δίπυρος
Νέα ελληνικά (el)
επεξεργασία↓ πτώσεις | ενικός | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
γένη → | αρσενικό | θηλυκό | ουδέτερο | |||
ονομαστική | ο | δίπυρος | η | δίπυρος & δίπυρη |
το | δίπυρο |
γενική | του | διπύρου & δίπυρου |
της | διπύρου & δίπυρης |
του | διπύρου & δίπυρου |
αιτιατική | τον | δίπυρο | τη | δίπυρο & δίπυρη |
το | δίπυρο |
κλητική | δίπυρε | δίπυρε & δίπυρη |
δίπυρο | |||
↓ πτώσεις | πληθυντικός | |||||
γένη → | αρσενικό | θηλυκό | ουδέτερο | |||
ονομαστική | οι | δίπυροι | οι | δίπυροι & δίπυρες |
τα | δίπυρα |
γενική | των | διπύρων & δίπυρων |
των | διπύρων & δίπυρων |
των | διπύρων & δίπυρων |
αιτιατική | τους | διπύρους & δίπυρους |
τις | διπύρους & δίπυρες |
τα | δίπυρα |
κλητική | δίπυροι | δίπυροι & δίπυρες |
δίπυρα | |||
Οι πρώτοι τύποι, λόγιοι, από την αρχαία κλίση. Οι δεύτεροι τύποι, νεότεροι. | ||||||
Κατηγορία όπως «άπτερος» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές |
Ετυμολογία
επεξεργασία- δίπυρος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική δίπυρος (με δύο φλόγες, ελληνστική σημασία: διπλοφουρνιστός) < δί- + πῦρ + -ος
Προφορά
επεξεργασία- ΔΦΑ : /ˈði.pi.ɾos/
- τυπογραφικός συλλαβισμός : δί‐πυ‐ρος
Επίθετο
επεξεργασίαδίπυρος, -ος\η, -ο
- (λόγιο, αρχαιοπρεπές, ορυκτολογία) στον όρο δίπυρος μαγνησία ή δίπυρη μαγνησία (ο μαγνησίτης ή λευκόλιθος)
- → χρειάζεται παράθεμα από εγχειρίδιο ή εξειδικευμένο κείμενο
Συγγενικά
επεξεργασία- διπυρίτης (η γαλέτα)
- → δείτε ονομασίες ορυκτών με το πυρ- όπως πυρίτης και πυρολουσίτης & πυρ
Δείτε επίσης
επεξεργασίαΜεταφράσεις
επεξεργασία επίθετο για ορυκτό
|
Πηγές
επεξεργασία- δίπυρον, δίπυρος σελ.2051 - ⌘ Δημητράκος, Δημήτριος Β. (1964) Μέγα λεξικὸν ὅλης τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης, 1930-1950. 2η έκδοση:1964. Αθήνα: Εκδόσεις: Δομή (15 τόμοι) & επανεκδόσεις, 1η έκδοση:1953 (9 τόμοι) Ελληνική Παιδεία. (συντομογραφίες & συγγραφέων)
- δίπυρο — Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Άννα (2003) Αντίστροφο λεξικό της νέας ελληνικής Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη ISBN:960-231-097-9 & online @greek-language.gr (συντομογραφίες, αστερίσκος για λέξεις στη λογοτεχνία)
Αρχαία ελληνικά (grc)
επεξεργασία→ γένη | αρσενικό & θηλυκό | ουδέτερο | ||||
↓ πτώσεις | ενικός | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
δῐπῠρο- | ||||||
ονομαστική | ὁ/ἡ | δίπυρος | τὸ | δίπυρον | ||
γενική | τοῦ/τῆς | διπύρου | τοῦ | διπύρου | ||
δοτική | τῷ/τῇ | διπύρῳ | τῷ | διπύρῳ | ||
αιτιατική | τὸν/τὴν | δίπυρον | τὸ | δίπυρον | ||
κλητική ὦ! | δίπυρε | δίπυρον | ||||
↓ πτώσεις | πληθυντικός | |||||
ονομαστική | οἱ/αἱ | δίπυροι | τὰ | δίπυρᾰ | ||
γενική | τῶν | διπύρων | τῶν | διπύρων | ||
δοτική | τοῖς/ταῖς | διπύροις | τοῖς | διπύροις | ||
αιτιατική | τοὺς/τὰς | διπύρους | τὰ | δίπυρᾰ | ||
κλητική ὦ! | δίπυροι | δίπυρᾰ | ||||
δυϊκός | ||||||
ονομ-αιτ-κλ | τὼ | διπύρω | τὼ | διπύρω | ||
γεν-δοτ | τοῖν | διπύροιν | τοῖν | διπύροιν | ||
2η κλίση, Κατηγορία 'δύσκολος' όπως «δύσκολος» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές |
Ετυμολογία
επεξεργασίαΕπίθετο
επεξεργασίαδίπυρος, -ος, -ον
- που έχει διπλή φλόγα (για δαυλό, λαμπάδα)
- ※ 5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Βάτραχοι, στίχ. 1361
- διπύρους ἀνέχουσα λαμπάδας
- → δείτε και ἑπτάπυρος
- ※ 5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Βάτραχοι, στίχ. 1361
- δυο φορές ψημένος, διπλοφουρνιστός
- ※ 4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοτέλης, Προβλήματα (αμφίβολο)w, 928a11
- οἱ δίπυροι ἄρτοι
- ≈ συνώνυμα: διπυρίτης → δείτε και έκφραση διπυρίτης ἄρτος
- και ουσιαστικοποιημένο αρσενικό δίπυρος (ελληνιστική κοινή) ιδίως για γαλέτα, παξιμάδι
- → δείτε και ὁλοπυρῖται (ἄρτοι)
- ※ 4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοτέλης, Προβλήματα (αμφίβολο)w, 928a11
Συγγενικά
επεξεργασίαΔείτε επίσης
επεξεργασίαΠηγές
επεξεργασία- δίπυρος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
- δίπυρος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.
- δίπυρος σελ.2051 - ⌘ Δημητράκος, Δημήτριος Β. (1964) Μέγα λεξικὸν ὅλης τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης, 1930-1950. 2η έκδοση:1964. Αθήνα: Εκδόσεις: Δομή (15 τόμοι) & επανεκδόσεις, 1η έκδοση:1953 (9 τόμοι) Ελληνική Παιδεία. (συντομογραφίες & συγγραφέων)