κρόταφος

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ο	κρόταφος	οι	κρόταφοι
γενική	του	κροτάφου & κρόταφου	των	κροτάφων
αιτιατική	τον	κρόταφο	τους	κροτάφους & κρόταφους
κλητική		κρόταφε		κρόταφοι
Κατηγορία όπως «δάσκαλος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

ανθρώπινος κρόταφος

Ετυμολογία

κρόταφος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική κρόταφος

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈkɾo.ta.fos/

Ουσιαστικό

κρόταφος αρσενικό

• (ανατομία) το αριστερό και δεξιό πλαϊνό μέρος του κρανίου, μεταξύ της οφθαλμικής κόγχης και του αφτιού

  με το πιστόλι στον κρόταφο

  η γοητεία των γκρίζων κροτάφων

Συνώνυμα

• (λαϊκότροπο) ριζάφτι

Συγγενικά

• κροταφικό οστό
• κροταφικός
• κροταφιαίος

Μεταφράσεις

    κρόταφος

αγγλικά : temple (en) γαλλικά : tempe (fr) γερμανικά : Schläfe (de) ισπανικά : sien (es) ιταλικά : tempia (it) ουγγρικά : halánték (hu) πορτογαλικά : têmpora (pt) ρωσικά : висок (ru)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ὁ	κρόταφος	οἱ	κρόταφοι
γενική	τοῦ	κροτάφου	τῶν	κροτάφων
δοτική	τῷ	κροτάφῳ	τοῖς	κροτάφοις
αιτιατική	τὸν	κρόταφον	τοὺς	κροτάφους
κλητική ὦ!		κρόταφε		κρόταφοι
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		κροτάφω
γεν-δοτ	τοῖν		κροτάφοιν
2η κλίση, Κατηγορία 'θρίαμβος' όπως «θρίαμβος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

κρόταφος < κρότ(ος) + -αφος

Ουσιαστικό

κρόταφος, -ου αρσενικό

1. (ανατομία) πλευρά μετώπου

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 15 (Ο. Παλίωξις παρὰ τῶν νεῶν.), στίχ. 609 (608-610)

   ἀμφὶ δὲ πήληξ | σμερδαλέον κροτάφοισι τινάσσετο μαρναμένοιο | Ἕκτορος·

   και, όπως πολεμούσε, | τρομακτικό στους μήλιγγες το κράνος εσειόνταν·

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 20 (Υ. Θεομαχία.), στίχ. 397 (395-397)

   ὁ δ᾽ ἐπ᾽ αὐτῷ Δημολέοντα, | ἐσθλὸν ἀλεξητῆρα μάχης, Ἀντήνορος υἱόν, | νύξε κατὰ κρόταφον, κυνέης διὰ χαλκοπαρῄου.

   και ο Αχιλλεύς κτυπά τον πολεμάρχον | ανδρείον Δημολέοντα, του Αντήνορος βλαστάρι | στον μήλιγγα, ανάμεσα στο χάλκινό του κράνος.

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

2. (για βουνό) πλαγιά

   ※  6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Αἰσχύλος, Προμηθεὺς δεσμώτης, στίχ. 721 (717-721)

   ἥξεις δ᾽ ὑβριστὴν ποταμὸν οὐ ψευδώνυμον, | ὃν μὴ περάσῃς, οὐ γὰρ εὔβατος περᾶν, | πρὶν ἂν πρὸς αὐτὸν Καύκασον μόλῃς, ὀρῶν | ὕψιστον, ἔνθα ποταμὸς ἐκφυσᾷ μένος | κροτάφων ἀπ᾽ αὐτῶν.

   Κι ύστερα στον Υβρίστην – όνομα και πράμα – | θα φτάσεις ποταμό, που εύκολα δεν περνιέται, | παρ᾽ όταν έρθεις στους Καυκάσου αυτό το μέρος, | του πιο ψηλού βουνού, που ο ποταμός ξεχύνει | κατώκορφα την άφρη του·

   Μετάφραση (1930): Ιωάννης Ν. Γρυπάρης, Αθήνα:Εστία @greek‑language.gr

3. το πίσω μέρος του βιβλίου
4. στενή πλευρά στήλης
5. (γενικότερα) πλάγια όψη προσώπου, το προφίλ

Άλλες μορφές

• κόρταφος
• κότραφος

Συγγενικά

• δολιχοκρόταφος
• ἐγκρόταφος
• κοιλοκρόταφος
• κροτάφιος
• κροταφίς
• κροταφιστής
• κροταφίτης
• κροταφίζω
• πολιοκρόταφος
• πυρικρόταφος

• → και δείτε τη λέξη κρότος

Εκφράσεις

• κατὰ κρόταφον: από τα πλάγια, στα μελίγγια

Πηγές

• κρόταφος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.
• Πάπυρος–Λαρούς–Μπριτάννικα: Λεξικό της ελληνικής γλώσσας, αρχαίας - μεσαιωνικής - νέας, ερμηνευτικό - ετυμολογικό. Αθήνα: Πάπυρος, 1981‑1994, έκδοση: 2013.
• κρόταφος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012