ἕλιξ

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

ἕλιξ < *Ϝέλ-ικ-ς < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *welH- (γυρίζω, περιστρέφω). Συγγενή: λατινική volvo < & απόγονοι, αρχαία ελληνική ἔλυτρον, ἴλιγγος, ὄλμος → και δείτε τις μεταπτωτικές βαθμίδες της ρίζας  *welH-

Ουσιαστικό

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
	ἐλῐκ-
ονομαστική	ὁ/ἡ	ἕλιξ	οἱ/αἱ	ἕλικες
γενική	τοῦ/τῆς	ἕλικος	τῶν	ἑλίκων
δοτική	τῷ/τῇ	ἕλικῐ	τοῖς/ταῖς	ἕλιξῐ(ν)
αιτιατική	τὸν/τὴν	ἕλικᾰ	τοὺς/τὰς	ἕλικᾰς
κλητική ὦ!		ἕλιξ		ἕλικες
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		ἕλικε
γεν-δοτ	τοῖν		ἑλίκοιν
3η κλίση, Κατηγορία 'φύλαξ' όπως «φύλαξ» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

ἕλιξ αρσενικό ή θηλυκό ως διγενές μονοκατάληκτο επίθετο

• (κοινού γένους, για ζώα, όπως βόδια, στον Όμηρο, Ησιόδο, και αλλού) στριφτός, στριφογυριστός, συνεστραμμένος

  ※  8ος αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 12 (Μ. Τειχομαχία.), στίχ. 355

  [θηλυκό] ἕλικες καλαὶ βόες εὐρυμέτωποι

Συνώνυμα

• ἑλικτός

Ουσιαστικό

αρσενικό ή θηλυκό
↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
	ἐλῐκ-
ονομαστική	ὁ ἡ	ἕλιξ	οἱ αἱ	ἕλικες
γενική	τοῦ τῆς	ἕλικος	τῶν	ἑλίκων
δοτική	τῷ τῇ	ἕλικῐ	τοῖς ταῖς	ἕλιξῐ(ν)
αιτιατική	τὸν τὴν	ἕλικᾰ	τοὺς τὰς	ἕλικᾰς
κλητική ὦ!		ἕλιξ		ἕλικες
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		ἕλικε
γεν-δοτ	τοῖν		ἑλίκοιν
3η κλίση, Κατηγορία 'φύλαξ' όπως «φύλαξ» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

ἕλιξ αρσενικό ή θηλυκό ως διγενές μονοκατάληκτο επίθετο

• (για άψυχα όπως δρόμοι, ποταμοί) στριφτός, στριφογυριστός, συνεστραμμένος

  ※  5ος↑ αιώνας ⌘ Εὐριπίδης, Ἑλένη, στίχ. 180 (179-183, Πάροδος, αντιστροφή 1η)

  κυανοειδὲς ἀμφ᾽ ὕδωρ
  ἔτυχον ἕλικά τ᾽ ἀνὰ χλόαν
  φοίνικας ἁλίωι
  †πέπλους χρυσέαισιν αὐγαῖς
  θάλπουσ᾽
  ἀμφὶ δόνακος ἔρνεσιν·

  Κοντά στη γαλανή ακροθαλασσιά / σε τρυφερά καλάμια απάνω / και στη σγουρή τη χλόη κάποτες / άπλωνα ρούχα κόκκινα στον ήλιο / να τα στεγνώσουν οι χρυσές αχτίδες·

  Μετάφραση (2006): Τάσος Ρούσσος, Αθήνα: ΟΕΔΒ @greek‑language.gr

Ουσιαστικό

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
	ἐλῐκ-
ονομαστική	ἡ	ἕλιξ	αἱ	ἕλικες
γενική	τῆς	ἕλικος	τῶν	ἑλίκων
δοτική	τῇ	ἕλικῐ	ταῖς	ἕλιξῐ(ν)
αιτιατική	τὴν	ἕλικᾰ	τὰς	ἕλικᾰς
κλητική ὦ!		ἕλιξ		ἕλικες
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		ἕλικε
γεν-δοτ	τοῖν		ἑλίκοιν
3η κλίση, Κατηγορία 'φύλαξ' όπως «φύλαξ» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

ἕλιξ θηλυκό

1. οτιδήποτε με ελικοειδές σχήμα (όπως κοσμήματα)
2. στροβιλισμός
3. έλικες αμπελιού
4. (ελληνιστική σημασία) μπούκλα μαλλιών

Άλλες μορφές

• (ποιητικός τύπος) εἷλιξ

Παράγωγα

παράγωγα & σύνθετα με ἑλιξ-

• (Χρειάζεται επεξεργασία)
• Λέξεις με -ελιξ- @perseus.tufts.edu Greek Dictionary Headword Search, Πανεπιστήμιο Tufts

παράγωγα & σύνθετα με ἑλικ-

• (Χρειάζεται επεξεργασία)
• Λέξεις με -ελικ- @perseus.tufts.edu Greek Dictionary Headword Search, Πανεπιστήμιο Tufts

Για άλλες βαθμίδες του θέματος, δείτε την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *welH-

Πηγές

• ἕλιξ - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἕλιξ - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.