βγάζω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

βγάζω < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική βγάζω / ἐβγάζω < αρχαία ελληνική ἐγβιβάζω < αρχαία ελληνική ἐκβιβάζω < ἐκ + βιβάζω

Ρήμα

βγάζω, αόρ.: έβγαλα, παθ.φωνή: βγάζομαι, π.αόρ.: βγάλθηκα, μτχ.π.π.: βγαλμένος

1. μεταφέρω κάτι από το εσωτερικό ενός χώρου ή αντικειμένου στο εξωτερικό του

   ⮡  βγάζω έξω τα σκουπίδια, βγάζω τα ρούχα από την ντουλάπα

   1. (στο σχολείο) βγάζω κάποιον έξω: αποβάλλω ένα μαθητή από την αίθουσα
   2. (μεταφορικά, για συναισθήματα) εκδηλώνω

      ⮡  βγάζω το άχτι μου: ξεσπάω, εκδηλώνω το θυμό μου

2. μεταφέρω κάτι σε άλλη θέση από αυτήν που βρίσκεται γιατί εμποδίζει

   ⮡  Βγάλε από μπροστά σου αυτή την καρέκλα.

3. αφαιρώ, απομακρύνω κάτι που εφάπτεται ή είναι κολλημένο στην εξωτερική επιφάνεια ενός σώματος/αντικειμένου

   ⮡  βγάζω το χάρτινο εξώφυλλο από ένα δερματόδετο βιβλίο

   1. βγάζω τα ρούχα κάποιου: γδύνω κάποιον
   2. βγάζω τα ρούχα μου: γδύνομαι
4. αφαιρώ με εγχείριση κάποιο όργανο του σώματος

   ⮡  του έβγαλαν το δόντι/τη χολή/τη σπλήνα

5. εξαρθρώνω

   ⮡  Πάλι έβγαλα τον ώμο μου.

6. τραυματίζω

   ⮡  Κοίτα μη βγάλεις το μάτι σου μ' αυτό το ψαλίδι.

7. εξάγω ένα συμπέρασμα ή τη λύση μιας μαθηματικής πράξης ή προβλήματος
8. καταφέρνω να διαβάσω κάτι

   ⮡  Χωρίς τα γυαλιά του, δεν τα βγάζει τα γράμματα.

9. παράγω

   ⮡  Αυτή η μηχανή βγάζει 1000 κομμάτια τη μέρα.

10. κερδίζω (για εισόδημα)

    ⮡  Πόσα λεφτά βγάζεις το χρόνο;

Εκφράσεις

• βγάζω αέρα λεφτά
• βγάζει από τη μύγα ξίγκι
• βγάζω λεφτά
• βγάζω στη φόρα
• βγάζω στον αέρα
• βγάζω στο μεϊντάνι
• βγάζω τη μπέμπελη
• βγάζω το φίδι απ' την τρύπα
• δε βγάζω λέξη
• μέχρι να βγάλει ο ήλιος κέρατα
• μου βγάζει το λάδι
• τα βγάζω πέρα
• τη βγάζω καθαρή
• τη βγάζω με ψωμί κι ελιά

(Χρειάζεται να μεταφερθούν στα λήμματά τους)

εκφράσεις

• βγάζω τα γράμματα κάποιου: μπορώ να διαβάσω το γραφικό χαρακτήρα κάποιου
• βγάζω απ' τα ρούχα μου (μεβγάζει απ' τα ρούχα) μου → δείτε την έκφραση: μου τη δίνει
• βγάζουν τα μάτια τους: κάνουν έρωτα
• βγάζω γκόμενο:(καθομιλουμένη) πετυχαίνω να σχετιστώ συναισθηματικά/ερωτικά με κάποιο άτομο
• βγάζω λαγό: έχω μια επιτυχία, βρίσκω μια σημαντική ευκαιρία, κάνω μια σημαντική ανακάλυψη
• βγάζω μάτι: είμαι εμφανής, είμαι προφανής (ιδίως για λάθος)
• βγάζω ένα (μουσικό) κομμάτι: πετυχαίνω να παίξω σωστά ένα μουσικό κομμάτι, συχνά χωρίς τη βοήθεια παρτιτούρας, μόνο με το αφτί
• βγάζω το λάδι
• βγάζω (κάποιον) τρελό: αρνούμαι όλες τις κατηγορίες που μου κάνει, δεν παραδέχομαι το φταίξιμό μου, είμαι μυθομανής
• βγάζει ήλιο: τελειώνει η κακοκαιρία, βγαίνει ο ήλιος, ανοίγει ο καιρός
• βγάζω το καπέλο σε κάποιον: του αναγνωρίζω την αξία, του δείχνω μεγάλο θαυμασμό
• βγάζω το σχολείο: τελειώνω το σχολείο
• βγάζω ένα καινούριο προϊόν: αρχίζω να το παράγω και να το πουλώ στην αγορά
• βγάζω την Παναγία ή βγάζω την πίστη σε κάποιον: τον ταλαιπωρώ απίστευτα
• βγάζω το μήνα: δεν ξεμένω από λεφτά ως το τέλος του μήνα
• βγάζω δόντι: μου φυτρώνει ένα καινούριο δόντι
• βγάζω σπυράκι: εμφανίζεται ένα σπυράκι στο σώμα μου
• βγάζω στο σφυρί: ξεπουλάω
• βγάζω τ' άπλυτα στη φόρα: αποκαλύπτω κάτι δυσάρεστο, που παρέμενε κρυφό ή ήταν άγνωστο στους πολλούς
• δεν τη βγάζω / τη βγάζω

Μεταφράσεις

    βγάζω

αγγλικά : take off (en), take out (en) γαλλικά : retirer (fr), sortir (fr) ρουμανικά : scos (ro), scoate (ro)