αυξάνω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

αυξάνω < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική αὐξάνω < αὔξω < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *h₂ewg- < *h₂ueg-

Προφορά

ΔΦΑ : /afˈksa.no/

τυπογραφικός συλλαβισμός : αυ‐ξά‐νω

Ρήμα

αυξάνω, αόρ.: αύξησα, παθ.φωνή: αυξάνομαι, μτχ.π.ε.: αυξανόμενος, π.αόρ.: αυξήθηκα, μτχ.π.π.: αυξημένος/{ηυξημένος}

1. μεγαλώνω την ποσότητα]

   ⮡  Τα κέρδη αυξάνονται όταν μειώνεται το κόστος.

   ≠ αντώνυμα: ελαττώνω

2. μεγαλώνω το πλάτος

   ≈ συνώνυμα: πλαταίνω

Συνώνυμα

• → δείτε τη λέξη μεγαλώνω

Άλλες μορφές

• αυξαίνω
• αύξομαι

ιδιωματικά ή λογοτεχνικά:

• αξαίνω
• αυξύνω

Εκφράσεις

• αυξάνεσθε και πληθύνεσθε

Συγγενικά

 ετυμολογικό πεδίο 
αυξ- 

• αναύξητα (επίρρημα)
• αναύξητος
• αναυξομείωτος
• ανεπαύξητος
• αυξανόμενος
• αύξηση & σύνθετα
• αυξησιμετρία
• αυξησίμετρο
• αυξησούλα
• αυξημένα (επίρρημα)
• αυξημένος & σύνθετα
• αυξήσιμος
• αυξητικά (επίρρημα)
• αυξητικός & σύνθετα
• αυξητικώς (επίρρημα)
• αυξητός
• αυξομειούμαι
• αυξομειούμενος
• αυξομειώνω
• αυξομείωση
• αυξομειωτικά (επίρρημα)
• αυξομειωτικός
• αυξομερής, αυξομερές
• αύξοντας
• αυξούμενος
• αύξων, αύξουσα, αύξον
• επαυξάνω & συγγενικά
• ηυξημένος
• ονυχαύξηση
• προσαυξάνω & συγγενικά
• προσεπαυξημένος
• συναυξάνω, & συγγενικά
• υπεραυξάνω & συγγενικά

Κλίση

και λόγια μετοχή αύξων, αύξουσα, αύξον

    Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	αυξάνω	αύξανα	θα αυξάνω	να αυξάνω		αυξάνοντας
β' ενικ.	αυξάνεις	αύξανες	θα αυξάνεις	να αυξάνεις	αύξανε
γ' ενικ.	αυξάνει	αύξανε	θα αυξάνει	να αυξάνει
α' πληθ.	αυξάνουμε	αυξάναμε	θα αυξάνουμε	να αυξάνουμε
β' πληθ.	αυξάνετε	αυξάνατε	θα αυξάνετε	να αυξάνετε	αυξάνετε
γ' πληθ.	αυξάνουν(ε)	αύξαναν αυξάναν(ε)	θα αυξάνουν(ε)	να αυξάνουν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		αύξησα	θα αυξήσω	να αυξήσω		αυξήσει
β' ενικ.		αύξησες	θα αυξήσεις	να αυξήσεις	αύξησε
γ' ενικ.		αύξησε	θα αυξήσει	να αυξήσει
α' πληθ.		αυξήσαμε	θα αυξήσουμε	να αυξήσουμε
β' πληθ.		αυξήσατε	θα αυξήσετε	να αυξήσετε	αυξήστε
γ' πληθ.		αύξησαν αυξήσαν(ε)	θα αυξήσουν(ε)	να αυξήσουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω αυξήσει	είχα αυξήσει	θα έχω αυξήσει	να έχω αυξήσει
β' ενικ.	έχεις αυξήσει	είχες αυξήσει	θα έχεις αυξήσει	να έχεις αυξήσει
γ' ενικ.	έχει αυξήσει	είχε αυξήσει	θα έχει αυξήσει	να έχει αυξήσει
α' πληθ.	έχουμε αυξήσει	είχαμε αυξήσει	θα έχουμε αυξήσει	να έχουμε αυξήσει
β' πληθ.	έχετε αυξήσει	είχατε αυξήσει	θα έχετε αυξήσει	να έχετε αυξήσει
γ' πληθ.	έχουν αυξήσει	είχαν αυξήσει	θα έχουν αυξήσει	να έχουν αυξήσει

    Παθητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	αυξάνομαι	αυξανόμουν(α)	θα αυξάνομαι	να αυξάνομαι
β' ενικ.	αυξάνεσαι	αυξανόσουν(α)	θα αυξάνεσαι	να αυξάνεσαι
γ' ενικ.	αυξάνεται	αυξανόταν(ε)	θα αυξάνεται	να αυξάνεται
α' πληθ.	αυξανόμαστε	αυξανόμαστε αυξανόμασταν	θα αυξανόμαστε	να αυξανόμαστε
β' πληθ.	αυξάνεστε	αυξανόσαστε αυξανόσασταν	θα αυξάνεστε	να αυξάνεστε	αυξάνεστε
γ' πληθ.	αυξάνονται	αυξάνονταν αυξανόντουσαν	θα αυξάνονται	να αυξάνονται
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		αυξήθηκα	θα αυξηθώ	να αυξηθώ		αυξηθεί
β' ενικ.		αυξήθηκες	θα αυξηθείς	να αυξηθείς	αυξήσου
γ' ενικ.		αυξήθηκε	θα αυξηθεί	να αυξηθεί
α' πληθ.		αυξηθήκαμε	θα αυξηθούμε	να αυξηθούμε
β' πληθ.		αυξηθήκατε	θα αυξηθείτε	να αυξηθείτε	αυξηθείτε
γ' πληθ.		αυξήθηκαν αυξηθήκαν(ε)	θα αυξηθούν(ε)	να αυξηθούν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	έχω αυξηθεί	είχα αυξηθεί	θα έχω αυξηθεί	να έχω αυξηθεί		αυξημένος
β' ενικ.	έχεις αυξηθεί	είχες αυξηθεί	θα έχεις αυξηθεί	να έχεις αυξηθεί
γ' ενικ.	έχει αυξηθεί	είχε αυξηθεί	θα έχει αυξηθεί	να έχει αυξηθεί
α' πληθ.	έχουμε αυξηθεί	είχαμε αυξηθεί	θα έχουμε αυξηθεί	να έχουμε αυξηθεί
β' πληθ.	έχετε αυξηθεί	είχατε αυξηθεί	θα έχετε αυξηθεί	να έχετε αυξηθεί
γ' πληθ.	έχουν αυξηθεί	είχαν αυξηθεί	θα έχουν αυξηθεί	να έχουν αυξηθεί
Συντελεσμένοι χρόνοι (β΄ τύποι)
Παρακείμενος	είμαι, είσαι, είναι αυξημένος - είμαστε, είστε, είναι αυξημένοι
Υπερσυντέλικος	ήμουν, ήσουν, ήταν αυξημένος - ήμαστε, ήσαστε, ήταν αυξημένοι
Συντελ. Μέλλ.	θα είμαι, θα είσαι, θα είναι αυξημένος - θα είμαστε, θα είστε, θα είναι αυξημένοι
Υποτακτική	να είμαι, να είσαι, να είναι αυξημένος - να είμαστε, να είστε, να είναι αυξημένοι

Μεταφράσεις

    αυξάνω

αγγλικά : increase (en) γαλλικά : augmenter (fr) εσπεράντο : pliigi (eo) ολλανδικά : verhogen (nl), vergroten (nl)

Πηγές

• αυξάνω - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• αυξάνω - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)
• αυξάνω -  Γεωργακάς, Δημήτριος. A Modern Greek-English Dictionary [Ελληνοαγγλικό λεξικό] (μόνο το γράμμα α) - Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας