πατάω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

πατάω < πατ(ώ) + -άω < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική πατῶ, -εῖς, -εῖ, ... συνηρημένος τυπος του πατέω

Προφορά

ΔΦΑ : /paˈta.o/

τυπογραφικός συλλαβισμός : πα‐τά‐ω

Ρήμα

πατάω/πατώ, πρτ.: πατούσα/πάταγα, αόρ.: πάτησα, παθ.φωνή: πατιέμαι, π.αόρ.: πατήθηκα, μτχ.π.π.: πατημένος

1. ακουμπώ το πέλμα του ποδιού μου πάνω σε κάτι όντας ακίνητος ή περπατώντας
2. πιέζω το πέλμα μου πάνω σε κάτι
   • πατάω γκάζι: εφαρμόζω πίεση με το πόδι μου πάνω στο πεντάλ του γκαζιού και αυξάνω ταχύτητα
3. καταστρέφω κάτι βαδίζοντας πάνω του ή πιέζοντάς το με το πόδι μου
4. συνθλίβω με το πέλμα μου
   • συνθλίβω με τα πόδια μου σταφύλια στο πατητήρι για να πάρω το χυμό τους και να φτιάξω κρασί
5. (με τροχοφόρο όχημα) πέφτω πάνω σε πεζό και του προκαλώ σοβαρή σωματική βλάβη ή και θάνατο
6. (για πόλη) κυριεύω
7. (για άνθρωπο) νικώ ολοκληρωτικά, εξουθενώνω υλικά και ηθικά κάποιον
8. πηγαίνω, έρχομαι, εμφανίζομαι

   ⮡  Δεν πατάει πελάτης στο μαγαζί.

9. ακουμπώ τον πυθμένα της θάλασσας

   ⮡  ρηχά είναι, πατάω!

10. πιέζω κάτι (συνήθως με το χέρι)

    ⮡  πάτα το κουμπί στο ασανσέρ

11. συμπληρώνω κάποια ηλικία

    ⮡  πάτησε τα σαράντα

12. σιδερώνω

    ⮡  Πάτησέ μου το γιακά

Εκφράσεις

• όσο πατάει η γάτα
• την πατάω, την πάτησα: εξαπατήθηκα

  ≈ συνώνυμα: την έπαθα

• πατείς με, πατώ σε
• θα γίνω χαλί να με πατήσεις
• πατάω επί πτωμάτων
• πατάω το στεφάνι μου

Συγγενικά

και δείτε τα παράγωγα και σύνθετά τους

• απάτητος
• ξεπατικώνω
• πατημένος
• πατητήρι
• πατητή
• πατητής
• πατητός
• πατίκι
• πατικώνω
• πατόκορφα
• πάτος
• πατούρα
• πάτωμα
• πατώνω

• (Χρειάζεται επεξεργασία)

Σύνθετα

σύνθετα του ρήματος

• καταπατάω / καταπατώ
• περιπατώ
• περπατάω / περπατώ
• τσαλαπατάω / (τσαλαπατώ)
• παραπατάω / παραπατώ
• στραβοπατάω / (στραβοπατώ)
• Όροι με πατάω — Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Άννα (2003) Αντίστροφο λεξικό της νέας ελληνικής Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη ISBN:960-231-097-9 & online @greek-language.gr (συντομογραφίες, αστερίσκος για λέξεις στη λογοτεχνία)

