πλανάω

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

πλανάω < πλανάομαι, μεσοπαθητικός τύπος (ομηρικό πλανόωνται), με θέμα πλαν- αβέβαιης ετυμολογίας. Έχουν προταθεί εκδοχές όπως:

• Δεν είναι δυνατή η τεκμηρίωση για την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *pleh₂- (πλατύς, ευρύς, επίπεδος) απ' όπου παλάμη, πέλαγος, πλάγιος, πλάσσω, λατινική planus > το εργαλείο πλάνη.
• Αμφίβολη η σύνδεση με τα αρχαία πλάζω (εκτρέπω), απ' όπου πλαγκτόν και πλήσσω/πλήττω.
• Επίσης, έχει προταθεί για το πλανώμαι, υπόθεση σύνδεσης με τευτονικές γλώσσες (όπως η παλαιά νορβηγική flana (παλαιά ισλανδική, ισλανδική flana (περιπλανιέμαι)

Ρήμα

πλανάω / πλανώ παθητική φωνή του ρήματος πλανάομαι / πλανώμα

1. (ενεργητική φωνή)
   1. ((ελληνιστική σημασία) ξεστρατίζω {{και μεταφορικά, όπως στον λόγο μου)
   2. οδηγώ κάποιον σε εσφαλμένω συμπέρασμα, εξαπατώ

      ※  τὸ ἀόριστον πλανᾷ (Αριστοτέλης, Rh. 1415a14

2. (μεσοπαθητική φωνή)
   1. (αρχική σημασία) πλανιέμαι εδώ κι εκεί (και μεταφορικά, όπως παρεκτρέπομαι στον λόγο)

      → δείτε παράθεμα στο πλανόωνται

   2. αμφιβάλλω
   3. είμαι εξαπατημένος
   4. κάνω κάτι αντικανονικά, ή στην τύχη

      → δείτε όπως στις μετοχές πλανώμενος και πεπλανημένος

Άλλες μορφές

• πλανέω, πλανέομαι

Παράγωγες λέξεις

 ετυμολογικό πεδίο 
πλαν- 

μετοχές: πεπλανημένος πλανηθείς πλανώμενος πλανῶν

απαρέμφατα πλανᾶσθαι

• Κατηγορία:Λέξεις με επίθημα -πλανής (αρχαία ελληνικά)
• Κατηγορία:Λέξεις με επίθημα -πλάνητος (αρχαία ελληνικά)
• Κατηγορία:Λέξεις με επίθημα -πλανος (αρχαία ελληνικά)

και

• ἀπλανής
• ἀπλάνεια
• ἀπλανησία
• ἀπλάνητος
• βουπλανόκτιστος
• καταπεπλανημένως
• λαοπλάνος
• οἰστροπλάνεια
• παντοπλάνος
• πεπλανημένως
• περιπλάνησις
• περιπλανία
• περιπλάνιος
• πλάν (δωρικός τύπος )
• πλανάτας (δωρικός τύπος )
• πλάνη
• πλάνημα & σύνθετα
• πλάνης
• -πλανής
• πλανησίεδρος
• πλάνησις & σύνθετα
• πλανητέος
• πλανητεύω
• πλανήτης
• πλάνιος
• πλανοστιβής
• -πλανος
• πλανύττω
• πλανώδης
• σύμπλανος
• τηλέπλανος
• τριπλανήτης
• ψευδοπλάνης
• ὠκύπλανος

σύνθετα του ρήματος & τα συγγενικά τους:

• ἀποπλανάω
• διαπλανάω
• ἐκπλανάω
• ἐμπλανάομαι
• ἐπιπλανάομαι
• καταπλανάω
• ὁδοιπλανέω
• παραπλανάομαι, παραπλανόομαι
• περιπλανάομαι, περιπλανόομαι
• συμπεριπλανάομαι
• συμπλανάομαι

Πηγές

• πλανάω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• πλανάω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.