-ίς

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

-ίς < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική -ίς (και -ις < -ις)

-ίς (κατάληξη επιρρημάτων) < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική -ίς

Επίθημα

-ίς

1. -ίς ή -ις : κατάληξη λόγιων θηλυκών ουσιαστικών (όπως της καθαρεύουσας) από τα αρχαία ελληνικά

   (αρχαία ελληνική) ἐλπίς > ελπίς > ελπίδα

   (αρχαία ελληνική) Ὠκεανίς > > Ωκεανίδα

   (καθαρεύουσα) λανθανίς, λανθανίδες > λανθανίδα, λανθανίδες (δημοτική) για όρους της χημείας

   δείτε και → -ίδα (στη δημοτική)

2. -ίς : κατάληξη σύνθετων επιρρημάτων που προέρχονται από φράσεις

   μεσονυχτίς (στο μέσο της νύχτας)

Δείτε επίσης

• -εις, τέσσερεις, τέσσερις
• -σις

Πηγές

• "-ις" - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• -ίς - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)

---

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

-ίς κατάληξη θηλυκών ουσιαστικών < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική -ίς

Επίθημα

-ίς

1. -ίς : κατάληξη επιρρημάτων

   διχερίς (με τα δύο χέρια)

   ἐξωλογίς (παράτολμα)

2. -ίς κατάληξη θηλυκών ουσιαστικών

   βολίς (αρχαία ελληνικά: βολίς)

   δείτε και τα θηλυκά σε -σις

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ἡ	-ίς	αἱ	-ίδες
γενική	τῆς	-ίδος	τῶν	-ίδων
δοτική	τῇ	-ίδῐ	ταῖς	-ίσῐ(ν)
αιτιατική	τὴν	-ίδᾰ	τὰς	-ίδᾰς
κλητική ὦ!		-ίς*		-ίδες
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		-ίδε
γεν-δοτ	τοῖν		-ίδοιν
Με βραχύ γιώτα στο θέμα -ίς -ίδος. * Κατά τη Γραμματική του Smyth, η κλητική ενικού χωρίς το -ς
3η κλίση, Κατηγορία 'πατρίς' όπως «πατρίς» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

-ίς (και -ις) < → λείπει η ετυμολογία

Επίθημα

-ίς ή -ις

1. κατάληξη τριτόκλιτων θηλυκών ουσιαστικών

   αἰγίς, ἐλπίς

   δείτε και -ῐς όπως ἀρθρῖτις, αἰγιαλῖτις, γενική -ίτιδος

   δείτε τα νέα ελληνικά σε -ιδα, -ίδα

2. για το σχηματισμό θηλυκών ουσιαστικών από τα αντίστοιχα αρσενικά

   Ὠκεανός - Ὠκεανίς

   Βρισεύς - Βρισηΐς

Δείτε επίσης

• θηλυκά σε -σις