δικαιοσύνη

Νέα ελληνικά (el)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	η	δικαιοσύνη	οι	δικαιοσύνες
γενική	της	δικαιοσύνης	των	(δικαιοσυνών)
αιτιατική	τη	δικαιοσύνη	τις	δικαιοσύνες
κλητική		δικαιοσύνη		δικαιοσύνες
Συνήθως στον ενικό.
Κατηγορία όπως «σκόνη» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

δικαιοσύνη < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική δικαιοσύνη < δίκαιος, θέμα δικαιο- + -σύνη < δίκη. Συγχρονικά αναλύεται σε δίκαι(ος) + -οσύνη.

Προφορά

ΔΦΑ : /ði.ce.oˈsi.ni/

τυπογραφικός συλλαβισμός : δι‐και‐ο‐σύ‐νη

Ουσιαστικό

δικαιοσύνη θηλυκό

1. η αντικειμενική κι αμερόληπτη εφαρμογή και τήρηση των νόμων
2. το σύστημα νόμων με το οποίο ένα κράτος και οι ανάλογοι θεσμοί και λειτουργοί εφαρμόζουν το Δίκαιο
3. η κοινή αντίληψη για το δίκαιο, αυτό που οι περισσότεροι θεωρούν δίκαιο
4. το να απονέμεται στον καθένα αυτό που του αξίζει
5. η απουσία ανισοτήτων και αδικίας

Μεταφράσεις

    δικαιοσύνη

αγγλικά : justice (en) γαλλικά : justice (fr) γερμανικά : Justiz (de), Gerechtigkeit (de) ρουμανικά : dreptate (ro), justiție (ro) τουρκικά : adalet (tr)

Πηγές

• «δικαιοσύνη» -  Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής. (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. 

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
	δῐκαιοσῠνα-
ονομαστική	ἡ	δικαιοσύνη	αἱ	δικαιοσύναι
γενική	τῆς	δικαιοσύνης	τῶν	δικαιοσυνῶν
δοτική	τῇ	δικαιοσύνῃ	ταῖς	δικαιοσύναις
αιτιατική	τὴν	δικαιοσύνην	τὰς	δικαιοσύνᾱς
κλητική ὦ!		δικαιοσύνη		δικαιοσύναι
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		δικαιοσύνᾱ
γεν-δοτ	τοῖν		δικαιοσύναιν
Το φωνήεν της παραλήγουσας είναι βραχύ.
1η κλίση, ομάδα 'γνώμη', Κατηγορία 'δίκη' όπως «βελόνη» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

δικαιοσύνη < δίκαιος, θέμα δικαιο- + -σύνη < δίκη

Ουσιαστικό

δικαιοσύνη θηλυκό

1. αυτό που είναι δίκαιο, η δικαιοσύνη
2. (ελληνιστική σημασία) η απονομή δικαιοσύνης, όπως από έναν δικαστή

Παράγωγες λέξεις

• δικαιόσυνος
• Δικαιόσυνος

Πηγές

• «δικαιοσύνη» - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• «δικαιοσύνη» - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.