Παράρτημα:Αμινοξέα

Αμινοξέα

Υπάρχουν πάνω από 500 φυσικά αμινοξέα (από το 2001, και μη φυσικά)
Μόνο 20 (ή 22) αμινοξέα (πρωτεϊνογόνα) εμφανίζονται στο γενετικό κώδικα, τα κύτταρα, και είναι κρίσιμα για την υγεία ζώντων οργανισμών. 8 απ' αυτά δεν μπορούν να συντεθούν απ' τον άνθρωπο και λαμβάνονται μόνο από την τροφή (απαραίτητα αμινοξέα), και 3 (και η ταυρίνη) δεν μπορούν να συντεθούν από παιδιά (ημιαπαραίτητα).

Τα 20 πρωτεϊνογόνα αμινοξέα

Σημειώνονται:

με σύμβολο θαυμαστικό ! τα 8 βασικά απαραίτητα αμινοξέα για τον άνθρωπο
με αστερίσκο * τα 3 ημιαπαραίτητα για τα παιδιά
- επιπλέον, τα παιδιά δεν μπορούν να συνθέσουν ταυρίνη, που δεν είναι ακριβώς αμινοξύ.
με σύμβολο ίσον = τα 2 επιπλέον αμινοξέα που υπάρχουν σε ορισμένα είδη
με σύμβολο ? τα προβλεπόμενα μονογράμματα σύμβολα, για μη συγκεκριμένης ταυτότητας κατηγορίες
ασπαρτικό οξύ = ασπαραγινικό οξύ
γλουταμικό οξύ = γλουταμινικό οξύ

ελληνικά	σύντμηση	σύμβολο	αγγλικά	σχόλια
αλανίνη	Ala	A	alanine ^(en)
αργινίνη	Arg	R	arginine ^(en)	*
ασπαραγίνη	Asn	N	asparagine ^(en)
ασπαραγινικό οξύ	Asp	D	aspartic acid ^(en)
βαλίνη	Val	V	valine ^(en)	!
γλουταμινικό οξύ	Glu	E	glutamic acid ^(en)
γλουταμίνη	Gln	Q	glutamine ^(en)
γλυκίνη	Gly	G	glycine ^(en)
θρεονίνη	Thr	T	threonine ^(en)	!
ισολευκίνη	Ile	I	isoleucine ^(en)	!
ιστιδίνη	His	H	histidine ^(en)
κυστεΐνη	Cys	C	cysteine ^(en)	*
λευκίνη	Leu	L	leucine ^(en)	!
λυσίνη	Lys	K	lysine ^(en)	!
μεθειονίνη	Met	M	methionine ^(en)	!
προλίνη	Pro	P	proline ^(en)
πυρρολυσίνη	Pyl	O	pyrrolysine ^(en)	=
σεληνοκυστεΐνη	Sec, Se-Cys	U	selenocysteine ^(en)	=
σερίνη	Ser	S	serine ^(en)
τρυπτοφάνη	Trp	W	tryptophan ^(en)	!
τυροσίνη	Tyr	Y	tyrosine ^(en)	*
φαινυλαλανίνη	Phe	F	phenylalanine ^(en)	!
ωάγνωστα	Xaa	X	zunknown	?01?
ωβλ. ασπαραγίνη, ασπαραγινικό οξύ	Asx	B	zcf asparagine ^(en), aspartic acid ^(en)	?02? (D, N)
ωβλ. γλουταμίνη, γλουταμινικό οξύ	Glx	Z	zcf glutamine ^(en), glutamic acid ^(en)	?03? (E, Q)
ωβλ. λευκίνη, ισολευκίνη	Xle	J	zcf leucine ^(en), isoleucine ^(en)	?04? (I, L)
ωγια υδρόφοβα	z05	Φ	zfor hydrophobic ^(en)	?05? (V, I, L, F, W, Y, M)
ωγια υδρόφιλα	z06	ζ	zfor hydrophilic ^(en)	?06? (S, T, H, N, Q, E, D, K, R)
ωγια αρωματικά	z07	Ω	zfor aromatic ^(en)	?07? (F, W, Y, H)
ωγια αλειφατικά	z08	Ψ	zfor aliphatic ^(en) (non‑aromatic)	?08? (V, I, L, M)
ωγια μικρά	z09	π	zfor small ^(en)	?09? (P, G, A, S)
ωγια θετικά φορτισμένα	z10	+	zfor positively ^(en) charged ^(en)	?10? (K, R, H)
ωγια αρνητικά φορτισμένα	z11	-	zfor negatively ^(en) charged ^(en)	?11? (D, E)

πηγές

Amino acid en.wikipedia, 2018.08.24.
Αμινοξέα el.wikipedia, 2018.08.24.
σχολικά βιβλία Γυμνασίου Κεφ.4,
και Λυκείου Χημεία Β' Λυκείου, κεφ.Πρωτεΐνες
Κωνσταντίνος Ε. Βοργιάς και Ανδρέας Σκορίλας. Απλές σημειώσεις βιοχημείας, 2010. pdf στο BIOL199@eclass.uoa.gr ανεύρεση:2018.08.24.