ἐφίστημι

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

ἐφίστημι < (ἐπί) ἐφ- + ἵστημι → δείτε και τις σημειώσεις στο ἐπίσταμαι

Ρήμα

ἐφίστημι-ἐφιστῶ ( μέσο και παθητ. ἐφίσταμαι)

1. στήνω επάνω, βάζω πάνω, τοποθετώ

   ⮡  ξύλινον τεῖχος ξυνθέντες καὶ ἐπιστήσαντες τῷ ἑαυτῶν τείχει (έστησαν ξύλινο πλαίσιο πάνω στα τείχη)

   ⮡  φρουροὺς ἐπεστησάμην (τοποθέτησα φρουρά)

2. (μεταφορικά) βαρύνω, πλακώνω, για κάτι που πέφτει στις πλάτες κάποιου

   ⮡  μόχθων τῶν ἐφεστώτων ἐμοί

3. κάνω κάτι, κάποιον να σταθεί, σταματώ άλλον ή σταματώ εγώ, σταματώ αυτό που κάνω

   ⮡  ἐπιστὰς περιέμεινα

   ⮡  τοῦ με τήνδ᾽ ἐφίστασαι βάσιν; (γιατί με σταμάτησες, γιατί με έκανες να σταθώ;)

   ⮡  ἄλλοτε καὶ ἄλλοτε ἐφιστάμενος (ο στρατός έκανε κατά καιρούς στάσεις)

4. διορίζω, ορίζω
5. ιδρύω
6. (μέσο και παθητικό) ἐφίσταμαι: στέκομαι, κάνω στάση, σταματώ, επιπολάζω, επιστατώ, στέκομαι κοντά, συγκεντρώνομαι (το μυαλό μου) -ο μέσος αόριστος είναι και μεταβατικός

Άλλες μορφές

• ἐφιστῶ (συνηρημένο)
• ιωνικός τύπος  ἐπίστημι
• ἐφιστάω και ἐφιστάνω (αργότερα, στην ελληνιστική κοινή)

Συγγενικά

• ἐπίσταμαι (όχι από το ενεστωτικό θέμα του ἐφίστημι, σημαίνει: γνωρίζω, είμαι βέβαιος)
• ἐπισταδόν
• ἐπίστασις
• ἐπιστάτης
• ἐπιστατέω
• ἐπισταμένως
• ἐπιστασία
• ἐπιστασιάζω
• ἐπιστάσιον
• ἐπιστάσιος
• ἐπιστατέον
• ἐπιστατεύω
• ἐπιστάτη
• ἐπιστατήρ
• ἐπιστατήριος
• ἐπιστατικός
• ἐπίστατον
• ἐπίστημα
• ἐπιστηρίζω

Σύνθετα

• ἀνεπίστατος
• ἀντεφίστημι
• κατεφίσταμαι
• προεφίστημι
• συνεφίστημι

Δείτε επίσης

• νέα ελληνική: εφιστώ

Κλίση

• κατά το ἵστημι με ποικιλία τύπων λόγω και της ιωνικής επιρροής και των θεμάτων

→ λείπει η κλίση

Πηγές

• ἐφίστημι - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἐφίστημι - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.