Κλίση

    Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	πατάω - πατώ	πατούσα	θα πατάω - πατώ	να πατάω - πατώ		πατώντας
β' ενικ.	πατάς - πατείς	πατούσες	θα πατάς - πατείς	να πατάς - πατείς	πάτα - πάταγε
γ' ενικ.	πατάει - πατά - πατεί	πατούσε	θα πατάει - πατά - πατεί	να πατάει - πατά - πατεί
α' πληθ.	πατάμε - πατούμε	πατούσαμε	θα πατάμε - πατούμε	να πατάμε - πατούμε
β' πληθ.	πατάτε - πατείτε	πατούσατε	θα πατάτε - πατείτε	να πατάτε - πατείτε	πατάτε - πατείτε
γ' πληθ.	πατάν(ε) - πατούν(ε)	πατούσαν	θα πατάν(ε) - πατούν(ε)	να πατάν(ε) - πατούν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		πάτησα	θα πατήσω	να πατήσω		πατήσει
β' ενικ.		πάτησες	θα πατήσεις	να πατήσεις	πάτα - πάτησε
γ' ενικ.		πάτησε	θα πατήσει	να πατήσει
α' πληθ.		πατήσαμε	θα πατήσουμε	να πατήσουμε
β' πληθ.		πατήσατε	θα πατήσετε	να πατήσετε	πατήστε
γ' πληθ.		πάτησαν πατήσαν(ε)	θα πατήσουν(ε)	να πατήσουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω πατήσει	είχα πατήσει	θα έχω πατήσει	να έχω πατήσει
β' ενικ.	έχεις πατήσει	είχες πατήσει	θα έχεις πατήσει	να έχεις πατήσει	έχε πατημένο
γ' ενικ.	έχει πατήσει	είχε πατήσει	θα έχει πατήσει	να έχει πατήσει
α' πληθ.	έχουμε πατήσει	είχαμε πατήσει	θα έχουμε πατήσει	να έχουμε πατήσει
β' πληθ.	έχετε πατήσει	είχατε πατήσει	θα έχετε πατήσει	να έχετε πατήσει	έχετε πατημένο
γ' πληθ.	έχουν πατήσει	είχαν πατήσει	θα έχουν πατήσει	να έχουν πατήσει
Συντελεσμένοι χρόνοι β΄ (μεταβατικοί)
Παρακείμενος	έχω (έχεις, έχει, έχουμε, έχετε, έχουν) πατημένο
Υπερσυντέλικος	είχα (είχες, είχε , είχαμε, είχατε, είχαν) πατημένο
Συντελ. Μέλλ.	θα έχω (θα έχεις, θα έχει, θα έχουμε, θα έχετε, θα έχουν) πατημένο
Υποτακτική	να έχω (να έχεις, να έχει, να έχουμε, να έχετε, να έχουν) πατημένο

    Παθητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	πατιέμαι	πατιόμουν(α)	θα πατιέμαι	να πατιέμαι
β' ενικ.	πατιέσαι	πατιόσουν(α)	θα πατιέσαι	να πατιέσαι
γ' ενικ.	πατιέται	πατιόταν(ε)	θα πατιέται	να πατιέται
α' πληθ.	πατιόμαστε	πατιόμαστε πατιόμασταν	θα πατιόμαστε	να πατιόμαστε
β' πληθ.	πατιέστε	πατιόσαστε πατιόσασταν	θα πατιέστε	να πατιέστε	πατιέστε
γ' πληθ.	πατιούνται	πατιόνταν(ε) πατιούνταν πατιόντουσαν	θα πατιούνται	να πατιούνται
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		πατήθηκα	θα πατηθώ	να πατηθώ		πατηθεί
β' ενικ.		πατήθηκες	θα πατηθείς	να πατηθείς	πατήσου
γ' ενικ.		πατήθηκε	θα πατηθεί	να πατηθεί
α' πληθ.		πατηθήκαμε	θα πατηθούμε	να πατηθούμε
β' πληθ.		πατηθήκατε	θα πατηθείτε	να πατηθείτε	πατηθείτε
γ' πληθ.		πατήθηκαν πατηθήκαν(ε)	θα πατηθούν(ε)	να πατηθούν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	έχω πατηθεί	είχα πατηθεί	θα έχω πατηθεί	να έχω πατηθεί		πατημένος
β' ενικ.	έχεις πατηθεί	είχες πατηθεί	θα έχεις πατηθεί	να έχεις πατηθεί
γ' ενικ.	έχει πατηθεί	είχε πατηθεί	θα έχει πατηθεί	να έχει πατηθεί
α' πληθ.	έχουμε πατηθεί	είχαμε πατηθεί	θα έχουμε πατηθεί	να έχουμε πατηθεί
β' πληθ.	έχετε πατηθεί	είχατε πατηθεί	θα έχετε πατηθεί	να έχετε πατηθεί
γ' πληθ.	έχουν πατηθεί	είχαν πατηθεί	θα έχουν πατηθεί	να έχουν πατηθεί

Μεταφράσεις

    πατάω

αγγλικά : step (en), push (en), throw a switch (en) γαλλικά : fouler (fr), pousser (fr), presser (fr) ρουμανικά : călca (ro)