λέων

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ο	λέων	οι	λέοντες
γενική	του	λέοντος	των	λεόντων
αιτιατική	τον	λέοντα	τους	λέοντες
κλητική		λέων & λέον*		λέοντες
* Κατά την αρχαία κλίση. Δείτε και την κλίση του λέοντας.
Κατηγορία όπως «θεράπων» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

λέων < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική λέων, → δείτε και τη λέξη λιοντάρι

Ουσιαστικό

λέων αρσενικό (θηλυκό λέαινα)

(λόγιο) λιοντάρι
1. σε παγιωμένες εκφράσεις
  ⮡ η πύλη των λεόντων της ακρόπολης των Μυκηνών
  
  ⮡ ο Λέων της Χαιρώνειας, της Νεμέας, της Αμφίπολης
2. συνήθως μεταφορικά ανδρείος, σπουδαίος
  ⮡ Ήταν ο λέων της δημοσιογραφίας.
3. → δείτε τη λέξη Λέων (όνομα, ζώδιο)

Άλλες μορφές

λέοντας
λιόντας
→ δείτε και τη λέξη λεοντάρι, Λεοντάρι

Εκφράσεις

Συγγενικά

→ και δείτε τη λέξη λιοντάρι

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

λέων < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική λέων

Ουσιαστικό

λέων αρσενικό (θηλυκό λεόντισσα)

(θηλαστικό ζώο) το λιοντάρι

Άλλες μορφές

λέοντας, λεόντας, λίοντας, λιόντας

επίσης

λεοντάριν, λεοντάριον, λιοντάρι & παράγωγα
λέοντας, λεόντας

Συγγενικά

με λέων

με λεοντο- Μεσαιωνικές ελληνικές λέξεις με πρόθημα λεοντο- στο Βικιλεξικό όπως

→ και δείτε τη λέξη λεοντάριν για θέμα λεονταρ-

Πηγές

λέων - Επιτομή του Λεξικού Κριαρά της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, [μονοτονικό σύστημα].
Trapp, Erich, et al. (1994–2007) Lexikon zur byzantinischen Gräzität besonders des 9.-12. Jahrhunderts (Λεξικό της Βυζαντινής Ελληνικής, ιδίως για τον 9ο-12ο αιώνα), Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften (Έκδοση της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών)

Αρχαία ελληνικά (grc)

	δυϊκός
↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ὁ	λέων	οἱ	λέοντες
γενική	τοῦ	λέοντος	τῶν	λεόντων
δοτική	τῷ	λέοντῐ	τοῖς	λέουσῐ (ν)
αιτιατική	τὸν	λέοντᾰ	τοὺς	λέοντᾰς
κλητική ὦ!		λέον		λέοντες
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		λέοντε
γεν-δοτ	τοῖν		λεόντοιν
3η κλίση, Κατηγορία 'γέρων' όπως «γέρων» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

λέων < θέμα *λεϜοντ- χωρίς ικανοποιητική ετυμολογία. Πιθανολογείται δάνειο σημιτικής προέλευσης , όπως από την ακκαδική 𒌨 (labbu), την πρωτοσημιτική *labiʾ-^en.wikt, αλλά μάλλον δεν ευσταθεί^[1] όπως δείχνουν φωνητικές διαφορές. Συγγενής η μυκηναϊκή 𐀩𐀺𐀠 (οργανική πληθυντικού *λέϜοντ-φι). Δείτε τους #Απογόνους, τη λατινική leo με νέο θέμα -n (leonis.

Η εικαζόμενη πιθανότητα αρχικού θέματος σε -ν (όπως δείχνει το θηλυκό λέαινα, και όχι λεοντσα > *λέουσα, δείτε και το «δράκων», δράκαινα), μάλλον δεν ευσταθεί, όπως φαίνεται στο θέμα σε -ντ της μυκηναϊκής.^[2] Για τα nt-θέματα, με την επίδραση του θέματος της ενεργητικής μετοχής σε -ντ (-ων, -οντος) δείτε τον Chantrain (1933:268^[3])

Ουσιαστικό

λέων αρσενικό (θηλυκό λέαινα)

(θηλαστικό ζώο) το λιοντάρι

Άλλες μορφές

επικός τύπος : λῖς, λίς

Εκφράσεις

ἐξ ὄνυχος τὸν λέοντα (εξ όνυχος τον λέοντα)

Παράγωγα

Σύνθετα

λεοντο-, λεοντό-, λεοντ- & Αρχαίες ελληνικές λέξεις με πρόθημα λεοντο- στο Βικιλεξικό όπως

Απόγονοι

λέων (αρχαία ελληνικά)

⇒ μεσαιωνικά ελληνικά: λέων, λέοντας

⇘ νέα ελληνικά: λέων

↷ λατινικά: leō

→ ιταλικά: leone

και δείτε περισσότερους απογόνους στο αγγλικό Βικιλεξικό

Από το υποκοριστικό λεοντάριον (ελληνιστική κοινή)

⇒ μεσαιωνικά ελληνικά: λεοντάριν, λιόντας

⇒ νέα ελληνικά: λεοντάρι, λιοντάρι, λιόντας

Αναφορές

↑ Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.
↑ λέων σελ. 854 - Beekes, Robert S. P. (2010) Etymological Dictionary of Greek. [Ετυμολογικό λεξικό της ελληνικής γλώσσας] (στα αγγλικά) με την αρωγή του Lucien van Beek. Leiden: Brill. Τόμοι 1‑2.
↑ §212, σελ.268 - Chantraine, Pierre (1933). La formation des noms en grec ancien. Paris.

Πηγές

λέων - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
λέων - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.

[1] Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.

[2] λέων σελ. 854 - Beekes, Robert S. P. (2010) Etymological Dictionary of Greek. [Ετυμολογικό λεξικό της ελληνικής γλώσσας] (στα αγγλικά) με την αρωγή του Lucien van Beek. Leiden: Brill. Τόμοι 1‑2.

[3] §212, σελ.268 - Chantraine, Pierre (1933). La formation des noms en grec ancien. Paris.

[1]

[2]

[3]