πρωτο-

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

πρωτο- < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική πρωτο- < πρῶτ(ος) + -ο-

• για τους σύγχρονους όρους < λόγιο ενδογενές δάνειο: (άμεσο δάνειο) διαγλωσσική ορολογία proto- < αρχαία ελληνική πρωτο-

Προφορά

ΔΦΑ : /pɾo.to/

τυπογραφικός συλλαβισμός : πρω‐το-

Πρόθημα

πρωτο-
πρόθημα που δηλώνει:

1. (σε σύνθετα ρήματα) κάτι που έγινε για πρώτη φορά

   πρωτοεμφανίζομαι

2. (σε σύνθετα επίθετα)
   1. κάτι που έπαθε το προσδιοριζόμενο για πρώτη φορά

      πρωτοφανέρωτος, πρωτάκουστος

   2. (ιστορία, αρχαιολογία, επιστήμες) η πρώτη χρονική περίοδος

      πρωτοελληνική γλώσσα, πρωτομινωικός πολιτισμός

      ≠ αντώνυμα: υστερο-

   3. (ταξινομία, βιολογία) πρώιμη κατηγορία όντων

      πρωτόζωο

3. (σε σύνθετα ουσιαστικά)
   1. την πρώτη εμφάνιση του προσδιοριζομένου

      πρωτοβρόχι

   2. την πρωτιά στην ιεραρχία, το κατεξοχήν πρόσωπο

      πρωτομάστορας, πρωθυπουργός, πρωτοπαλίκαρο

   3. την πρώτη βαθμίδα σε μια κλίμακα

      πρωτοετής φοιτητής

      → δείτε τις λέξεις δευτερο- και τριτο-

Άλλες μορφές

• πρωτό- (όταν τονίζεται στη σύνθεση)
• πρωτ- (όταν το β' συνθετικό αρχίζει με φωνήεν)
• πρωθ- (όταν το β' συνθετικό άρχιζε με δασυνόμενο φωνήεν)

Σύνθετα

• Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα πρωτο- στο Βικιλεξικό
• Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα πρωτό- στο Βικιλεξικό
• Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα πρωτ- στο Βικιλεξικό
• Νεοελληνικές λέξεις με πρόθημα πρωθ- στο Βικιλεξικό

Συγγενικές λέξεις

• → δείτε τη λέξη πρώτος & την αρχαία ελληνική πρῶτος

---

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

πρωτο- < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική πρωτο- < πρῶτ(ος) + -ο-

Πρόθημα

πρωτο-

• πρώτο συνθετικό που δηλώνει
  1. κάτι που γίνεται για πρώτη φορά

     πρωτότοκος

  2. πρώτη θέση στην ιεραρχία (ιδίως σε τίτλους)

     πρωτοσπαθάριος

     πρωτόγηρος

     πρωτάγγελος

     πρωθαλιεύς (για το Χριστό)

Άλλες μορφές

• πρωτό- (όταν τονίζεται στη σύνθεση)
• πρωτ- (όταν το β' συνθετικό αρχίζει με φωνήεν)
• πρωθ- (όταν το β' συνθετικό αρχίζει με δασυνόμενο φωνήεν)

Σύνθετα

• Μεσαιωνικές ελληνικές λέξεις με πρόθημα πρωτο- στο Βικιλεξικό
• Μεσαιωνικές ελληνικές λέξεις με πρόθημα πρωτό- στο Βικιλεξικό
• Μεσαιωνικές ελληνικές λέξεις με πρόθημα πρωτ- στο Βικιλεξικό
• Μεσαιωνικές ελληνικές λέξεις με πρόθημα πρωθ- στο Βικιλεξικό

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

πρωτο- < πρῶτ(ος) + -ο-

Πρόθημα

πρωτο-

• πρώτο συνθετικό που δηλώνει
  1. κάτι που γίνεται για πρώτη φορά

     πρωτοδαής (που μαθαίνει για πρώτη φορά)

     πρωτόγονος (πρωτότοκος, ο πρώτος γόνος)

     πρωταίτιος

     πρωθήβης

     ≠ αντώνυμα: ὑστερο-

  2. πρώτη θέση στην ιεραρχία

     πρωταγωνιστής

Άλλες μορφές

• πρωτό- (όταν τονίζεται στη σύνθεση)
• πρωτ- (όταν το β' συνθετικό αρχίζει με φωνήεν)
• πρωθ- (όταν το β' συνθετικό αρχίζει με δασυνόμενο φωνήεν)

Σύνθετα

• Αρχαίες ελληνικές λέξεις με πρόθημα πρωτο- στο Βικιλεξικό
• Αρχαίες ελληνικές λέξεις με πρόθημα πρωτό- στο Βικιλεξικό
• Αρχαίες ελληνικές λέξεις με πρόθημα πρωτ- στο Βικιλεξικό
• Αρχαίες ελληνικές λέξεις με πρόθημα πρωθ- στο Βικιλεξικό