δεσπότης
Νέα ελληνικά (el)
επεξεργασία| ↓ πτώσεις | ενικός | πληθυντικός | ||
|---|---|---|---|---|
| ονομαστική | ο | δεσπότης | οι | δεσπότες, δεσπότηδες & δεσποτάδες |
| γενική | του | δεσπότη & δεσπότου |
των | δεσποτών, δεσπότηδων & δεσποτάδων |
| αιτιατική | τον | δεσπότη | τους | δεσπότες, δεσπότηδες & δεσποτάδες |
| κλητική | δεσπότη & δέσποτα |
δεσπότες, δεσπότηδες & δεσποτάδες | ||
| Η γενική ενικού δεσπότου και η κλητική ενικού δέσποτα! σε επίσημο ύφος λόγου. | ||||
| Κατηγορία όπως «ράφτης» - Παράρτημα:Ουσιαστικά | ||||
Ετυμολογία
επεξεργασία
- δεσπότης < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική δεσπότης < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *déms pótis < *dṓm (σπίτι, δόμος) + *pótis (κύριος)
Προφορά
επεξεργασία
- ΔΦΑ : /ðeˈspo.tis/
- τυπογραφικός συλλαβισμός : δε‐σπό‐της
Ουσιαστικό
επεξεργασία
δεσπότης αρσενικό
- ηγεμόνας, άρχοντας
- (ειδικότερα) ο ηγεμόνας ενός δεσποτάτου
- (θρησκεία) επίσκοπος (με κλητική δέσποτα και πληθυντικό δεσπότες και δεσποτάδες)
Συγγενικά
επεξεργασίαΣύνθετα
επεξεργασίαΕκφράσεις
επεξεργασία
Μεταφράσεις
επεξεργασία
Αρχαία ελληνικά (grc)
επεξεργασία| ↓ πτώσεις | ενικός | πληθυντικός | ||
|---|---|---|---|---|
| ονομαστική | ὁ | δεσπότης | οἱ | δεσπόται |
| γενική | τοῦ | δεσπότου | τῶν | δεσποτῶν |
| δοτική | τῷ | δεσπότῃ | τοῖς | δεσπόταις |
| αιτιατική | τὸν | δεσπότην | τοὺς | δεσπότᾱς |
| κλητική ὦ! | δέσποτᾰ* | δεσπόται | ||
| δυϊκός | ||||
| ονομ-αιτ-κλ | τὼ | δεσπότᾱ | ||
| γεν-δοτ | τοῖν | δεσπόταιν | ||
| * Εξαίρεση κλητικής ενικού με αναβιβασμό του τόνου. | ||||
| 1η κλίση, ομάδα 'στρατιώτης', Κατηγορία 'τοξότης' όπως «τοξότης» - Παράρτημα:Ουσιαστικά | ||||
Ετυμολογία
επεξεργασία
- δεσπότης < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *déms pótis < *dṓm (σπίτι, δόμος) + *pótis (κύριος). Συγγενές με το σανσκριτικό दम्पति (dám-pati), "κύριος του σπιτιού"
Ουσιαστικό
επεξεργασία
δεσπότης αρσενικό
- κύριος, κυρίαρχος, αφέντης (ιδίως σε αντίθεση με τον δούλο)
- απόλυτος άρχοντας (για τα κράτη της Ανατολής), τύραννος
- για θεούς
- αυτός που κατέχει κάτι, ιδιοκτήτης
Συγγενικά
επεξεργασίαΣύνθετα
επεξεργασία
Πηγές
επεξεργασία
- δεσπότης - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
- δεσπότης - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.