-ίζω

Ελληνικά (el) Επεξεργασία

Ετυμολογία Επεξεργασία

-ίζω < κληρονομημένο από την αρχαία ελληνική -ίζω ^[1] < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *-idyéti < *-id- + *-yéti

ή μεταπλασμός αρχαίων συνηρημένων ρημάτων σε -ῶ ή σε -μι με βάση τον αόριστo σε -ησα > -ισα > νέος ενεστώτας σε -ίζω
ή αρχική παραγωγή νεοελληνικών ρημάτων

Κατάληξη ρημάτωνΕπεξεργασία

-ίζω, πρτ.: -ιζα, στ.μέλλ.: θα -ίσω, αόρ.: -ισα, παθ.φωνή: -ίζομαι, π.αόρ.: -ίστηκα, μτχ.π.π.: -ισμένος (ρήμα -ζω -σα -στηκα -σμένος)
παραγωγική κατάληξη / επίθημα ρημάτων παράγωγων...

...από επίθετα. Το υποκείμενο του ρήματος μετατρέπεται σ' αυτό που δηλώνει η πρωτότυπη λέξη.
αδύνατος > αδυνατίζω, πράσινος > πρασινίζω
...από ουσιαστικά:
πριόνι > πριονίζω, φυλακή > φυλακίζω
...από ρήματα (δίνοντάς τους υποκοριστική σημασία):
φέγγω > φεγγίζω
...από άκλιτες λέξεις:
παράμερα > παραμερίζω, χωρίς > χωρίζω
...από ηχομιμητικές λέξεις:
γαβ > γαβγίζω, νιάου > νιαουρίζω
...από κύρια ή εθνικά ή από ονόματα ζώων σημαίνουν συνήθως ότι το υποκείμενο μιμείται ή ακολουθεί τα φρονήματα εκείνου που δηλώνει το πρωτότυπο:
πίθηκος < πιθηκίζω, παπαγάλος < παπαγαλίζω

ΕξαιρούνταιΕπεξεργασία

ΚλίσηΕπεξεργασία

Δείγμα κλίσης ρημάτων σε -ίζω, και γενικά των ρημάτων -ζω -σα -στηκα -σμένος

Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	-ίζω	-ιζα	θα -ίζω	να -ίζω		-ίζοντας
β' ενικ.	-ίζεις	-ιζες	θα -ίζεις	να -ίζεις	-ιζε
γ' ενικ.	-ίζει	-ιζε	θα -ίζει	να -ίζει
α' πληθ.	-ίζουμε	-ίζαμε	θα -ίζουμε	να -ίζουμε
β' πληθ.	-ίζετε	-ίζατε	θα -ίζετε	να -ίζετε	-ίζετε
γ' πληθ.	-ίζουν(ε)	-ιζαν -ίζαν(ε)	θα -ίζουν(ε)	να -ίζουν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		-ισα	θα -ίσω	να -ίσω		-ίσει
β' ενικ.		-ισες	θα -ίσεις	να -ίσεις	-ισε
γ' ενικ.		-ισε	θα -ίσει	να -ίσει
α' πληθ.		-ίσαμε	θα -ίσουμε	να -ίσουμε
β' πληθ.		-ίσατε	θα -ίσετε	να -ίσετε	-ίστε
γ' πληθ.		-ισαν -ίσαν(ε)	θα -ίσουν(ε)	να -ίσουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω -ίσει	είχα -ίσει	θα έχω -ίσει	να έχω -ίσει
β' ενικ.	έχεις -ίσει	είχες -ίσει	θα έχεις -ίσει	να έχεις -ίσει	έχε -ισμένο
γ' ενικ.	έχει -ίσει	είχε -ίσει	θα έχει -ίσει	να έχει -ίσει
α' πληθ.	έχουμε -ίσει	είχαμε -ίσει	θα έχουμε -ίσει	να έχουμε -ίσει
β' πληθ.	έχετε -ίσει	είχατε -ίσει	θα έχετε -ίσει	να έχετε -ίσει	έχετε -ισμένο
γ' πληθ.	έχουν -ίσει	είχαν -ίσει	θα έχουν -ίσει	να έχουν -ίσει
Συντελεσμένοι χρόνοι β΄ (μεταβατικοί)
Παρακείμενος	έχω (έχεις, έχει, έχουμε, έχετε, έχουν) -ισμένο
Υπερσυντέλικος	είχα (είχες, είχε , είχαμε, είχατε, είχαν) -ισμένο
Συντελ. Μέλλ.	θα έχω (θα έχεις, θα έχει, θα έχουμε, θα έχετε, θα έχουν) -ισμένο
Υποτακτική	να έχω (να έχεις, να έχει, να έχουμε, να έχετε, να έχουν) -ισμένο

Παθητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	-ίζομαι	-ιζόμουν(α)	θα -ίζομαι	να -ίζομαι
β' ενικ.	-ίζεσαι	-ιζόσουν(α)	θα -ίζεσαι	να -ίζεσαι
γ' ενικ.	-ίζεται	-ιζόταν(ε)	θα -ίζεται	να -ίζεται
α' πληθ.	-ιζόμαστε	-ιζόμαστε -ιζόμασταν	θα -ιζόμαστε	να -ιζόμαστε
β' πληθ.	-ίζεστε	-ιζόσαστε -ιζόσασταν	θα -ίζεστε	να -ίζεστε	(-ίζεστε)
γ' πληθ.	-ίζονται	-ίζονταν -ιζόντουσαν	θα -ίζονται	να -ίζονται
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		-ίστηκα	θα -ιστώ	να -ιστώ		-ιστεί
β' ενικ.		-ίστηκες	θα -ιστείς	να -ιστείς	-ίσου
γ' ενικ.		-ίστηκε	θα -ιστεί	να -ιστεί
α' πληθ.		-ιστήκαμε	θα -ιστούμε	να -ιστούμε
β' πληθ.		-ιστήκατε	θα -ιστείτε	να -ιστείτε	-ιστείτε
γ' πληθ.		-ίστηκαν -ιστήκαν(ε)	θα -ιστούν(ε)	να -ιστούν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	έχω -ιστεί	είχα -ιστεί	θα έχω -ιστεί	να έχω -ιστεί		-ισμένος
β' ενικ.	έχεις -ιστεί	είχες -ιστεί	θα έχεις -ιστεί	να έχεις -ιστεί
γ' ενικ.	έχει -ιστεί	είχε -ιστεί	θα έχει -ιστεί	να έχει -ιστεί
α' πληθ.	έχουμε -ιστεί	είχαμε -ιστεί	θα έχουμε -ιστεί	να έχουμε -ιστεί
β' πληθ.	έχετε -ιστεί	είχατε -ιστεί	θα έχετε -ιστεί	να έχετε -ιστεί
γ' πληθ.	έχουν -ιστεί	είχαν -ιστεί	θα έχουν -ιστεί	να έχουν -ιστεί
Συντελεσμένοι χρόνοι (β΄ τύποι)
Παρακείμενος	είμαι, είσαι, είναι -ισμένος - είμαστε, είστε, είναι -ισμένοι
Υπερσυντέλικος	ήμουν, ήσουν, ήταν -ισμένος - ήμαστε, ήσαστε, ήταν -ισμένοι
Συντελ. Μέλλ.	θα είμαι, θα είσαι, θα είναι -ισμένος - θα είμαστε, θα είστε, θα είναι -ισμένοι
Υποτακτική	να είμαι, να είσαι, να είναι -ισμένος - να είμαστε, να είστε, να είναι -ισμένοι