δέος

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός
ονομαστική	το	δέος
γενική	του	δέους
αιτιατική	το	δέος
κλητική		δέος
Κατηγορία όπως «δάσος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

δέος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική δέος

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈðe.os/

τυπογραφικός συλλαβισμός : δέ‐ος

Ουσιαστικό

δέος ουδέτερο, μόνο στον ενικό

• συναίσθημα φόβου ή σεβασμού και αναγνώρισης της δύναμης και του μεγαλείου μιας υπέρτερης δύναμης

Εκφράσεις

• αντίπαλο δέος

Μεταφράσεις

    συναίσθημα φόβου ή σεβασμού

αγγλικά : awe (en) γαλλικά : effroi (fr) εσπεράντο : teruro (eo) ιαπωνικά : 畏服 (ja) (ifuku) ισπανικά : miedo (es) ιταλικά : timore (it) κινεζικά : 敬畏 (zh) (jìngwèi) λατινικά : formido (la) ουγγρικά : félelem (hu) πολωνικά : groza (pl) σουηδικά : fruktan (sv) τσεχικά : obava (cs)

Πηγές

• δέος - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• δέος - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
	δεεσ-
ονομαστική	τὸ	δέος	τὰ	δέη - δέα
γενική	τοῦ	δέους - δέατος	τῶν	δεῶν
δοτική	τῷ	δέει	τοῖς	δέεσῐ(ν)
αιτιατική	τὸ	δέος	τὰ	δέη - δέα
κλητική ὦ!		δέος		δέη - δέα
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		δέει
γεν-δοτ	τοῖν		δεοῖν
Με επιπλέον τύπους, στη γενική ενικού και στον πληθυντικό. Πληθυντικοί και σε -α, όπως «χρέος».
3η κλίση, Κατηγορία 'βέλος' όπως «ἄνθος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία 1

δέος < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *dwéyos (φόβος) → δείτε και τη λέξη δείδω

Ουσιαστικό

δέος ουδέτερο

1. φόβος, τρόμος
2. σεβασμός

Εκφράσεις

• ἀντίπαλον δέος

Ετυμολογία 2

δέος < → λείπει η ετυμολογία

Ουσιαστικό

δέος ουδέτερο

• (ελληνιστική σημασία) έλλειψη

  ※  4ος/5ος κε αιώνας ⌘ Ιωάννης Χρυσόστομος, Ομιλίαι M.62.21. στο Patrologiae cursus completus, series graeca, Τόμος 62, Επιμ. Jacques-Paul Migne

  ποία γὰρ ἀνάγκη τὸ ἁρπάζειν, εἰπέ μοι; ποία βία; Πενία, φησὶ, ποιεῖ, καὶ τὸ δέος τῶν ἀναγκαίων.

Πηγές

• δέος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• δέος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.