ἀντιστάτης

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

ἀντιστάτης < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική ἀντιστάτης

Ουσιαστικό

ἀντιστάτης αρσενικό (και σήμερα σε χρήση ως τεχνικός όρος)

1. επαναστάτης
2. ο εναντιούμενος, ο απείθαρχος

   ※  16ος αιώνας, ⌘ Ιωάννης Πικατόρος Ρίμα θρηνητική Εἰς τὸν πικρὸν καὶ ἀκόρεστον Ἅδην, στίχος 486 (485-486)

   • Καὶ ἐβγῆκαν ἐκ τόν ὁρισμὸν κ᾿ ἐμεῖναν παραβάτες
     κ' ἐγίνονταν παράνομοι κατὰ Θεοῦ ἀντιστάτες.

     Κριαράς Εμμανουήλ, Η «Ρίμα θρηνητική» του Ιωάννου Πικατόρου, Ακαδημία Αθηνών, Επετηρίς του Μεσαιωνικού Αρχείου Β' (1942), σελ. 34

   • κ᾿ ἐβγῆκαν ἐκ τὸν ὁρισμὸν καὶ μεῖναν παραβάταις
     καὶ γίνονταν παράνομοι, κατὰ θεοῦ ἀντιστάταις,

     Carmina Graeca medii aevi. Λειψία, Γερμανία: B. G. Teubner, εκδότης: Wilhelm Wagner, 1874, σελ. 239 @books.google.gr

3. δαίμονας, σατανάς

Συγγενικά

• ἀντισταίνω
• ἀντιστασία
• ἀντιστάτημα
• ἀντιστατικῶς
• ἀντιστάτωρ
• ἀντιστατῶ

Κλιτικοί τύποι

• ἀντιστάτες, ἀντιστάταις (ονομαστική, αιτιατική και κλητική πληθυντικού)

Πηγές

• ἀντιστάτης -  Επιτομή του Λεξικού Κριαρά της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, [μονοτονικό σύστημα]. 
• σελ.273, Τόμος 2 - Κριαράς, Εμμανουήλ. Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Τόμοι Α'-ΙΗ'. (Τόμοι ΙΕ'-ΙΗ' επιμ. Ιωάννης Ν. Καζάζης) πολυτονικό σύστημα: τόμοι 1-5, μεταγραφή σε μονοτονικό: τόμοι 6-τέλος], pdf.Βιβλιογραφία.  Άπαντα Εμμανουήλ Κριαρά στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. 

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
	ἀντιστᾰτα-
ονομαστική	ὁ	ἀντιστάτης	οἱ	ἀντιστάται
γενική	τοῦ	ἀντιστάτου	τῶν	ἀντιστατῶν
δοτική	τῷ	ἀντιστάτῃ	τοῖς	ἀντιστάταις
αιτιατική	τὸν	ἀντιστάτην	τοὺς	ἀντιστάτᾱς
κλητική ὦ!		ἀντιστάτᾰ		ἀντιστάται
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		ἀντιστάτᾱ
γεν-δοτ	τοῖν		ἀντιστάταιν
Το δίχρονο φωνήεν της παραλήγουσας είναι βραχύ.
1η κλίση, ομάδα 'στρατιώτης', Κατηγορία 'τοξότης' όπως «τοξότης» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

ἀντιστάτης < → λείπει η ετυμολογία

Ουσιαστικό

ἀντιστάτης, -ου αρσενικό

1. αντίπαλος, αντιτιθέμενος, ενάντιος

   ※  6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Αἰσχύλος, Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας, στίχ. 519 @scaife.perseus

   εἰκὸς δὲ πράξειν ἄνδρας ὧδ᾽ ἀντιστάτας·

   ※  1ος/2ος κε αιώνας ⌘ Πλούταρχος, Ἠθικά Περὶ τῶν κοινῶν ἐννοιῶν πρὸς τοὺς Στωικούς, 45, 1084b @scaife.perseus

   τὸ δὲ μὴ μόνον σώματα ταῦτα ποιεῖν, ἀλλὰ καὶ ζῷα λογικὰ καὶ ζῴων τοσούτων σμῆνος οὐ φίλιον οὐδʼ ἥμερον, ἀλλʼ ὄχλον ἀντιστάτην κακίαις καὶ πολέμιον νοῦν ἔχοντας,

2. ξύλινο στήριγμα, αντηρίδα

   ※  1ος κε αιώνας ⌘ 'Ηρων ο Αλεξανδρεύς, Belopoeica, Βελοποιικά, 93 @scaife.perseus

   Δεῖ δὲ καὶ τὸν ἀντιστάτην τούτῳ ἴσον ποιῆσαι, ἴσον μὲν ἔχοντα μῆκος τῷ ΜΝ, πλάτος δὲ ἴσον τῷ Μ, καὶ ὁμοίως διτορμίας ἐξ ἑκατέρου μέρους οἵας τὰς ΜΝΓ ὀρθάς. οὗτος δέ οὐ λαμβάνει οὔτε τὴν κοίλην οὔτε τὴν κυρτὴν περιφέρειαν.

Συγγενικά

• → δείτε τη λέξη ἀντιστατέω

Πηγές

• ἀντιστάτης - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἀντιστάτης - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.