στέκομαι

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

στέκομαι < στέκ(ω) + -ομαι < αρχαία ελληνική ἕστηκα, παρακείμενος του ἵσταμαι

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈste.ko.me/

τυπογραφικός συλλαβισμός : στέ‐κο‐μαι

Ρήμα

στέκομαι (αόριστος: στάθηκα, μετοχή ενεστώτα: στεκούμενος & στεκάμενος)

1. σταματώ, δεν κινούμαι
2. αδρανώ
3. (παρα)μένω
4. είμαι όρθιος, δεν κάθομαι

   ⮡  Γιατί στέκεσαι όρθια;

5. είμαι (σε κάποια οικονομική κατάσταση)

   ※  Οικονομικώς στεκόταν πολύ καλά. (Μ. Καραγάτσης, Ο κίτρινος φάκελος)

6. συμπεριφέρομαι

   ⮡  Δεν του στάθηκε του άντρα της καταπώς έπρεπε.

7. → δείτε και το απρόσωπο στέκει ισχύει, είναι σωστό

Συνώνυμα

• στέκω

Εκφράσεις

(Χρειάζεται μορφοποίηση, λημματοποίηση και μεταφορά στις σελίδες τους)

• δεν στέκεται και πολύ καλά: τρελαίνεται, χάνει τα λογικά του
• μου στέκεται: με στηρίζει
• μου στέκεται στο λαιμό: δεν τον συμπαθώ
• όπου βρεθώ κι όπου σταθώ: σε όλα τα μέρη και όλη την ώρα
• στέκεται καλά: βρίσκεται σε καλή φυσική ή οικονομική κατάσταση
• στέκεται με σταυρωμένα χέρια: δεν ενεργεί
• στέκεται ο νους μου: δυσκολεύομαι να σκεφτώ
• στέκομαι κλαρίνο:

  ≈ συνώνυμα: στέκομαι σούζα, στέκομαι προσοχή

• στέκομαι στο πλευρό του: του συμπαραστέκομαι, τον βοηθώ

  ≈ συνώνυμα: στέκομαι στο πλάι του

• στέκομαι στο πόδι του: τον αντικαθιστώ
• στέκομαι στο ύψος μου: ενεργώ βάσει κάποιων υψηλών στάνταρ και δεν ξεπέφτω σε χαμερπείς ή κατώτερες ενέργειες
• στέκομαι στο ύψος των περιστάσεων: αντιλαμβάνομαι την σπουδαιότητα των περιστάσεων και ενεργώ υπεύθυνα και ανάλογα

Παράγωγα

• στεκούμενος (μετοχή ενεστώτα)
  • καλοστεκούμενος (μετοχή ενεστώτα)
• και στεκάμενος (μετοχή ενεστώτα, λαϊκότροπα)

Σύνθετα

• αντιστέκομαι
• κοντοστέκομαι
• παραστέκομαι
• συμπαραστέκομαι

Κλίση

→ λείπει η κλίση

Μεταφράσεις

    στέκομαι

αγγλικά : stand (en) γαλλικά : être (fr)debout (fr), figurer (fr), rester (fr), se tenir (fr) γερμανικά : stehen (de) ισπανικά : estar de pie (es)

Πηγές

• στέκομαι, στέκω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• στέκομαι, στέκω - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)