επιβάλλω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

επιβάλλω < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική ἐπιβάλλω (ρίχνω επάνω) < ἐπί (επι-) + βάλλω, (σημασιολογικό δάνειο) γαλλική imposer

Προφορά

ΔΦΑ : /e.piˈva.lo/

τυπογραφικός συλλαβισμός : ε‐πι‐βάλ‐λω

Ρήμα

επιβάλλω, πρτ.: επέβαλλα, στ.μέλλ.: θα επιβάλω, αόρ.: επέβαλα, παθ.φωνή: επιβάλλομαι, μτχ.π.π.: επιβεβλημένος

1. κάνω πραγματικότητα κάτι χρησιμοποιώντας τη βία ή τη θέση ισχύος στην οποία βρίσκομαι, αναγκάζω κάποιον άλλον να πράξει σύμφωνα με τις δικές μου επιθυμίες

   οι αστυνομικές αρχές επιβάλλουν τον νόμο

   τον σεβασμό δεν τον επιβάλλεις, τον κερδίζεις

2. θεσμοθετώ ή αποφασίζω κάτι που αποτελεί βάρος ή υποχρέωση (πχ φορολογία, πρόστιμα, ποινές)

   η κυβέρνηση επέβαλε νέους φόρους

3. αναγκάζω κάποιον να κάνει κάτι το αναγκαίο

   η λογική επιβάλλει να κάνεις μια υποχώρηση

4. (απρόσωπο) πρέπει οπωσδήποτε να

   Γιατί επιβάλλεται να ανοίξει το ζήτημα;

Συγγενικά

• επιβάλλον (παρωχημένο)
• επιβολή
• επιβλητικός
• επιβλητικότητα
• και → δείτε τη λέξη βάλλω

Κλίση

    Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	επιβάλλω	επέβαλλα	θα επιβάλλω	να επιβάλλω		επιβάλλοντας
β' ενικ.	επιβάλλεις	επέβαλλες	θα επιβάλλεις	να επιβάλλεις	επίβαλλε
γ' ενικ.	επιβάλλει	επέβαλλε	θα επιβάλλει	να επιβάλλει
α' πληθ.	επιβάλλουμε	επιβάλλαμε	θα επιβάλλουμε	να επιβάλλουμε
β' πληθ.	επιβάλλετε	επιβάλλατε	θα επιβάλλετε	να επιβάλλετε	επιβάλλετε
γ' πληθ.	επιβάλλουν(ε)	επέβαλλαν επιβάλλαν(ε)	θα επιβάλλουν(ε)	να επιβάλλουν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		επέβαλα	θα επιβάλω	να επιβάλω		επιβάλει
β' ενικ.		επέβαλες	θα επιβάλεις	να επιβάλεις	επίβαλε
γ' ενικ.		επέβαλε	θα επιβάλει	να επιβάλει
α' πληθ.		επιβάλαμε	θα επιβάλουμε	να επιβάλουμε
β' πληθ.		επιβάλατε	θα επιβάλετε	να επιβάλετε	επιβάλτε
γ' πληθ.		επέβαλαν επιβάλαν(ε)	θα επιβάλουν(ε)	να επιβάλουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω επιβάλει	είχα επιβάλει	θα έχω επιβάλει	να έχω επιβάλει
β' ενικ.	έχεις επιβάλει	είχες επιβάλει	θα έχεις επιβάλει	να έχεις επιβάλει
γ' ενικ.	έχει επιβάλει	είχε επιβάλει	θα έχει επιβάλει	να έχει επιβάλει
α' πληθ.	έχουμε επιβάλει	είχαμε επιβάλει	θα έχουμε επιβάλει	να έχουμε επιβάλει
β' πληθ.	έχετε επιβάλει	είχατε επιβάλει	θα έχετε επιβάλει	να έχετε επιβάλει
γ' πληθ.	έχουν επιβάλει	είχαν επιβάλει	θα έχουν επιβάλει	να έχουν επιβάλει

Και λόγιος παθητικός αόριστος γ' ενικό: επεβλήθη, γ' πληθυντικό: επεβλήθησαν
Μετοχή παθητικού παρακειμένου: επιβεβλημένος και σπανιότερα επιβλημένος

    Παθητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	επιβάλλομαι	επιβαλλόμουν(α)	θα επιβάλλομαι	να επιβάλλομαι		επιβαλλόμενος
β' ενικ.	επιβάλλεσαι	επιβαλλόσουν(α)	θα επιβάλλεσαι	να επιβάλλεσαι
γ' ενικ.	επιβάλλεται	επιβαλλόταν(ε)	θα επιβάλλεται	να επιβάλλεται
α' πληθ.	επιβαλλόμαστε	επιβαλλόμαστε επιβαλλόμασταν	θα επιβαλλόμαστε	να επιβαλλόμαστε
β' πληθ.	επιβάλλεστε	επιβαλλόσαστε επιβαλλόσασταν	θα επιβάλλεστε	να επιβάλλεστε	επιβάλλεστε
γ' πληθ.	επιβάλλονται	επιβάλλονταν επιβαλλόντουσαν	θα επιβάλλονται	να επιβάλλονται
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		επιβλήθηκα	θα επιβληθώ	να επιβληθώ		επιβληθεί
β' ενικ.		επιβλήθηκες	θα επιβληθείς	να επιβληθείς
γ' ενικ.		επιβλήθηκε	θα επιβληθεί	να επιβληθεί
α' πληθ.		επιβληθήκαμε	θα επιβληθούμε	να επιβληθούμε
β' πληθ.		επιβληθήκατε	θα επιβληθείτε	να επιβληθείτε	επιβληθείτε
γ' πληθ.		επιβλήθηκαν επιβληθήκαν(ε)	θα επιβληθούν(ε)	να επιβληθούν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	έχω επιβληθεί	είχα επιβληθεί	θα έχω επιβληθεί	να έχω επιβληθεί		επιβεβλημένος
β' ενικ.	έχεις επιβληθεί	είχες επιβληθεί	θα έχεις επιβληθεί	να έχεις επιβληθεί
γ' ενικ.	έχει επιβληθεί	είχε επιβληθεί	θα έχει επιβληθεί	να έχει επιβληθεί
α' πληθ.	έχουμε επιβληθεί	είχαμε επιβληθεί	θα έχουμε επιβληθεί	να έχουμε επιβληθεί
β' πληθ.	έχετε επιβληθεί	είχατε επιβληθεί	θα έχετε επιβληθεί	να έχετε επιβληθεί
γ' πληθ.	έχουν επιβληθεί	είχαν επιβληθεί	θα έχουν επιβληθεί	να έχουν επιβληθεί
Συντελεσμένοι χρόνοι (β΄ τύποι)
Παρακείμενος	είμαι, είσαι, είναι επιβεβλημένος - είμαστε, είστε, είναι επιβεβλημένοι
Υπερσυντέλικος	ήμουν, ήσουν, ήταν επιβεβλημένος - ήμαστε, ήσαστε, ήταν επιβεβλημένοι
Συντελ. Μέλλ.	θα είμαι, θα είσαι, θα είναι επιβεβλημένος - θα είμαστε, θα είστε, θα είναι επιβεβλημένοι
Υποτακτική	να είμαι, να είσαι, να είναι επιβεβλημένος - να είμαστε, να είστε, να είναι επιβεβλημένοι

Μεταφράσεις

    κάνω πραγματικότητα κάτι χρησιμοποιώντας τη βία ή τη θέση ισχύος

αγγλικά : impose (en), enforce (en) γαλλικά : imposer (fr)

    θεσμοθετώ ή αποφασίζω κάτι που αποτελεί βάρος

αγγλικά : impose (en) γαλλικά : imposer (fr)

    αναγκάζω κάποιον να κάνει κάτι το αναγκαίο

αγγλικά : necessitate (en)

    πρέπει οπωσδήποτε να

αγγλικά : to be necessary (en)

Μεταφράσεις προς κατάταξη κατά έννοια

• γαλλικά : infliger ^(fr), contraindre ^(fr), imposer ^(fr)
• εσπεράντο : altrudi ^(eo)