λυσιτελής

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός
γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
ονομαστική	ο	λυσιτελής	η	λυσιτελής	το	λυσιτελές
γενική	του	λυσιτελούς*	της	λυσιτελούς	του	λυσιτελούς
αιτιατική	τον	λυσιτελή	τη	λυσιτελή	το	λυσιτελές
κλητική		λυσιτελή(ς)		λυσιτελής		λυσιτελές
↓ πτώσεις	πληθυντικός
γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
ονομαστική	οι	λυσιτελείς	οι	λυσιτελείς	τα	λυσιτελή
γενική	των	λυσιτελών	των	λυσιτελών	των	λυσιτελών
αιτιατική	τους	λυσιτελείς	τις	λυσιτελείς	τα	λυσιτελή
κλητική		λυσιτελείς		λυσιτελείς		λυσιτελή
* Και προφορικός τύπος σε -ή στη γενική ενικού αρσενικού, ή και θηλυκού
Κατηγορία όπως «συνεχής» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

λυσιτελής < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική λυσιτελής

Προφορά

ΔΦΑ : /li.si.teˈlis/

τυπογραφικός συλλαβισμός : λυ‐σι‐τε‐λής

Επίθετο

λυσιτελής, -ής, -ές

• κατάλληλος για την επίτευξη ενός συγκεκριμένου τέλους σε μία δεδομένη κατάσταση

  ↪ Περιγράψτε τις ενέργειες στις οποίες θα προβείτε για τη λυσιτελή υλοποίηση του έργου.

Συνώνυμα

• χρήσιμος
• ωφέλιμος
• επωφελής
• τελεσφόρος

Αντώνυμα

• αλυσιτελής

Συγγενικά

• λυσιτέλεια
• λυσιτελώ

Μεταφράσεις

    λυσιτελής

αγγλικά : expedient (en)

Πηγές

• λυσιτελής - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• λυσιτελής - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

→ γένη	αρσενικό & θηλυκό		ουδέτερο
↓ πτώσεις	ενικός
ονομαστική	ὁ/ἡ	λυσιτελής	τὸ	λυσιτελές
γενική	τοῦ/τῆς	λυσιτελοῦς	τοῦ	λυσιτελοῦς
δοτική	τῷ/τῇ	λυσιτελεῖ	τῷ	λυσιτελεῖ
αιτιατική	τὸν/τὴν	λυσιτελῆ	τὸ	λυσιτελές
κλητική ὦ!		λυσιτελές		λυσιτελές
↓ πτώσεις	πληθυντικός
ονομαστική	οἱ/αἱ	λυσιτελεῖς	τὰ	λυσιτελῆ
γενική	τῶν	λυσιτελῶν	τῶν	λυσιτελῶν
δοτική	τοῖς/ταῖς	λυσιτελέσῐ(ν)	τοῖς	λυσιτελέσῐ(ν)
αιτιατική	τοὺς/τὰς	λυσιτελεῖς	τὰ	λυσιτελῆ
κλητική ὦ!		λυσιτελεῖς		λυσιτελῆ
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ	λυσιτελεῖ	τὼ	λυσιτελεῖ
γεν-δοτ	τοῖν	λυσιτελοῖν	τοῖν	λυσιτελοῖν
3η κλίση, Κατηγορία 'συνεχής' όπως «συνεχής» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

λυσιτελής < λυσι- + -τελής (< τέλος). Η άποψη του Πλάτωνα για την ετυμολογία ήταν, συναρπαγή της φράσης «λύειν τὰ τέλη» στη σημασία λύω (απαλλάσσω), άρα και «είμαι χρήσιμος»

⌘ Πλάτων, Κρατύλος^w, 417c : τὸ γὰρ τῆς φορᾶς λύον τὸ τέλος λυσιτελοῦν καλέσαι.

Επίθετο

λυσιτελής, -ής, -ές, συγκριτικός :λυσιτελέστερος, υπερθετικός : λυσιτελέστατος

1. που πληρώνει τα έξοδα, τα οφειλόμενα
2. χρήσιμος, λυσιτελής, ωφέλιμος

   ≠ αντώνυμα: ἀλυσιτελής

Παράγωγα

• ἀλυσιτέλεια
• ἀλυσιτελής
• λυσιτέλεια
• λυσιτελέω / λυσιτελῶ
• λυσιτελούντως
• λυσιτελῶς
• πανλυσιτελής

→ και δείτε τις λέξεις λύσις, λύω και τέλος

Πηγές

• λυσιτελής - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• λυσιτελής - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.