ἰσχάς

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ἡ	ἰσχάς	αἱ	ἰσχάδες
γενική	τῆς	ἰσχάδος	τῶν	ἰσχάδων
δοτική	τῇ	ἰσχάδῐ	ταῖς	ἰσχάσῐ(ν)
αιτιατική	τὴν	ἰσχάδᾰ	τὰς	ἰσχάδᾰς
κλητική ὦ!		ἰσχάς		ἰσχάδες
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		ἰσχάδε
γεν-δοτ	τοῖν		ἰσχάδοιν
Με βραχύ άλφα στο θέμα -άς, -άδος.
3η κλίση, Κατηγορία 'δεκάς' όπως «δεκάς» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία 1

ἰσχάς: βάση αβέβαιη < ἰσχνός + κατάληξη -άς → δείτε και ἰσχαλέος

Ουσιαστικό

ἰσχάς, -άδος θηλυκό

1. (φρούτο) ξερό σύκο

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Ἱππῆς, στίχ. 755 (752-755)

   ὁ γὰρ γέρων | οἴκοι μὲν ἀνδρῶν ἐστι δεξιώτατος, | ὅταν δ᾽ ἐπὶ ταυτησὶ καθῆται τῆς πέτρας, | κέχηνεν ὥσπερ ἐμποδίζων ἰσχάδας.

   Γιατί ο γέρος, | όσο τετραπέρατος είναι στο σπίτι του, | τόσο, έτσι και καθίσει πάνω σε τούτο δω τον βράχο, | αποχαυνώνεται πέρα για πέρα, σα ν᾽ αρμαθιάζει σύκα λιασμένα.

   Μετάφραση (2005): Ηλίας Σπυρόπουλος, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος @greek‑language.gr

   ※  2ος κε αιώνας ⌘ Λουκιανός, 28, 51 Ἀναβιοῦντες ἢ ἁλιεύς @wikisource

   καὶ σὺ δέ, ὦ Πόσειδον, ταχεῖαν ἐπιτέλει τὴν ἄγραν. βαβαί, μάχονται περὶ τοῦ δελέατος, καὶ οἱ μὲν συνάμα πολλοὶ περιτρώγουσι τὴν ἰσχάδα, οἱ δὲ προσφύντες ἔχονται τοῦ χρυσίου.

   Κι εσύ, Ποσειδώνα, δώσε να είναι γρήγορη η ψαριά μου. Πω, πω! Μαλώνουν για το δόλωμα, και μερικά, πολλά μαζί, τριγύρισαν το ξεραμένο σύκο και το τσιμπολογούνε, ενώ κάποια άλλα γαντζώθηκαν πάνω στο χρυσάφι και το κρατάνε.

   Μετάφραση (2002): Δημήτρης Α. Χρηστίδης, @greek‑language.gr

2. (φυτό) το φυτό ευφόρβιο (Euphorbia Apios)

Παράγωγα

παράγωγα και σύνθετα

• ἰσχάδιον
• ἰσχαδοφάγος
• ἰσχαδοκάρυον
• ἰσχαδοπώλης, ἰσχαδόπωλις
• ἰσχαδώνης

Ετυμολογία 2

ἰσχάς < ἴσχω στη σημασία κρατάω, συγκρατώ < → δείτε  *σί-σχ-ω < ἔχω

Ουσιαστικό

ἰσχάς, -άδος θηλυκό

• (ναυτικός όρος) η άγκυρα

  ※  2ος κε αιώνας ⌘ Λουκιανός, 46, 15 Λεξιφάνης @wikisource

  ἀλλὰ σὺ τὸ ὅμοιον εἰργάσω με ὥσπερ εἴ τις ὁλκάδα τριάρμενον ἐν οὐρίῳ πλέουσαν, ἐμπεπνευματωμένου τοῦ ἀκατίου, εὐφοροῦσάν τε καὶ ἀκροκυματοῦσαν, ἕκτοράς τινας ἀμφιστόμους καὶ ἰσχάδας σιδηρᾶς ἀφεὶς καὶ ναυσιπέδας ἀναχαιτίζοι τοῦ δρόμου τὸ ῥόθιον, φθόνῳ τῆς εὐηνεμίας.

Πηγές

• ἰσχάς - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἰσχάς - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.