νότιος

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός
γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
ονομαστική	ο	νότιος	η	νότια & νότιος	το	νότιο
γενική	του	νότιου & νοτίου	της	νότιας & νοτίου	του	νότιου & νοτίου
αιτιατική	τον	νότιο	τη	νότια & νότιο	το	νότιο
κλητική		νότιε		νότια & νότιε		νότιο
↓ πτώσεις	πληθυντικός
γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
ονομαστική	οι	νότιοι	οι	νότιες & νότιοι	τα	νότια
γενική	των	νότιων & νοτίων	των	νότιων & νοτίων	των	νότιων & νοτίων
αιτιατική	τους	νότιους & νοτίους	τις	νότιες & νοτίους	τα	νότια
κλητική		νότιοι		νότιες & νότιοι		νότια
Οι δεύτεροι τύποι, λόγιοι, από την αρχαία κλίση. Και μόνο για την ειδική σημασία: «νότιο τμήμα τόπου».
Κατηγορία όπως «ευκλείδειος» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

νότιος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική νότιος < νότ(ος) + -ιος

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈno.ti.os/

τυπογραφικός συλλαβισμός : νό‐τι‐ος

Επίθετο

νότιος, -α, -ο (συγκριτικός: νοτιότερος, υπερθετικός: νοτιότατος)

1. που βρίσκεται στον νότο

   ⮡  νότιος πόλος

2. που βρίσκεται στο νότιο τμήμα τόπου

   και λόγιο θηλυκό σε -ος, όπως Νότιος Αμερική

3. που κοιτάει προς τον νότο

   ⮡  Η νότια πλευρά του σπιτιού.

4. που προέρχεται από τον νότο

   ⮡  νότιος άνεμος

5. (για γλώσσες) που μιλιέται στο βόρειο τμήμα περιοχής

Άλλες μορφές

• νοτινός / νότινος

Αντώνυμα

• βόρειος

Πολυλεκτικοί όροι

• Ιχθύς Νότιος
• Νότια Αμερική
• Νότια Αφρική
• Νότια Καρολίνα
• Νότια Κορέα
• νότια νδεμπέλε (γλώσσα)
• Νότια Ντακότα
• νότια σότο (γλώσσα)
• Νότιο Σουδάν
• Νότιος Πόλος
• Στέφανος Νότιος

Συγγενικά

• νοτιά (θηλυκό)
• νοτιάς (αρσενικό)
• νοτίζω & συγγενικά

→ και δείτε τη λέξη νότος

Σύνθετα

• νοτιο- Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα νοτιο- στο Βικιλεξικό

όπως ενδεικτικά

• νοτιανατολικός / νοτιοανατολικός
• νοτιοασιατικός
• νοτιοατλαντικός
• νοτιοαφρικανικός
• νοτιοβιετναμικός
• νοτιοδυτικός
• νοτιοειρηνικός
• νοτιοευρωπαϊκός
• νοτιοκορεατικός

Μεταφράσεις

    νότιος

αγγλικά : south (en), southern (en), southward (en), southerly (en) γαλλικά : méridional (fr), du sud (fr) γερμανικά : südlich (de) εσπεράντο : suda (eo) λατινικά : australis (la) πολωνικά : południowy (pl) ρωσικά : южный (ru) φινλανδικά : eteläinen (fi)

Πηγές

• νότιος - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

---

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

νότιος < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική νότιος

Επίθετο

νότιος

• νότιος

  άλλες μορφές: νοτίος (με μετακίνηση τόνου, σε ποιητικά μέτρα)

  ≈ συνώνυμα: νοτικός

Συγγενικά

• νότειος
• νοτερός (υγρός) & συγγενικά
• νοτεύω
• νοτία
• νοτιαῖος
• νοτικά (επίρρημα: νότια)
• νοτικός
• νοτινός
• νότιον

→ και δείτε τη λέξη νότος (νότιος άνεμος, υγρασία)

• δεν σχετίζεται το νοτιάζω (καταγράφω νότα, έγγραφο)

Πηγές

• νότιος -  Επιτομή του Λεξικού Κριαρά της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, [μονοτονικό σύστημα]. 

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
↓ πτώσεις	ενικός
ονομαστική	ὁ	νότιος	ἡ	νοτίᾱ & νότιος	τὸ	νότιον
γενική	τοῦ	νοτίου	τῆς	νοτίᾱς & νοτίου	τοῦ	νοτίου
δοτική	τῷ	νοτίῳ	τῇ	νοτίᾳ & νοτίῳ	τῷ	νοτίῳ
αιτιατική	τὸν	νότιον	τὴν	νοτίᾱν & νότιον	τὸ	νότιον
κλητική ὦ!		νότιε		νοτίᾱ & νότιε		νότιον
↓ πτώσεις	πληθυντικός
ονομαστική	οἱ	νότιοι	αἱ	νότιαι & νότιοι	τὰ	νότιᾰ
γενική	τῶν	νοτίων	τῶν	νοτίων & νοτίων	τῶν	νοτίων
δοτική	τοῖς	νοτίοις	ταῖς	νοτίαις & νοτίοις	τοῖς	νοτίοις
αιτιατική	τοὺς	νοτίους	τὰς	νοτίᾱς & νοτίους	τὰ	νότιᾰ
κλητική ὦ!		νότιοι		νότιαι & νότιοι		νότιᾰ
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ	νοτίω	τὼ	νοτίᾱ & νοτίω	τὼ	νοτίω
γεν-δοτ	τοῖν	νοτίοιν	τοῖν	νοτίαιν & νοτίοιν	τοῖν	νοτίοιν
Ο τύπος του θηλυκού σε -ος, λιγότερο συνηθισμένος.
2η&1η κλίση, Κατηγορία 'δίκαιος' όπως «δίκαιος» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

νότιος, ήδη ομηρικό < Νότ(ος) + -ιος

Επίθετο

νότιος, -α, -ον & -ος, -ος, -ον, συγκριτικός : νοτιώτερος, υπερθετικός :  νοτιώτατος

• νότιος

Αντώνυμα

• βόρειος

Συγγενικά

• νοτιαῖος
• νοτιάω (νοτίζω) & συγγενικά όπως νοτία

Πηγές

• νότιος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• νότιος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.