χαροπός

Αρχαία ελληνικά (grc)

γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
↓ πτώσεις	ενικός
ονομαστική	ὁ	χαροπός	ἡ	χαροπή & χαροπός	τὸ	χαροπόν
γενική	τοῦ	χαροποῦ	τῆς	χαροπῆς & χαροποῦ	τοῦ	χαροποῦ
δοτική	τῷ	χαροπῷ	τῇ	χαροπῇ & χαροπῷ	τῷ	χαροπῷ
αιτιατική	τὸν	χαροπόν	τὴν	χαροπήν & χαροπόν	τὸ	χαροπόν
κλητική ὦ!		χαροπέ		χαροπή & χαροπέ		χαροπόν
↓ πτώσεις	πληθυντικός
ονομαστική	οἱ	χαροποί	αἱ	χαροπαί & χαροποί	τὰ	χαροπᾰ́
γενική	τῶν	χαροπῶν	τῶν	χαροπῶν & χαροπῶν	τῶν	χαροπῶν
δοτική	τοῖς	χαροποῖς	ταῖς	χαροπαῖς & χαροποῖς	τοῖς	χαροποῖς
αιτιατική	τοὺς	χαροπούς	τὰς	χαροπᾱ́ς & χαροπούς	τὰ	χαροπᾰ́
κλητική ὦ!		χαροποί		χαροπαί & χαροποί		χαροπᾰ́
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ	χαροπώ	τὼ	χαροπᾱ́ & χαροπώ	τὼ	χαροπώ
γεν-δοτ	τοῖν	χαροποῖν	τοῖν	χαροπαῖν & χαροποῖν	τοῖν	χαροποῖν
Ο τύπος του θηλυκού σε -ός, λιγότερο συνηθισμένος.
2η&1η κλίση, Κατηγορία 'σπαρτός' όπως «σπαρτός» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

χαροπός < χαρά ή χάρμη + ὤψ (όψη)

Επίθετο

χαροπός, -ή/-ός, -όν, συγκριτικός :χαροπώτερος, υπερθετικός : χαροπώτατος

1. που έχει χαρούμενα, λαμπερά μάτια

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 11 (λ. Ἀλκίνου ἀπόλογοι: Νέκυια.), στίχ. 611

   ἄρκτοι τ᾽ ἀγρότεροί τε σύες χαροποί τε λέοντες,

   αρκούδες κι αγριογούρουνα, λιοντάρια με ολάνοιχτα τα μάτια,

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

   ※  7ος πκε αιώνας ⌘ Ἡσίοδος, Θεογονία, 321 (319-322)

   ἡ δὲ Χίμαιραν ἔτικτε πνέουσαν ἀμαιμάκετον πῦρ, | δεινήν τε μεγάλην τε ποδώκεά τε κρατερήν τε. | τῆς ἦν τρεῖς κεφαλαί· μία μὲν χαροποῖο λέοντος, | ἡ δὲ χιμαίρης, ἡ δ᾽ ὄφιος κρατεροῖο δράκοντος.

   Κι εκείνη γέννησε τη Χίμαιρα που πνέει φωτιά ακατάβλητη, | δεινή, μεγάλη, γοργόποδη και δυνατή. | Τρία ήταν τα κεφάλια της: ένα λιονταριού με μάτια αστραφτερά, | ένα κατσίκας κι ένα φιδιού, δράκοντα δυνατού.

   Μετάφραση (2001): Σταύρος Γκιργκένης, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος @greek‑language.gr

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Εἰρήνη, στίχ. 1066

   [ΤΡ.] ἥσθην χαροποῖσι πιθήκοις.

   [ΤΡΥ.] Βρε πώς μ᾽ άρεσαν οι αστραπομάτες μαϊμούδες.

   Μετάφραση (1967): Θρασύβουλος Σταύρου, Αθήνα: Τυποβιβλιοτεχνική @greek‑language.gr

2. (για ανθρώπους) ο χαρωπός, με βλέμμα γεμάτο χαρά, που τα μάτια του αστράφτουν, που ακτινοβολεί, ο γελαστός
3. (για τη θάλασσα) που έχει γκρι-μπλε χρώμα

   ※  4ος/5ος κε αιώνας ⌘ Νόννος ο Πανοπολίτης, Διονυσιακά, 4.187, @scaife.perseus

   Ἄρτεμι, μὴ νεμέσα, χαροπῆς ἁλὸς οἶδμα περήσω.

4. (για μάτια ζώων και ανθρώπων) που έχει γκρι-μπλε χρώμα

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ξενοφῶν, Κυνηγετικός, 3.3 @scaife.perseus

   αἱ δὲ γρυπαὶ ἄστομοι καὶ διὰ τοῦτο οὐ κατέχουσι τὸν λαγῶ· αἱ χαροποὶ δὲ καὶ μυωποὶ χείρω τὰ ὄμματα ἔχουσιν·

   ※  2ος κε αιώνας ⌘ Λουκιανός, 77, 1.3 Νεκρικοί Διάλογοι/Διογένους καὶ Πολυδεύκους @wikisource @scaife.perseus

   [ΔΙΟΓΕΝΗΣ] Ἀλλὰ καὶ τοῖς καλοῖς τε καὶ ἰσχυροῖς λέγε, Μεγίλλῳ τε τῷ Κορινθίῳ καὶ Δαμοξένῳ τῷ παλαιστῇ, ὅτι παρ᾽ ἡμῖν οὔτε ἡ ξανθὴ κόμη οὔτε τὰ χαροπὰ ἢ μέλανα ὄμματα ἢ ἐρύθημα ἐπὶ τοῦ προσώπου ἔτι ἔστιν ἢ νεῦρα εὔτονα ἢ ὦμοι καρτεροί, ἀλλὰ πάντα μία ἡμῖν κόνις, φασί, κρανία γυμνὰ τοῦ κάλλους.

   [ΔΙΟΓΕΝΗΣ] Αλλά και στους όμορφους και στους δυνατούς να πεις, στον Μέγιλλο τον Κορίνθιο και στον Δαμόξενο τον παλαιστή, ότι σ᾽ εμάς εδώ δεν υπάρχουν πια ούτε τα ξανθά μαλλιά ούτε τα γκριζογάλανα ή τα μαύρα μάτια ή το ροδοκόκκινο πρόσωπο, ούτε γεροδεμένοι μύες ή στιβαροί ώμοι, αλλά όλα γίνονται εδώ μία σκόνη, όπως λένε, κρανία γυμνωμένα από ομορφιά.

   Μετάφραση (2002): Δημήτριος Α. Χρηστίδης, @greek‑language.gr

Άλλες μορφές

• ελληνιστική : χαρωπός

Πηγές

• χαροπός - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• χαροπός - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.