ἐκδίδωμι
Αρχαία ελληνικά (grc)
επεξεργασία
Ετυμολογία
επεξεργασία
Ρήμα
επεξεργασία
ἐκδίδωμι
- παραδίδω, εκχωρώ
- ※ 8ος πκε αιώνας ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 3 (Γ. Ὅρκοι. Τειχοσκοπία. Ἀλεξάνδρου καὶ Μενελάου μονομαχία.), στίχ. 459 (457-460)
- νίκη μὲν δὴ φαίνετ᾽ ἀρηϊφίλου Μενελάου, | ὑμεῖς δ᾽ Ἀργείην Ἑλένην καὶ κτήμαθ᾽ ἅμ᾽ αὐτῇ | ἔκδοτε, καὶ τιμὴν ἀποτινέμεν ἥν τιν᾽ ἔοικεν, | ἥ τε καὶ ἐσσομένοισι μετ᾽ ἀνθρώποισι πέληται.»
- νίκη εφανερώθηκε του ανδρείου Μενελάου· | σεις τώρα παραδώσετε την Άργισσαν Ελένην | με όσους έχει θησαυρούς και πρόστιμον ακόμη, | που και στες άλλες γενεές να φθάσει τ᾽ άκουσμά του».
- Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr
- νίκη μὲν δὴ φαίνετ᾽ ἀρηϊφίλου Μενελάου, | ὑμεῖς δ᾽ Ἀργείην Ἑλένην καὶ κτήμαθ᾽ ἅμ᾽ αὐτῇ | ἔκδοτε, καὶ τιμὴν ἀποτινέμεν ἥν τιν᾽ ἔοικεν, | ἥ τε καὶ ἐσσομένοισι μετ᾽ ἀνθρώποισι πέληται.»
- ※ 6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Αἰσχύλος, Ἱκέτιδες, 510
- [ΒΑΣΙΛΕΑΣ] οὔτοι πτερωτῶν ἁρπαγαῖς ‹σ᾽› ἐκδώσομεν.
- [ΒΑΣΙΛΕΑΣ] Στα όρνια δε θα σ᾽ αφήσομε για να σ᾽ αρπάξουν.
- Μετάφραση (1930): Ιωάννης Ν. Γρυπάρης, Αθήνα:Εστία @greek‑language.gr
- [ΒΑΣΙΛΕΑΣ] οὔτοι πτερωτῶν ἁρπαγαῖς ‹σ᾽› ἐκδώσομεν.
- ※ 5ος πκε αιώνας ⌘ Θουκυδίδης, Ἱστορίαι, 1, 137.1
- καὶ ὕστερον οὐ πολλῷ τοῖς τε Λακεδαιμονίοις καὶ Ἀθηναίοις ἐλθοῦσι καὶ πολλὰ εἰποῦσιν οὐκ ἐκδίδωσιν, ἀλλ᾽ ἀποστέλλει βουλόμενον ὡς βασιλέα πορευθῆναι ἐπὶ τὴν ἑτέραν θάλασσαν πεζῇ ἐς Πύδναν τὴν Ἀλεξάνδρου.
- Και όταν μετά από λίγο καιρό οι Αθηναίοι και οι Λακεδαιμόνιοι πήγαν και του ζήτησαν, επίμονα, να τους τον παραδώσει, αρνήθηκε, κι επειδή ο Θεμιστοκλής ήθελε να πάει στον βασιλέα των Περσών, τον έστειλε από στεριά στον Θερμαϊκό κόλπο, στην Πύδνα του Αλεξάνδρου.
- Μετάφραση (1965-1968): Άγγελος Σ. Βλάχος, Αθήνα:Γαλαξίας @greek‑language.gr
- καὶ ὕστερον οὐ πολλῷ τοῖς τε Λακεδαιμονίοις καὶ Ἀθηναίοις ἐλθοῦσι καὶ πολλὰ εἰποῦσιν οὐκ ἐκδίδωσιν, ἀλλ᾽ ἀποστέλλει βουλόμενον ὡς βασιλέα πορευθῆναι ἐπὶ τὴν ἑτέραν θάλασσαν πεζῇ ἐς Πύδναν τὴν Ἀλεξάνδρου.
