κατατηξίτεχνος
Νέα ελληνικά (el)
επεξεργασίαΕτυμολογία
επεξεργασία- κατατηξίτεχνος < ελληνιστική κοινή κατατηξίτεχνος < αρχαία ελληνική κατατήκω + -τεχνος
Επίθετο
επεξεργασίακατατηξίτεχνος, -ος, -ον
- (αρχαιοπρεπές, σπάνιο) που υπερβάλλει στην τέχνη, ο εξαντλητικά ενδελεχής, επιμελής (σημερινή απόδοση της λέξης)
- ※ όταν διώρθωνε τας επιφυλλίδας του εις την Εφημερίδα, ποίαν ζηλοτυπίαν εδείκνυε δια το ύφος του, επιμελητής καλλωπιστής και εις τούτο, όπως και εις την περιβολήν και εις την ομιλίαν του, καλλιτέχνης κατατηξίτεχνος εις την τέχνην του γραφείου, αυστηρός τόσον δι' εαυτόν όσον και δια τους άλλους δια την ακρίβειαν των γεγονότων και της φράσεως, αληθινός ευπατρίδης των γραμμάτων
- Ερμής 1970, σσ. 30-31, έκδοση ΣΠ10, Κ.Θ. Δημαράς, από Εστία 17-5-1891, σ.306 (περιγραφή του ιστορικού Κ. Παπαρρηγόπουλου από τον Δ. Κακλαμάνο
- ※ Ο Καλλίμαχος, τον οποίο οι Αθηναίοι αποκαλούσαν κατατηξίτεχνο, επειδή δούλευε το μάρμαρο με λεπτή και ωραία τέχνη, (domes-architecture.com)
- ※ …τον οποίο … χαρακτηρίζουν ως «κατατηξίτεχνο», δηλαδή έδειχνε μεγάλη επιμέλεια και απέδιδε τη λεπτομέρεια. pdf, edume.myds.me
- ※ Τον προόριζε για εκεί και η αναλυτική λεπτολόγα φύση του, η κατά βάθος κατοχή του γλωσσικού οργάνου, η ικανότητά του να ανατέμνει τα κείμενα (ως κριτικό) ή να τα συνθέτει διυλίζοντας την κάθε του φράση, άλλος «κατατηξίτεχνος» (σά συγγραφέας)
- Γ. Κοτζιούλας, Ο Τέλλος Άγρας, Έτσι που ήταν, Ηπειρωτική Εστία τευχ. 34, 1955
- ※ Ενσωματωμένη στην επίσημη λατρεία, η μαγική τελετουργία αναπτύσσεται στο κατατηξίτεχνο δαχτυλίδι από την Τίρυνθα
- Στοιχεία μαγείας στη μινωική Κρήτη, www.archaeology.wiki, 25/06/2011
- ※ όταν διώρθωνε τας επιφυλλίδας του εις την Εφημερίδα, ποίαν ζηλοτυπίαν εδείκνυε δια το ύφος του, επιμελητής καλλωπιστής και εις τούτο, όπως και εις την περιβολήν και εις την ομιλίαν του, καλλιτέχνης κατατηξίτεχνος εις την τέχνην του γραφείου, αυστηρός τόσον δι' εαυτόν όσον και δια τους άλλους δια την ακρίβειαν των γεγονότων και της φράσεως, αληθινός ευπατρίδης των γραμμάτων
Μεταφράσεις
επεξεργασία κατατηξίτεχνος
|
Αρχαία ελληνικά (grc)
επεξεργασίαΠτώση | Ενικός | Πληθυντικός | ||
---|---|---|---|---|
Ονομαστική | ὁ, ἡ κατατηξίτεχνος | τὸ κατατηξίτεχνον | οἱ, αἱ κατατηξίτεχνοι | τὰ κατατηξίτεχνα |
Γενική | τοῦ, τῆς κατατηξιτέχνου | τοῦ κατατηξιτέχνου | τῶν κατατηξιτέχνων | τῶν κατατηξιτέχνων |
Δοτική | τῷ, τῇ κατατηξιτέχνῳ | τῷ κατατηξιτέχνῳ | τοῖς, ταῖς κατατηξιτέχνοις | τοῖς κατατηξιτέχνοις |
Αιτιατική | τὸν, τὴν κατατηξίτεχνον | τὸ κατατηξίτεχνον | τοὺς, τὰς κατατηξιτέχνους | τὰ κατατηξίτεχνα |
Κλητική | κατατηξίτεχνε | κατατηξίτεχνον | κατατηξίτεχνοι | κατατηξίτεχνα |
Πτώσεις | Δυικός | |||
Ονομαστική-Αιτιατική-Κλητική | κατατηξιτέχνω | |||
Γενική-Δοτική | κατατηξιτέχνοιν |
Ετυμολογία
επεξεργασία- κατατηξίτεχνος < αρχαία ελληνική κατατήκω + -τεχνος < τέχνη
Επίθετο
επεξεργασίακατατηξίτεχνος, -ος, ον (άπαξ λεγόμενον)
- που είναι ειδικός στην διαδικασία (την τέχνη) της τήξης, ο διυλιστής της τέχνης (λέξη που στην αρχαία γραμματεία αναφέρεται μόνο από τον Παυσανία)
- ※ ὁ δὲ Καλλίμαχος ὁ τὸν λύχνον ποιήσας, ἀποδέων τῶν πρώτων ἐς αὐτὴν τὴν τέχνην, οὕτω σοφίᾳ πάντων ἐστὶν ἄριστος ὥστε καὶ λίθους πρῶτος ἐτρύπησε καὶ ὄνομα ἔθετο κατατηξίτεχνον, ἢ θεμένων ἄλλων κατέστησεν ἐφ᾽ αὑτῷ. Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, Αττικά 1.26.7
- Ο Καλλίμαχος που έκαμε το λύχνο δεν ήταν μεταξύ των πρώτων στην πλαστική τέχνη, ήταν όμως ο καλύτερος απ᾽ όλους στην εφευρετικότητα: αυτός επινόησε πρώτος τρόπο να τρυπάει την πέτρα και βρήκε τον όρο «κατατηξίτεχνος» (διυλιστής της τέχνης) ή άλλοι τον βρήκαν και αυτός τον οικειοποιήθηκε. (Μετάφραση Νίκος Παπαχατζής greek‑language.gr
- ※ ὁ δὲ Καλλίμαχος ὁ τὸν λύχνον ποιήσας, ἀποδέων τῶν πρώτων ἐς αὐτὴν τὴν τέχνην, οὕτω σοφίᾳ πάντων ἐστὶν ἄριστος ὥστε καὶ λίθους πρῶτος ἐτρύπησε καὶ ὄνομα ἔθετο κατατηξίτεχνον, ἢ θεμένων ἄλλων κατέστησεν ἐφ᾽ αὑτῷ. Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, Αττικά 1.26.7
Δείτε επίσης
επεξεργασίαΕπίθετα που σχετίζονται:
- κατάτεχνος (το υπαρκτό επίθετο στην αρχαία ελληνική γλώσσα, το οποίο επέλεξε να χρησιμοποιήσει ο Βιτρούβιος για τον Καλλίμαχο)
- κακιζότεχνος (λέξη από κώδικες των γραπτών του Πλινίου του Πρεσβύτερου, ενώ σε άλλους κώδικες σωστότερα διαβάστηκε κατατηξίτεχνος)
Αναφορές
επεξεργασία- λήμμα κακιζότεχνος, κατατηξίτεχνος. Λεξικόν της ελληνικής γλώσσης Liddell-Scott-Κωνσταντινίδη. Εκδ: Πελεκάνος. 4ος τόμος. σελ.225.
- κατατηξίτεχνος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.