ἀπό
Αρχαία ελληνικά (grc)Επεξεργασία
Ετυμολογία Επεξεργασία
- ἀπό < ταυτόσημο με το ἄπο (όταν ακολουθούσε το ουσιαστικό που συνόδευε), αρχικά επίρρημα και μετέπειτα πρόθεση < ινδοευρωπαϊκή ρίζα *h₂epo
ΠρόθεσηΕπεξεργασία
ἀπό (κύρια πρόθεση)
δηλώνει
- απόσταση υλική και συναισθηματική, μακριά
- ↪ κατεστρατοπέδευσεν ἀπό ν΄ σταδίων (σε απόσταση πενήντα σταδίων)
- ※ 8ος αιώνας πκε ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 1 (Α. Λοιμός. Μῆνις.), στίχ. 561 πρῆξαι δ᾽ ἔμπης οὔ τι δυνήσεαι, ἀλλ᾽ ἀπὸ θυμοῦ μᾶλλον ἐμοὶ ἔσεαι:
- δε θα καταφέρεις τίποτα, αλλά θα πάψω να σε αγαπώ, θα ξεμακρύνεις από την καρδιά μου
- Μετάφραση: Ιάκωβος Πολυλάς, @greek-language.gr Σκηνή: Ο Δίας επιπλήττει την Ήρα.
- τόπο, βάση, έδρα
- ↪ οἱ μὲν ἀφ᾽ ἵππων, οἱ δ᾽ ἀπό νηῶν μάχοντο (άλλοι πολεμούσαν από το άλογο κι άλλοι πάνω από το καράβι)
- ↪ κῶνον ἀναγράφειν ἀπό κύκλου
- χρονική αφετηρία
- ↪ ἀπό δείπνου, ἀφ ἑσπέρας
- αιτία, δράστη, δημιουργό
- ↪ ἀπό τοῦ πάθους
- ↪ τά πάντα ἀπ' αὐτοῦ ἐγένοντο
- τρόπο ή μέσο ή ύλη
- ↪ ἀπό γλώσσης (προφορικώς), ὀμμάτων ἄπο, ουκ ἀπό δρυός έσσι, ἀπό ξύλου
- μεταβολή
- ↪ ἀθανάταν ἀπό θνατᾶς
- χωρισμό, χωριστά
- ↪ ἀπ᾽ ἀνδρὸς εἶναι (χωρισμένη από τον σύζυγό της), μοῦνος ἀπ ἄλλων (αποκομμένος)
- τμήμα, μέρος συνόλου (αντί του ἐκ/ἐξ)
- ↪ ἀπό ἑκατὸν καὶ εἴκοσι παίδων εἷς μοῦνος
- καταγωγή, προέλευση, τάξη
- ↪ τρίτος ἀπό Διός, οἱ ἀπό τῆς πόλεως
- σχέση, τον σχετικό με κάτι
- ↪ οἱ ἀπό φιλοσοφίας καὶ λόγων (οι φιλόσοφοι και οι λόγιοι), οἱ ἀπό σκηνῆς καὶ θεάτρου (οι ηθοποιοί, οι δραματουργοί)
- το μέσο βιοπορισμού, τρόπο επιβίωσης
- ↪ ζῆν ἀπ᾽ ὕλης ἀγρίης, ἀπό κτήνεων καὶ ἰχθύων,
- ↪ ἀπό πολέμου, ἀπ᾽ ἐλαχίστων χρημάτων,
- ↪ ἀπό τῆς ἀγορᾶς, τρέφειν τὸ ναυτικὸν ἀπό τῶν νήσων,
- ↪ ἀπό τῶν κοινῶν πλουτεῖν
- ως πρώτο συνθετικό άλλων λέξεων → δείτε τις λέξεις ἀπο-, ἀπ- και ἀφ-
Άλλες μορφέςΕπεξεργασία
- ἀπ' (πριν από φωνήεν που δε δασυνόταν)
- ἀφ' (πριν από φωνήεν που δασυνόταν)
- αιολικός τύπος : ἀπύ
- αρκαδικός τύπος: ἀπύ
ΣυνώνυμαΕπεξεργασία
ΠηγέςΕπεξεργασία
- «ἀπό» - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
- «ἀπό» - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.