- ※ 5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ξενοφῶν, Κύρου Ἀνάβασις, 6, 6.10
- ἐνταῦθα πονηρὸν ἐδόκει τὸ πρᾶγμα εἶναι τοῖς Ἕλλησιν, καὶ ἐδέοντο μὴ ποιεῖν ταῦτα. ὁ δ᾽ οὐκ ἂν ἄλλως ἔφη γενέσθαι, εἰ μή τις ἐκδώσει τὸν ἄρξαντα βάλλειν καὶ τὸν ἀφελόμενον.
- Γι᾽ αυτό οι Έλληνες έκριναν πως δημιουργήθηκε μια κατάσταση άσχημη, και τον παρακαλούσαν να μην κάνει αυτά που έλεγε. Μα εκείνος εδήλωσε πως δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά, εκτός αν του παραδώσουν τον άνθρωπο που άρχισε το πετροβόλημα και τον άλλο που πήρε από το Δέξιππο τον ένοχο.
- Μετάφραση (1981): Γεώργιος Δ. Ζευγώλης. Αθήνα:ΟΕΔΒ @greek‑language.gr
- ἐνταῦθα πονηρὸν ἐδόκει τὸ πρᾶγμα εἶναι τοῖς Ἕλλησιν, καὶ ἐδέοντο μὴ ποιεῖν ταῦτα. ὁ δ᾽ οὐκ ἂν ἄλλως ἔφη γενέσθαι, εἰ μή τις ἐκδώσει τὸν ἄρξαντα βάλλειν καὶ τὸν ἀφελόμενον.
- ※ 8ος πκε αιώνας ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 3 (Γ. Ὅρκοι. Τειχοσκοπία. Ἀλεξάνδρου καὶ Μενελάου μονομαχία.), στίχ. 459 (457-460)
- (στη μέση φωνή) παραδίδω
- ※ 5ος πκε αιώνας ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 1 (Κλειώ), 160.3
- Κυμαῖοι γὰρ ὡς ἔμαθον ταῦτα πρησσόμενα ἐκ τῶν Μυτιληναίων, πέμψαντες πλοῖον ἐς Λέσβον ἐκκομίζουσι Πακτύην ἐς Χίον. ἐνθεῦτεν δὲ ἐξ ἱροῦ Ἀθηναίης πολιούχου ἀποσπασθεὶς ὑπὸ Χίων ἐξεδόθη.
- Μόλις οι Κυμαίοι έμαθαν τα παζαρέματα των Μυτιληναίων, έστειλαν πλοίο στη Λέσβο, και παίρνουν τον Πακτύη και τον φυγαδεύουν στη Χίο. Εκεί όμως οι Χίοι τον απέσπασαν από το ιερό της πολιούχου Αθηνάς και τον παρέδωσαν.
- Μετάφραση (1964): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr
- Κυμαῖοι γὰρ ὡς ἔμαθον ταῦτα πρησσόμενα ἐκ τῶν Μυτιληναίων, πέμψαντες πλοῖον ἐς Λέσβον ἐκκομίζουσι Πακτύην ἐς Χίον. ἐνθεῦτεν δὲ ἐξ ἱροῦ Ἀθηναίης πολιούχου ἀποσπασθεὶς ὑπὸ Χίων ἐξεδόθη.
