στέκω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

στέκω < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική στέκω < ελληνιστική κοινή στήκω < αρχαία ελληνική ἕστηκα (παρακείμενος του ἵστημι με παθητική σημασία)

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈste.ko/

τυπογραφικός συλλαβισμός : στέ‐κω

Ρήμα

στέκω, πρτ.: έστεκααμετάβατο, ελλειπτικό ρήμα χωρίς συνοπτικούς χρόνους

1. (λαϊκότροπο, λογοτεχνικό) στέκομαι
   1. σταματώ, δεν κινούμαι
   2. (τριτοπρόσωπο ρήμα) → δείτε στέκει: ισχύει, είναι σωστό

      ⮡  Αυτή η θεωρία δε στέκει επιστημονικά, δεν αντέχει σε κριτική.

   3. (απρόσωπο ρήμα) → δείτε στέκει: είναι σωστό, αποδεκτό

      ⮡  Στέκει στην εποχή μας να παντρεύεται σε ηλικία 14 ετών; Δε στέκει.

Εκφράσεις

• στέκω καλά (είμαι σε καλή φυσική ή οικονομική κατάσταση)
• δε στέκω καλά (δεν έχω τα λογικά μου)

Παράγωγα

• στέκι

Συγγενικά

• κοντοστέκω
• παραστέκω

Συνώνυμα

• στέκομαι

Κλίση

Προστακτική (ιδιωματικά): στέκα (β' ενικό), στεκάτε (β' πληθυντικό). Για επιπλέον τύπους, βλ. στέκομαι.

πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	στέκω	έστεκα	θα στέκω	να στέκω		στέκοντας
β' ενικ.	στέκεις	έστεκες	θα στέκεις	να στέκεις
γ' ενικ.	στέκει	έστεκε	θα στέκει	να στέκει
α' πληθ.	στέκουμε	στέκαμε	θα στέκουμε	να στέκουμε
β' πληθ.	στέκετε	στέκατε	θα στέκετε	να στέκετε	στέκετε
γ' πληθ.	στέκουν(ε)	έστεκαν στέκαν(ε)	θα στέκουν(ε)	να στέκουν(ε)

Μεταφράσεις

    στέκω

αγγλικά : stand (en) γαλλικά : rester (fr), debout (fr) γερμανικά : stehen (de)

Πηγές

• στέκω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• στέκω - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)