Δείτε επίσης: από

Ετυμολογία

επεξεργασία
ἀπό < ταυτόσημο με το ἄπο (όταν ακολουθούσε το ουσιαστικό που συνόδευε), αρχικά επίρρημα και μετέπειτα πρόθεση < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *h₂epo

ἀπό (κύρια πρόθεση)

δηλώνει

  1. απόσταση υλική και συναισθηματική, μακριά
    παράδειγμα  κατεστρατοπέδευσεν ἀπό ν΄ σταδίων (σε απόσταση πενήντα σταδίων)
      8ος πκε αιώνας   Ὅμηρος, Ἰλιάς, 1 (Α. Λοιμός. Μῆνις.), στίχ. 561 πρῆξαι δ᾽ ἔμπης οὔ τι δυνήσεαι, ἀλλ᾽ ἀπὸ θυμοῦ μᾶλλον ἐμοὶ ἔσεαι:
    δε θα καταφέρεις τίποτα, αλλά θα πάψω να σε αγαπώ, θα ξεμακρύνεις από την καρδιά μου
    Μετάφραση: Ιάκωβος Πολυλάς, @greek-language.gr Σκηνή: Ο Δίας επιπλήττει την Ήρα.
  2. τόπο, βάση, έδρα
    παράδειγμα  οἱ μὲν ἀφ᾽ ἵππων, οἱ δ᾽ ἀπό νηῶν μάχοντο (άλλοι πολεμούσαν από το άλογο κι άλλοι πάνω από το καράβι)
    παράδειγμα  κῶνον ἀναγράφειν ἀπό κύκλου
  3. χρονική αφετηρία
    παράδειγμα  ἀπό δείπνου, ἀφ ἑσπέρας
  4. αιτία, δράστη, δημιουργό
    παράδειγμα  ἀπό τοῦ πάθους
    παράδειγμα  τά πάντα ἀπ' αὐτοῦ ἐγένοντο
  5. τρόπο ή μέσο ή ύλη
    παράδειγμα  ἀπό γλώσσης (προφορικώς), ὀμμάτων ἄπο, ουκ ἀπό δρυός έσσι, ἀπό ξύλου
  6. μεταβολή
    παράδειγμα  ἀθανάταν ἀπό θνατᾶς
  7. χωρισμό, χωριστά
    παράδειγμα  ἀπ᾽ ἀνδρὸς εἶναι (χωρισμένη από τον σύζυγό της), μοῦνος ἀπ ἄλλων (αποκομμένος)
  8. τμήμα, μέρος συνόλου (αντί του ἐκ/ἐξ)
  9. παράδειγμα  ἀπό ἑκατὸν καὶ εἴκοσι παίδων εἷς μοῦνος
  10. καταγωγή, προέλευση, τάξη
    παράδειγμα  τρίτος ἀπό Διός, οἱ ἀπό τῆς πόλεως
  11. σχέση, τον σχετικό με κάτι
    παράδειγμα  οἱ ἀπό φιλοσοφίας καὶ λόγων (οι φιλόσοφοι και οι λόγιοι), οἱ ἀπό σκηνῆς καὶ θεάτρου (οι ηθοποιοί, οι δραματουργοί)
  12. το μέσο βιοπορισμού, τρόπο επιβίωσης
    παράδειγμα  ζῆν ἀπ᾽ ὕλης ἀγρίης, ἀπό κτήνεων καὶ ἰχθύων,
    παράδειγμα  ἀπό πολέμου, ἀπ᾽ ἐλαχίστων χρημάτων,
    παράδειγμα  ἀπό τῆς ἀγορᾶς, τρέφειν τὸ ναυτικὸν ἀπό τῶν νήσων,
    παράδειγμα  ἀπό τῶν κοινῶν πλουτεῖν
  13. ως πρώτο συνθετικό άλλων λέξεων  δείτε τις λέξεις ἀπο-, ἀπ- και ἀφ-

Άλλες μορφές

επεξεργασία

Συνώνυμα

επεξεργασία