Ἑρμῆς

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		ενικός		πληθυντικός
			διαλεκτικοί τύποι
ονομαστική	ὁ	Ἑρμέᾱς, Ἑρμῆς			οἱ	Ἑρμέαι   > Ἑρμαῖ
γενική	τοῦ	Ἑρμέου > Ἑρμοῦ		επικός: Ἑρμείαο ποιητικός: Ἑρμέω	τῶν	Ἑρμέων > Ἑρμῶν
δοτική	τῷ	Ἑρμέᾳ, Ἑρμῇ		& Ἑρμέᾳ, Ἑρμείᾳ	τοῖς	Ἑρμέαις > Ἑρμαῖς
αιτιατική	τὸν	Ἑρμέᾱν, Ἑρμῆν              & Ἑρμῆ		ιωνικός: Ἑρμέην	τοὺς	Ἑρμέᾱς   > Ἑρμᾶς
κλητική ὦ!		Ἑρμέᾱ, Ἑρμῆ		επικός: Ἑρμεία		Ἑρμέαι   > Ἑρμαῖ
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ			Ἑρμέᾱ   > Ἑρμᾶ
γεν-δοτ	τοῖν			Ἑρμέαιν   > Ἑρμαῖν
1η κλίση, ομάδα 'Ἑρμέας Ἑρμῆς', Κατηγορία 'Ἑρμῆς' όπως «Ἑρμῆς» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

Ἑρμῆς < → λείπει η ετυμολογία

Κύριο όνομα

Ἑρμῆς αρσενικό (ασυναίρετο: Ἑρμέας)

1. ανδρικό όνομα, ο Ερμής
2. (ελληνική μυθολογία, θεωνύμιο) αγγελιοφόρος των θεών των αρχαίων Ελλήνων, αλλά και ο ίδιος θεός του εμπορίου, των τεχνών, των γραμμάτων και των δρόμων
3. (ιδίως στον πληθυντικό Ἑρμαῖ): ο οδοδείκτης, οι Ερμές (στήλες με την προτομή του Ερμή)

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Θουκυδίδης, Ἱστορίαι, 6, 27

   ὅσοι Ἑρμαῖ ἦσαν λίθινοι ἐν τῇ πόλει τῇ Ἀθηναίων （εἰσὶ δὲ κατὰ τὸ ἐπιχώριον, ἡ τετράγωνος ἐργασία, πολλοὶ καὶ ἐν ἰδίοις προθύροις καὶ ἐν ἱεροῖς）, μιᾷ νυκτὶ οἱ πλεῖστοι περιεκόπησαν τὰ πρόσωπα

   όσες ερμές ήταν απο πέτρα στην πόλη των Αθηνών, δηλαδή τα οικεία συνηθισμένα τετράγωνα έργα που συνηθιζονται ακομα και στις πόρτες σπιτιών και ναών, μέσα σε μια νύχτα αποκόπηκαν απο τα περισσότερα τα πρόσωπα

   ⌘ Ἡσύχιος (5ος αιώνας κε), Γλῶσσαι, Ε

   <Ἑρμῆς τρικέφαλος> Ἀριστοφάνης ἐν Τριφάλητι. τοῦτο ἔφη παίζων κωμικῶς, παρόσον τετρακέφαλος Ἑρμῆς ἐν τῇ τριόδῳ τῇ <ἐν> Κεραμεικῷ ἵδρυτο

   ΣτΕ: Η πηγή του, έργο του Αριστοφάνη, στο Απόσπασμα/fr. 553

Άλλες μορφές

• Ἑρμείας (ποιητικό)
• δωρικός τύπος : Ἑρμᾶς
• ἑρμαῖ (παραφυάδες στον πληθυντικό, προσηγορικό ουσιαστικό)

Σημειώσεις

Οι γλώσσες του Ησύχιου για διάφορες σημασίες: ⌘ Ἡσύχιος (5ος αιώνας κε), Γλῶσσαι, Ε

• <ἑρμαῖ> παραφυάδια δένδρων ἄχρηστα. οἷς παίζοντας <ἑρμομαχεῖν> λέγουσιν
• <Ἑρμῆς> τὸν Ἑρμῆν ἐπὶ πόσεως ἰδέας ἔλεγον, καθάπερ Ἀγαθοῦ δαίμονος καὶ Διὸς σωτῆρος. καὶ ἐν τοῖς κλήροις· οἷον ἀγαθὸς οἰωνός. καὶ πέμματος εἶδος κηρυκειοειδές
• <Ἑρμῆς στροφαῖος> ὁ παρὰ στρόφιγγι τῆς θύρας ἱδρυμένος
• <Ἑρμῆς τρικέφαλος> Ἀριστοφάνης ἐν Τριφάλητι. τοῦτο ἔφη παίζων κωμικῶς, παρόσον τετρακέφαλος Ἑρμῆς ἐν τῇ τριόδῳ τῇ <ἐν> Κεραμεικῷ ἵδρυτο

Συγγενικά

• Ἑρμαῖος, -α, -ον & Ἕρμαιος, -ος, -ον
• τὰ Ἕρμαια
• τὸ ἕρμαιον (απροσδόκητη τύχη, δώρο του Ερμή)
• Ἑρμίδιον
• Ἑρμιονεύς
• Ἑρμιόνιος
• Ἑρμιονίς
• Ἑρμιών
• Ἑρμήδιον

Πιθανόν, σχετίζεται το ετυμολογικό πεδίο ἑρμηνεύς.
Δε σχετίζεται το ἕρμα.

Σύνθετα

• ἑρμο- Αρχαίες ελληνικές λέξεις με πρόθημα ἑρμο- στο Βικιλεξικό

όπως ενδεικτικά

• Ἑρμαφρόδιτος (γιος του Ερμη και της Αφροδίτης)
• ἑρμογλυφεύς
• ἑρμογλύφος
• ἑρμογλυφεῖον
• ἑρμογλυφικός
• ἑρμοκοπίδης

Δείτε επίσης

• (λατινικά) Mercurius
• Hermes (μεταγραφή)

Πηγές

• Ἑρμῆς - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• Ἑρμῆς - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.
• Ἑρμῆς - ΘΕΤΙΜΑ, Αρχαίες Ελληνικές Διάλεκτοι - Λεξικό κυρίων ονομάτων στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012