δίπυρος

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός
γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
ονομαστική	ο	δίπυρος	η	δίπυρος & δίπυρη	το	δίπυρο
γενική	του	διπύρου & δίπυρου	της	διπύρου & δίπυρης	του	διπύρου & δίπυρου
αιτιατική	τον	δίπυρο	τη	δίπυρο & δίπυρη	το	δίπυρο
κλητική		δίπυρε		δίπυρε & δίπυρη		δίπυρο
↓ πτώσεις	πληθυντικός
γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
ονομαστική	οι	δίπυροι	οι	δίπυροι & δίπυρες	τα	δίπυρα
γενική	των	διπύρων & δίπυρων	των	διπύρων & δίπυρων	των	διπύρων & δίπυρων
αιτιατική	τους	διπύρους & δίπυρους	τις	διπύρους & δίπυρες	τα	δίπυρα
κλητική		δίπυροι		δίπυροι & δίπυρες		δίπυρα
Οι πρώτοι τύποι, λόγιοι, από την αρχαία κλίση. Οι δεύτεροι τύποι, νεότεροι.
Κατηγορία όπως «άπτερος» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

δίπυρος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική δίπυρος (με δύο φλόγες, ελληνστική σημασία: διπλοφουρνιστός) < δί- + πῦρ + -ος

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈði.pi.ɾos/

τυπογραφικός συλλαβισμός : δί‐πυ‐ρος

Επίθετο

δίπυρος, -ος\η, -ο

• (λόγιο, αρχαιοπρεπές, ορυκτολογία) στον όρο δίπυρος μαγνησία ή δίπυρη μαγνησία (ο μαγνησίτης ή λευκόλιθος)

  → χρειάζεται παράθεμα από εγχειρίδιο ή εξειδικευμένο κείμενο

Συγγενικά

• διπυρίτης (η γαλέτα)
• → δείτε ονομασίες ορυκτών με το πυρ- όπως πυρίτης και πυρολουσίτης & πυρ

Δείτε επίσης

• διπύρηνος (< πυρήνας)

Μεταφράσεις

    επίθετο για ορυκτό

Πηγές

• δίπυρον, δίπυρος σελ.2051 - ⌘ Δημητράκος, Δημήτριος Β. (1964) Μέγα λεξικὸν ὅλης τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης, 1930-1950. 2η έκδοση:1964. Αθήνα: Εκδόσεις: Δομή (15 τόμοι) & επανεκδόσεις, 1η έκδοση:1953 (9 τόμοι) Ελληνική Παιδεία. (συντομογραφίες & συγγραφέων)
• δίπυρο - Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Άννα (2003) Αντίστροφο λεξικό της νέας ελληνικής Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

→ γένη	αρσενικό & θηλυκό		ουδέτερο
↓ πτώσεις	ενικός
	δῐπῠρο-
ονομαστική	ὁ/ἡ	δίπυρος	τὸ	δίπυρον
γενική	τοῦ/τῆς	διπύρου	τοῦ	διπύρου
δοτική	τῷ/τῇ	διπύρῳ	τῷ	διπύρῳ
αιτιατική	τὸν/τὴν	δίπυρον	τὸ	δίπυρον
κλητική ὦ!		δίπυρε		δίπυρον
↓ πτώσεις	πληθυντικός
ονομαστική	οἱ/αἱ	δίπυροι	τὰ	δίπυρᾰ
γενική	τῶν	διπύρων	τῶν	διπύρων
δοτική	τοῖς/ταῖς	διπύροις	τοῖς	διπύροις
αιτιατική	τοὺς/τὰς	διπύρους	τὰ	δίπυρᾰ
κλητική ὦ!		δίπυροι		δίπυρᾰ
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ	διπύρω	τὼ	διπύρω
γεν-δοτ	τοῖν	διπύροιν	τοῖν	διπύροιν
2η κλίση, Κατηγορία 'δύσκολος' όπως «δύσκολος» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

δίπυρος < δί- + -πυρος (< πῦρ)

από το ουδέτερο δίπυρον ⇘ νέα ελληνικά: δίπυρο (το ορυκτό)

Επίθετο

δίπυρος, -ος, -ον

1. που έχει διπλή φλόγα (για δαυλό, λαμπάδα)

   ※  5ος/4ος↑ αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Βάτραχοι, στίχ. 1361

   διπύρους ἀνέχουσα λαμπάδας

   → δείτε και ἑπτάπυρος

2. δυο φορές ψημένος, διπλοφουρνιστός

   ※  4ος↑ αιώνας ⌘ Ἀριστοτέλης, Προβλήματα (αμφίβολο)^w, 928a11

   οἱ δίπυροι ἄρτοι

   ≈ συνώνυμα: διπυρίτης → δείτε και έκφραση διπυρίτης ἄρτος

   και ουσιαστικοποιημένο αρσενικό δίπυρος (ελληνιστική κοινή) ιδίως για γαλέτα, παξιμάδι

   → δείτε και ὁλοπυρῖται (ἄρτοι)

Συγγενικά

• διπυρίτης
• διπυρίτης ἄρτος

Δείτε επίσης

• διπύρηνος, διπύρηνον < πυρήν

Πηγές

• δίπυρος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• δίπυρος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.
• δίπυρος σελ.2051 - ⌘ Δημητράκος, Δημήτριος Β. (1964) Μέγα λεξικὸν ὅλης τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης, 1930-1950. 2η έκδοση:1964. Αθήνα: Εκδόσεις: Δομή (15 τόμοι) & επανεκδόσεις, 1η έκδοση:1953 (9 τόμοι) Ελληνική Παιδεία. (συντομογραφίες & συγγραφέων)