χωριστός

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός
γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
ονομαστική	ο	χωριστός	η	χωριστή	το	χωριστό
γενική	του	χωριστού	της	χωριστής	του	χωριστού
αιτιατική	τον	χωριστό	τη	χωριστή	το	χωριστό
κλητική		χωριστέ		χωριστή		χωριστό
↓ πτώσεις	πληθυντικός
γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
ονομαστική	οι	χωριστοί	οι	χωριστές	τα	χωριστά
γενική	των	χωριστών	των	χωριστών	των	χωριστών
αιτιατική	τους	χωριστούς	τις	χωριστές	τα	χωριστά
κλητική		χωριστοί		χωριστές		χωριστά
Κατηγορία όπως «καλός» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

χωριστός < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική χωριστός < χωρίζω < χωρίς

Προφορά

ΔΦΑ : /xo.ɾiˈstos/

τυπογραφικός συλλαβισμός : χω‐ρι‐στός

Επίθετο

χωριστός, -ή, -ό
που έχει αποκοπεί ή αυτονομηθεί από ένα μεγαλύτερο σύνολο ή μια ομάδα

1. για να δείξει την απομόνωση ή την αυτονομία ενός χώρου από τους άλλους ή μιας λειτουργίας από τις υπόλοιπες

   ↪ Έχει χωριστό δωμάτιο πια από την αδελφή του.

   ↪ Η συσκευή διαθέτει δύο χωριστούς διακόπτες λειτουργίας για τον ιονιστή και ...

   ↪ Είναι πια χωριστός δήμος, δεν υπάγεται στης Αθήνας.

   ↪ Κόψ' το σε χωριστές μερίδες να φτάσει για όλους.

   ↪ Για το δικό σας ηλεκτρικό ρεύμα θα εκδοθεί χωριστός λογαριασμός από τη ΔΕΗ μόνον αν βάλετε δικό σας "ρολόι".

   ↪ Στα μεγάλα σχολεία γίνεται χωριστός προαυλισμός, σε διαφορετικές ώρες.

   ↪ Υπάρχει χωριστή και κοινή δήλωση φορολογίας εισοδήματος.

2. για να δείξει πιο έντονα μια διαφωνία]

   ↪ Κατέβηκαν αυτή τη φορά στις εκλογές με χωριστούς υποψηφίους.

   ↪ Οι υποθέσεις διαχωρίστηκαν και για το φόνο θα γίνει χωριστή δίκη στο Κακουργιοδικείο.

   ↪ Ήθελε συζήτηση εφ' όλης της ύλης, αλλά του είπα ότι ειδικά τα περιουσιακά είναι χωριστό θέμα.

3. για να δείξει κάτι που γίνεται μεμονωμένα από έναν εταίρο, άτομο ή χώρα, και που η ενέργειά του να συνάψει συμφωνία με τρίτους είναι συχνά εις βάρος των άλλων εταίρων του

   ↪ Έκανε χωριστή συμφωνία για το οικόπεδο με τον εξάδελφό του και οι υπόλοιποι δεν ξέραμε τίποτα.

   ↪ Προχώρησε σε χωριστή σύναψη ειρήνης με τους Ρώσους για να καλύψει τα νώτα του.

4. για να δείξει σειρά ενεργειών που δεν πρέπει να γίνουν ταυτόχρονα

   ↪ Βάλε χωριστά τα αυγά, αλλιώς δεν θα πετύχει η συνταγή.

Συνώνυμα

• αποκομμένος
• διαχωρισμένος

Αντώνυμα

• αχώριστος
• ενοποιημένος
• ενταγμένος
• ενωμένος

Συγγενικά

• κεχωρισμένος
• χώρια (επίρρημα)
• χωριστά (επίρρημα)

→ και δείτε τις λέξεις χωρίζω και χωρίς

Μεταφράσεις

    χωριστός

αγγλικά : separate (en), apart (en) γαλλικά : séparé (fr)

Πηγές

• χωριστός - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• χωριστός - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
↓ πτώσεις	ενικός
ονομαστική	ὁ	χωριστός	ἡ	χωριστή	τὸ	χωριστόν
γενική	τοῦ	χωριστοῦ	τῆς	χωριστῆς	τοῦ	χωριστοῦ
δοτική	τῷ	χωριστῷ	τῇ	χωριστῇ	τῷ	χωριστῷ
αιτιατική	τὸν	χωριστόν	τὴν	χωριστήν	τὸ	χωριστόν
κλητική ὦ!		χωριστέ		χωριστή		χωριστόν
↓ πτώσεις	πληθυντικός
ονομαστική	οἱ	χωριστοί	αἱ	χωρισταί	τὰ	χωριστᾰ́
γενική	τῶν	χωριστῶν	τῶν	χωριστῶν	τῶν	χωριστῶν
δοτική	τοῖς	χωριστοῖς	ταῖς	χωρισταῖς	τοῖς	χωριστοῖς
αιτιατική	τοὺς	χωριστούς	τὰς	χωριστᾱ́ς	τὰ	χωριστᾰ́
κλητική ὦ!		χωριστοί		χωρισταί		χωριστᾰ́
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ	χωριστώ	τὼ	χωριστᾱ́	τὼ	χωριστώ
γεν-δοτ	τοῖν	χωριστοῖν	τοῖν	χωρισταῖν	τοῖν	χωριστοῖν
2η&1η κλίση, Κατηγορία 'καλός' όπως «καλός» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

χωριστός < χωρίζω, χωρισ- + -τός

Επίθετο

χωριστός, -ή, -όν (ρηματικό επίθετο)

1. κεχωρισμένος, χωριστός
2. νοητά διακρινόμενος, διαφορετικός ως προς κάτι (συνήθως + δοτική)

   ↪ χωριστόςλόγῳ ἢ τόπῳ

   ↪ χωριστός μεγέθει

Πηγές

• χωριστός - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• χωριστός - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.