ἁλιτενής

Αρχαία ελληνικά (grc)

ελληνιστική κοινή (αρχαία κλίση) δε μαρτυρείται δυϊκός αριθμός
→ γένη	αρσενικό & θηλυκό		ουδέτερο
↓ πτώσεις	ενικός
ονομαστική	ὁ/ἡ	ἁλιτενής	τὸ	ἁλιτενές
γενική	τοῦ/τῆς	ἁλιτενοῦς	τοῦ	ἁλιτενοῦς
δοτική	τῷ/τῇ	ἁλιτενεῖ	τῷ	ἁλιτενεῖ
αιτιατική	τὸν/τὴν	ἁλιτενῆ	τὸ	ἁλιτενές
κλητική ὦ!		ἁλιτενές		ἁλιτενές
↓ πτώσεις	πληθυντικός
ονομαστική	οἱ/αἱ	ἁλιτενεῖς	τὰ	ἁλιτενῆ
γενική	τῶν	ἁλιτενῶν	τῶν	ἁλιτενῶν
δοτική	τοῖς/ταῖς	ἁλιτενέσῐ(ν)	τοῖς	ἁλιτενέσῐ(ν)
αιτιατική	τοὺς/τὰς	ἁλιτενεῖς	τὰ	ἁλιτενῆ
κλητική ὦ!		ἁλιτενεῖς		ἁλιτενῆ
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ	ἁλιτενεῖ	τὼ	ἁλιτενεῖ
γεν-δοτ	τοῖν	ἁλιτενοῖν	τοῖν	ἁλιτενοῖν
3η κλίση, Κατηγορία 'συνεχής' όπως «συνεχής» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

ἁλιτενής <(ἅλς) ἁλι- + -τενής

Επίθετο

ἁλιτενής, -ής, -ές (ελληνιστική κοινή)

1. εκτεινόμενος κατά μήκος της θάλασσας, που υψώνεται πάνω από τη θάλασσα

   ※  1ος πκε/κε αιώνας ⌘ Στράβων, Γεωγραφικά, 8.2, 3 @perseus.tufts.edu @wikisource

   ἔστι δὲ τὸ μὲν Ῥίον τῶν Ἀχαιῶν ἁλιτενὴς ἄκρα, δρεπανοειδῆ τινα ἐπιστροφὴν εἰς τὸ ἐντὸς ἔχουσα· καὶ δὴ καὶ καλεῖται Δρέπανον· κεῖται δὲ μεταξὺ Πατρῶν καὶ Αἰγίου Ποσειδῶνος ἱερὸν ἔχουσα·

2. (για έδαφος) επίπεδος, πεδινός
3. (για πλοία) που έχει χαμηλό βύθισμα

   ※  1ος/2ος κε αιώνας ⌘ Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι Θεμιστοκλῆς, 14.3

   ὃ τὰς Ἑλληνικὰς μὲν οὐκ ἔβλαπτε ναῦς, ἁλιτενεῖς οὔσας καὶ ταπεινοτέρας, τὰς δὲ βαρβαρικὰς ταῖς τε πρύμναις ἀνεστώσας καὶ τοῖς καταστρώμασιν ὑψορόφους καὶ βαρείας ἐπιφερομένας ἔσφαλλε προσπῖπτον καὶ παρεδίδου πλαγίας τοῖς Ἕλλησιν ὀξέως προσφερομένοις καὶ τῷ Θεμιστοκλεῖ προσέχουσιν ὡς ὁρῶντι μάλιστα τὸ συμφέρον·

   Ο δυνατός αυτός άνεμος τα ελληνικά πλοία δεν τα πείραζε, γιατί ήταν χαμηλά και μικρότερα, τα βαρβαρικά όμως που είχαν τις πρύμνες σηκωμένες και ψηλά τα καταστρώματα και από το βάρος τους δύσκολα μπορούσαν να κινηθούν, τα ξεμάκραινε από το δρόμο τους, όπως έπεφτε πάνω τους, και τα έφερνε στα πλευρά των Ελλήνων, που ορμούσαν με δύναμη και έστρεφαν όλη την προσοχή τους στο Θεμιστοκλή, γιατί ήξεραν ότι αυτός περισσότερο απ᾽ όλους βλέπει ποιό είναι το συμφέρον των Ελλήνων.

   Μετάφραση (1965), Μιχάλης Οικονόμου, @greek‑language.gr

   ※  2/3ος κε αιώνας ⌘ Ἀθήναιος ὁ Nαυκρατίτης, Δειπνοσοφισταί, 5, 38 @scaife.perseus, @el.wikisource

   τὸ δὲ σχῆμα αὐτῆς οὔτε ταῖς μακραῖς ναυσὶν οὔτε ταῖς στρογγύλαις ἐοικός, ἀλλὰ παρηλλαγμένον τι καὶ πρὸς τὴν χρείαν τοῦ ποταμοῦ τὸ βάθος, κάτωθεν μὲν γὰρ ἁλιτενὴς καὶ πλατεῖα,

   ΣτΕ: Γίνεται περιγραφή ενός ποταμόπλοιου, που κατασκευάστηκε από τον Φιλοπάτορα.

4. (για τη θάλασσα) ρηχός, αβαθής

   ※  2ος πκε αιώνας ⌘ Πολύβιος, Ἱστορίαι, 4.39.3 @scaife.perseus

   καλεῖται δὲ τὸ μὲν τῆς Μαιώτιδος στόμα Κιμμερικὸς Βόσπορος, ὃ τὸ μὲν πλάτος ἔχει περὶ τριάκοντα στάδια, τὸ δὲ μῆκος ἑξήκοντα, πᾶν δʼ ἐστὶν ἁλιτενές·

Συγγενικά

• → δείτε τις λέξεις ἅλς και τείνω

Πηγές

• ἁλιτενής - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἁλιτενής - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.