χάλκωμα

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	το	χάλκωμα	τα	χαλκώματα
γενική	του	χαλκώματος	των	χαλκωμάτων
αιτιατική	το	χάλκωμα	τα	χαλκώματα
κλητική		χάλκωμα		χαλκώματα
Κατηγορία όπως «όνομα» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

χάλκωμα < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική χάλκωμα

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈxal.ko.ma/

τυπογραφικός συλλαβισμός : χάλ‐κω‐μα

Ουσιαστικό

χάλκωμα ουδέτερο

1. (ιδίως παλιότερα, λαϊκότροπο) εργαλείο ή σκεύος από χαλκό

   ≈ συνώνυμα: μπακίρι

2. (ειδικότερα στον πληθυντικό χαλκώματα) γενικώς τα χάλικα σκεύη, τα κουζινικά που έπαιρνε προίκα η νύφη
3. (λαϊκότροπο, σπάνιο) ο χαλκός

Συγγενικά

θέμα με χαλκω-

• αποχαλκώνω, αποχαλκώνομαι
• αποχάλκωση
• αχάλκωτος
• επιχάλκωμα
• επιχαλκώνω, επιχαλκώνομαι
• επιχάλκωση
• επορειχαλκωμένος
• επορειχάλκωση
• ορειχαλκωμένος
• ορειχαλκώνω
• ορειχάλκωση
• περιχάλκωση
• χαλκωματάδικο
• χαλκωματάς / χαλκωματής
• χαλκωματένιος
• χαλκωμένος
• χαλκώνω

• για το χαλκ-ωρυχείο → δείτε χαλκο- / χαλκ-

→ και δείτε τη λέξη χαλκός για θέμα χαλκ-

• Όροι με χαλκ — Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Άννα (2003) Αντίστροφο λεξικό της νέας ελληνικής Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη ISBN:960-231-097-9 & online @greek-language.gr (συντομογραφίες, αστερίσκος για λέξεις στη λογοτεχνία)

Μεταφράσεις

    χάλκωμα

Πηγές

• χάλκωμα - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• χάλκωμα - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)

---

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

χάλκωμα < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική χάλκωμα

Ουσιαστικό

χάλκωμα ουδέτερο

• χαλκός

  άλλες μορφές: χάλκωμαν με γενική ενικού χαλκωμάτου

Παράγωγα

• χαλκωματάς / χαλκωματᾶς
• χαλκωματικά (ουδέτερο πληθυντικός)
• χαλκωμάτιον
• χαλκωματίτζιον
• χαλκωματοπώλης
• χαλκωματουργός

Συγγενικά

• → δείτε τη λέξη χαλκός

Πηγές

• χάλκωμα - LBG - Trapp, Erich, et al. (1994–2007) Lexikon zur byzantinischen Gräzität besonders des 9.-12. Jahrhunderts (Λεξικό της Βυζαντινής Ελληνικής, ιδίως για τον 9ο-12ο αιώνα), Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften (Έκδοση της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	τὸ	χάλκωμᾰ	τὰ	χαλκώμᾰτᾰ
γενική	τοῦ	χαλκώμᾰτος	τῶν	χαλκωμᾰ́των
δοτική	τῷ	χαλκώμᾰτῐ	τοῖς	χαλκώμᾰσῐ(ν)
αιτιατική	τὸ	χάλκωμᾰ	τὰ	χαλκώμᾰτᾰ
κλητική ὦ!		χάλκωμᾰ		χαλκώμᾰτᾰ
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		χαλκώμᾰτε
γεν-δοτ	τοῖν		χαλκωμᾰ́τοιν
3η κλίση, Κατηγορία 'ὄνομα' όπως «ὄνομα» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

χάλκωμα < χαλκ(όω) / χαλκ(ῶ) (< χαλκός) + -μα

Ουσιαστικό

χάλκωμα, -ατος ουδέτερο

1. ο,τιδήποτε από χαλκό (τσουκάλι, όργανο μουσικής, εργαλείο, όπλο, ασπίδα)
2. το χάλκινο τμήμα ενός αντικειμένου (όπως της λύρας) συχνά σε αντιπαραβολή προς "τό ξύλον" (δηλαδή τα ξύλινα μέρη του ίδιου αντικειμένου)
3. το επιχαλκωμένο τμήμα αντικειμένου (όπως της ασπίδας)
4. ακρόπρωρο του πλοίου και μεταλλικό έμβολο
5. δίσκος, πινάκιο από χαλκό ή τετράγωνο φύλλο χαλκού για καταγραφή αρχείων ή σημειώσεων (ελληνιστική εποχή)

   άλλες μορφές: Έχει βρεθεί γραμμένο και χάλχωμα

Συνώνυμα

• χαλκίον, χαλκεῖον και χάλκευμα σε αρκετές, όχι όμως όλες τις έννοιες

Παράγωγα

• χαλκωμάτιον
• χαλκωματουργός (χαλκωμᾶς)

Πηγές

• χάλκωμα - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• χάλκωμα - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.