- ※ 4ος πκε αιώνας ⌘ Δημοσθένης, Περὶ τοῦ στεφάνου (Ὑπὲρ Κτησιφῶντος), 241
- οὐχ ὡς ἐξεδόθησαν; οὐχ ὡς ἀπηλάθησαν βουλόμενοι μεθ᾽ ὑμῶν εἶναι;
- Δεν θα σας είχαν πει ότι τους παραδώσαμε στον Φίλιππο; Ότι τους διώξαμε, ενώ ήθελαν να είναι μαζί μας;
- Μετάφραση (2012): Α.Ι. Γιαγκόπουλος, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος @greek‑language.gr
- οὐχ ὡς ἐξεδόθησαν; οὐχ ὡς ἀπηλάθησαν βουλόμενοι μεθ᾽ ὑμῶν εἶναι;
- ※ 5ος πκε αιώνας ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 1 (Κλειώ), 160.3
- (για κόρη) δίνω την κόρη μου σε κάποιον για να τον παντρευτεί
- ※ 5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Πλάτων, Πολιτεία, 10, 613d (613c-613d)
- Ἀνέξῃ ἄρα λέγοντος ἐμοῦ περὶ τούτων ἅπερ αὐτὸς ἔλεγες περὶ τῶν ἀδίκων; ἐρῶ γὰρ δὴ ὅτι οἱ μὲν δίκαιοι, ἐπειδὰν πρεσβύτεροι γένωνται, ἐν τῇ αὑτῶν πόλει ἄρχουσί τε ἂν βούλωνται τὰς ἀρχάς, γαμοῦσί τε ὁπόθεν ἂν βούλωνται, ἐκδιδόασί τε εἰς οὓς ἂν ἐθέλωσι·
- Θα δεχτείς λοιπόν να εφαρμόσω στους δίκαιους όσα συ ο ίδιος έλεγες για τους άδικους; Θα ειπώ δηλαδή ότι οι δίκαιοι, όταν φτάσουν στην ώριμη ηλικία, παίρνουν στην πόλη τους όσα αξιώματα επιθυμήσουν, παίρνουν γυναίκα απ᾽ όπου θέλουν, παντρεύουν επίσης τα παιδιά τους όπου θέλουν·
- Μετάφραση (στη δημοτική, χ.χ.): Ιωάννης Γρυπάρης. Θεσσαλονίκη: ΚΕΓ, 2015 (στην καθαρεύουσα, 1911, Εκδ.Φέξη) @greek‑language.gr
- Ἀνέξῃ ἄρα λέγοντος ἐμοῦ περὶ τούτων ἅπερ αὐτὸς ἔλεγες περὶ τῶν ἀδίκων; ἐρῶ γὰρ δὴ ὅτι οἱ μὲν δίκαιοι, ἐπειδὰν πρεσβύτεροι γένωνται, ἐν τῇ αὑτῶν πόλει ἄρχουσί τε ἂν βούλωνται τὰς ἀρχάς, γαμοῦσί τε ὁπόθεν ἂν βούλωνται, ἐκδιδόασί τε εἰς οὓς ἂν ἐθέλωσι·
- ※ 5ος/4ος πκε αιώνας, Λυσίας, Κατά Διογείτονος, 8
- ἐκείνων δὲ ἐπιλειπόντων τοὺς μὲν παῖδας εἰς ἄστυ ἀναπέμπει, τὴν δὲ μητέρα αὐτῶν ἐκδίδωσιν ἐπιδοὺς πεντακισχιλίας δραχμάς, χιλίαις ἔλαττον ὧν ὁ ἀνὴρ αὐτῆς ἔδωκεν.
- Όταν εκείνα άρχισαν να εξαντλούνται, στέλνει τα παιδιά στην πόλη και συνάμα παντρεύει τη μητέρα τους δίνοντάς της προίκα πέντε χιλιάδες δραχμές — χίλιες λιγότερες από το ποσό που ο άντρας της είχε αφήσει εντολή να της δοθεί.
- Μετάφραση: Θ. Κ. Στεφανόπουλος, @greek‑language.gr
- ἐκείνων δὲ ἐπιλειπόντων τοὺς μὲν παῖδας εἰς ἄστυ ἀναπέμπει, τὴν δὲ μητέρα αὐτῶν ἐκδίδωσιν ἐπιδοὺς πεντακισχιλίας δραχμάς, χιλίαις ἔλαττον ὧν ὁ ἀνὴρ αὐτῆς ἔδωκεν.
- ※ 3ος/2ος πκε αιώνας ⌘ Παλαιὰ Διαθήκη κατά την μετάφραση των Εβδομήκοντα , Έξοδος, 2.21
- κατῳκίσθη δὲ Μωυσῆς παρὰ τῷ ἀνθρώπῳ, καὶ ἐξέδοτο Σεπφώραν τὴν θυγατέρα αὐτοῦ Μωυσῇ γυναῖκα.
