ἰθύς

Αρχαία ελληνικά (grc)

γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
↓ πτώσεις	ενικός
ονομαστική	ὁ	ἰθῠ́ς	ἡ	ἰθεῖᾰ	τὸ	ἰθῠ́
γενική	τοῦ	ἰθέος	τῆς	ἰθείᾱς	τοῦ	ἰθέος
δοτική	τῷ	(ἰθέϊ) ἰθεῖ	τῇ	ἰθείᾳ	τῷ	(ἰθέϊ) ἰθεῖ
αιτιατική	τὸν	ἰθῠ́ν	τὴν	ἰθεῖᾰν	τὸ	ἰθῠ́
κλητική ὦ!		ἰθῠ́		ἰθεῖᾰ		ἰθῠ́
↓ πτώσεις	πληθυντικός
ονομαστική	οἱ	(ἰθέες) ἰθεῖς	αἱ	ἰθεῖαι	τὰ	ἰθέᾰ
γενική	τῶν	ἰθέων	τῶν	ἰθειῶν	τῶν	ἰθέων
δοτική	τοῖς	ἰθέσῐ(ν)	ταῖς	ἰθείαις	τοῖς	ἰθέσῐ(ν)
αιτιατική	τοὺς	ἰθεῖς	τὰς	ἰθείᾱς	τὰ	ἰθέᾰ
κλητική ὦ!		(ἰθέες) ἰθεῖς		ἰθεῖαι		ἰθέᾰ
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ	ἰθέε (ἰθεῖ)	τὼ	ἰθείᾱ	τὼ	ἰθέε (ἰθεῖ)
γεν-δοτ	τοῖν	ἰθέοιν	τοῖν	ἰθείαιν	τοῖν	ἰθέοιν
Οι ασυναίρετοι τύποι όπως στο παράδειγμα του Smyth. Ο συνηρημένος δυϊκός, όπως στο σχολικό βιβλίο (Οικονόμου).
3η&1η κλίση, Κατηγορία 'βαθύς' όπως «βαθύς» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

ἰθύς < → λείπει η ετυμολογία

Επίθετο

ἰθύς, ἰθεῖα, ἰθύ ιωνικός τύπος  και επικός τύπος  αντί του εὐθύς ( ιωνικός τύπος  θηλ. ἰθέα)

1. (για κίνηση) ίσιος, ευθύς
2. ( με θετική σημασία) δίκαιος, ακριβής, σωστός, ειλικρινής, τίμιος

   ※  7ος↑ αιώνας ⌘ Ἡσίοδος, Ἔργα καὶ Ἡμέραι, 224 (222-224)

   ἣ δ᾽ ἕπεται κλαίουσα πόλιν καὶ ἤθεα λαῶν, | ἠέρα ἑσσαμένη, κακὸν ἀνθρώποισι φέρουσα, | οἵ τέ μιν ἐξελάσωσι καὶ οὐκ ἰθεῖαν ἔνειμαν.

   Κι εκείνη κλαίγοντας ακολουθεί στην πόλη και τα μέρη που συχνάζουνε τα πλήθη | ντυμένη με ομίχλη και φέρνει το κακό σε κείνους τους ανθρώπους | που τη διώχνουν και δεν την απονέμουν ίσια.

   Μετάφραση (2001): Σταύρος Γκιργκένης, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος @greek‑language.gr

   ΣτΕ: Ο Ησίοδος αναφέρεται στη Δίκη (:Δικαιοσύνη).

   ※  7ος↑ αιώνας ⌘ Ἡσίοδος, Ἔργα καὶ Ἡμέραι, 36 (35-36)

   ἀλλ᾽ αὖθι διακρινώμεθα νεῖκος | ἰθείῃσι δίκῃς, αἵ τ᾽ ἐκ Διός εἰσιν ἄρισται.

   Μα έλα αμέσως την αντιδικία μας να λύσουμε | με δίκαιη κρίση, που από το Δία κρατά κι άριστη είναι.

   Μετάφραση (2001): Σταύρος Γκιργκένης, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος @greek‑language.gr

Συνώνυμα

• αττικός τύπος : εὐθύς

Παράγωγα

• ἰθέως
• ἰθύτης
• ἰθυτενής
• ἰθυτμής
• ἰθύτονος
• ἰθύτρην
• ἰθύω
• κατιθύς

→ και δείτε τη λέξη ἰθύνω

Εκφράσεις

• ἰθέῃ τέχνῃ: αμέσως, ευθύς
• ἐκ τῆς ἰθείης: (ενν. ὁδοῦ) απευθείας, φανερά

Ουσιαστικό

ἰθύς-ύος θηλυκό

1. πορεία σε ευθεία γραμμή
2. πράξη που απαιτεί ταχεία εκτέλεση
3. κλίση, διάθεση, επιθυμία

Εκφράσεις

• ἀν' ἰθύν: κατευθείαν προς τα πάνω, ψηλά

  ※  8ος αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 8 (θ. Ὀδυσσέως σύστασις πρὸς Φαίακας.), στίχ. 377

  αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ σφαίρῃ ἀν᾽ ἰθὺν πειρήσαντο,

  Κι όταν δοκίμασαν την τέχνη τους στη σφαίρα, πετώντας την ψηλά και κατακόρυφα,

  Μετάφραση (2006): Δημήτρης Μαρωνίτης @greek‑language.gr

Επίρρημα

ἰθύς ή σπανιότερα ἰθύ

• κατευθείαν, αμέσως, ευθύς

Πηγές

• ἰθύς - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἰθύς - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.