs)

    διακόπτω μια συνήθεια

αγγλικά : quit (en), kick (en) γαλλικά : arrêter (fr) γερμανικά : aufgeben (de), ablegen (de), sich abgewöhnen (de)

    στη μαγειρική

γερμανικά : schneiden (de) αγγλικά : curdle (en)

    κόβω έναν μαθητή

αγγλικά : flunk (en)

Πηγές

• κόβω -  Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής. (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. 
• κόβω - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023)

---

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

κόβω < κόπτω με βάση το συνοπτικό θέμα κοψ- κατά το σχήμα κρύπτω>κρύβω

Ρήμα

κόβω

• άλλη μορφή του κόπτω

  άλλες μορφές: κόβγω

Πηγές

• κόπτωρ & μορφές -  Επιτομή του Λεξικού Κριαρά της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, [μονοτονικό σύστημα].