- ※ 5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Πλάτων, Πολιτεία, 10, 613d (613c-613d)
- (για γιο) δίνω τον γιο μου για υιοθεσία, στέλνω τον γιο μου ως μαθητευόμενο για να μάθει μια τέχνη
- ※ 5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ξενοφῶν, Ἱππαρχικός, 2.2 @scaife.perseus
- χρὴ μέντοι, ὥσπερ τὸν παῖδα ὅταν ἐπὶ τέχνην ἐκδῷ, συγγραψάμενον ἃ δεήσει ἐπιστάμενον ἀποδοῦναι οὕτως ἐκδιδόναι.
- ※ 5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ξενοφῶν, Ἱππαρχικός, 2.2 @scaife.perseus
- νοικιάζω, μισθώνω
- φέρνω έξω
- ※ 5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Πλοῦτος, στίχ. 1194 (1194-1195)
- ἀλλ᾽ ἐκδότω τις δεῦρο δᾷδας ἡμμένας, | ἵν᾽ ἔχων προηγῇ τῷ θεῷ σύ.
- Αλλ᾽ ας μας φέρουν δάδες αναμμένες, | ναν τις βαστάς πηγαίνοντας μπροστά απ᾽ το θεό.
- Μετάφραση (1956): Κώστας Βάρναλης, Αθήνα: Ι. Ν. Ζαχαρόπουλος @greek‑language.gr
- ἀλλ᾽ ἐκδότω τις δεῦρο δᾷδας ἡμμένας, | ἵν᾽ ἔχων προηγῇ τῷ θεῷ σύ.
- ※ 5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Πλοῦτος, στίχ. 1194 (1194-1195)
- δανείζω χρήματα με υποθήκη
- (για αγρό, κ.ά.) παράγω, αποδίδω
- (αμετάβατο) (για ποτάμι) εκβάλλω
- ※ 5ος πκε αιώνας ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 4 (Μελπομένη), 49.1
- διὰ δὲ Θρηίκης καὶ Θρηίκων τῶν Κροβύζων ῥέοντες Ἄθρυς καὶ Νόης καὶ Ἀρτάνης ἐκδιδοῦσι ἐς τὸν Ἴστρον· ἐκ δὲ Παιόνων καὶ ὄρεος Ῥοδόπης Σκίος ποταμὸς μέσον σχίζων τὸν Αἷμον ἐκδιδοῖ ἐς αὐτόν.
- κι απ᾽ τη Θράκη, απ᾽ την περιοχή των Κροβύζων Θρακών, κυλώντας τα νερά τους ο Άθρης κι ο Νόης κι ο Αρτάνης χύνονται στον Ίστρο· σ᾽ αυτόν χύνεται κι ο ποταμός Σκίος από τη χώρα των Παιόνων και το βουνό Ροδόπη, αφού διασχίζει τον Αίμο στη μέση του.
- Μετάφραση (1992): Ηλίας Σπυρόπουλος. Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr
- διὰ δὲ Θρηίκης καὶ Θρηίκων τῶν Κροβύζων ῥέοντες Ἄθρυς καὶ Νόης καὶ Ἀρτάνης ἐκδιδοῦσι ἐς τὸν Ἴστρον· ἐκ δὲ Παιόνων καὶ ὄρεος Ῥοδόπης Σκίος ποταμὸς μέσον σχίζων τὸν Αἷμον ἐκδιδοῖ ἐς αὐτόν.
- ※ 5ος πκε αιώνας ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 4 (Μελπομένη), 49.1
- (για λόγο, βιβλίο) δημοσιεύω, εκδίδω
- (για νόμισμα) θέτω σε κυκλοφορία
- (για γυναίκα) γεννώ
- (για έγγραφο) επιδίδω
Άλλες μορφές
επεξεργασίαΣυγγενικά
επεξεργασίαΣύνθετα
επεξεργασίαΚλίση
επεξεργασία
Πηγές
επεξεργασία
- ἐκδίδωμι - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
- ἐκδίδωμι - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.