ἄσπετος

Αρχαία ελληνικά (grc)

→ γένη	αρσενικό & θηλυκό		ουδέτερο
↓ πτώσεις	ενικός
ονομαστική	ὁ/ἡ	ἄσπετος	τὸ	ἄσπετον
γενική	τοῦ/τῆς	ἀσπέτου	τοῦ	ἀσπέτου
δοτική	τῷ/τῇ	ἀσπέτῳ	τῷ	ἀσπέτῳ
αιτιατική	τὸν/τὴν	ἄσπετον	τὸ	ἄσπετον
κλητική ὦ!		ἄσπετε		ἄσπετον
↓ πτώσεις	πληθυντικός
ονομαστική	οἱ/αἱ	ἄσπετοι	τὰ	ἄσπετᾰ
γενική	τῶν	ἀσπέτων	τῶν	ἀσπέτων
δοτική	τοῖς/ταῖς	ἀσπέτοις	τοῖς	ἀσπέτοις
αιτιατική	τοὺς/τὰς	ἀσπέτους	τὰ	ἄσπετᾰ
κλητική ὦ!		ἄσπετοι		ἄσπετᾰ
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ	ἀσπέτω	τὼ	ἀσπέτω
γεν-δοτ	τοῖν	ἀσπέτοιν	τοῖν	ἀσπέτοιν
2η κλίση, Κατηγορία 'δύσκολος' όπως «δύσκολος» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Ετυμολογία

ἄσπετος < ἄ- στερητικό + • Η Ετυμολογία χρειάζεται ανάπτυξη με τεκμηρίωση. Μπορείτε να βοηθήσετε;  

Επίθετο

ἄσπετος, -ος, -ον

1. απερίγραπτα μεγάλος

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 8 (Θ. Θεῶν ἀγορά. Κόλος μάχη.), στίχ. 558 (555-559)

   ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἐν οὐρανῷ ἄστρα φαεινὴν ἀμφὶ σελήνην | φαίνετ᾽ ἀριπρεπέα, ὅτε τ᾽ ἔπλετο νήνεμος αἰθήρ· | ἔκ τ᾽ ἔφανεν πᾶσαι σκοπιαὶ καὶ πρώονες ἄκροι | καὶ νάπαι· οὐρανόθεν δ᾽ ἄρ᾽ ὑπερράγη ἄσπετος αἰθήρ, | πάντα δὲ εἴδεται ἄστρα, γέγηθε δέ τε φρένα ποιμήν·

   Και ως τ᾽ άστρα, οπού σπιθοβολούν σ᾽ ανάνεμον αιθέρα | χαριτωμένα ολόγυρα στην φωτεινήν σελήνην — | φαίνεται κάθε κορυφή, καθ᾽ άκρη, κάθε πλάγι, | ως άνοιξε απ᾽ τον ουρανόν απέραντος αιθέρας, | που τ᾽ άστρα όλα εφανέρωσε και χαίρονται οι ποιμένες·

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 22 (χ. Μνηστήρων φόνος.), στίχ. 407 (407-408)

   ἡ δ᾽ ὡς οὖν νέκυάς τε καὶ ἄσπετον ἔσιδεν αἷμα, | ἴθυσέν ῥ᾽ ὀλολύξαι, ἐπεὶ μέγα ἔσιδεν ἔργον·

   Μόλις η παραμάνα αντίκρισε νεκρά τα σώματα να κολυμπούν στο αίμα, | πήγε να βγάλει ολολυγή, βλέποντας το μεγάλο αυτό κατόρθωμα.

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Εὐριπίδης, Κύκλωψ, στίχ. 615 (614-616)

   ἤδη δαλὸς ἠνθρακωμένος | κρύπτεται ἐς σποδιάν, δρυὸς ἄσπετον | ἔρνος.

   Κρυμμένος μες στην ανθρακιά τον περιμένει | κλάδος πελώριος από δρυ, | δαυλί πυρακτωμένο.

   Μετάφραση χ.χ.: Β. Λιαπή, Αθήνα: Κίχλη @greek‑language.gr

2. ανείπωτος, άφατος

   ※  7ος πκε αιώνας ⌘ Ἡσίοδος, Ἔργα καὶ Ἡμέραι, 379

   ῥεῖα δέ κεν πλεόνεσσι πόροι Ζεὺς ἄσπετον ὄλβον·

   Εύκολα ωστόσο ο Δίας και σε πιο πολλούς μπορεί να δώσει άφατο πλούτο.

   Μετάφραση (2001): Σταύρος Γκιργκένης, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος @greek‑language.gr

3. αναρίθμητος, αμέτρητος

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 23 (Ψ. Ἆθλα ἐπὶ Πατρόκλῳ.), στίχ. 127 (127-128)

   Αὐτὰρ ἐπεὶ πάντῃ παρακάββαλον ἄσπετον ὕλην, | ἥατ᾽ ἄρ᾽ αὖθι μένοντες ἀολλέες.

   και αφού με ξύλ᾽ αμέτρητα τον τόπον εσκεπάσαν | καθήμενοι επερίμεναν·

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, στη Βικιθήκη

   • 13 (ν. Ὀδυσσέως ἀπόπλους παρὰ Φαιάκων καὶ ἄφιξις εἰς Ἰθάκην.), στίχ. 135 (134-135)

     οἱ δ᾽ εὕδοντ᾽ ἐν νηῒ θοῇ ἐπὶ πόντον ἄγοντες | κάτθεσαν εἰν Ἰθάκῃ, ἔδοσαν δέ οἱ ἄσπετα δῶρα,

     Κι όμως αυτοί, ποντοπορώντας με το γρήγορο καράβι τους, τώρα τον έφεραν στον ύπνο βυθισμένο | και στην Ιθάκη τον απόθεσαν με δώρα αμέτρητα·

     Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

   • 9 (ι. Ἀλκίνου ἀπόλογοι: Τὰ περὶ Κίκονας, Λωτοφάγους καὶ Κύκλωπας.), στίχ. 162 (161-162)

     ὣς τότε μὲν πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα | ἥμεθα δαινύμενοι κρέα τ᾽ ἄσπετα καὶ μέθυ ἡδύ.

     Τότε, μια μέρα ολόκληρη, ώσπου να βασιλέψει ο ήλιος για καλά, | εκεί καθήσαμε κρέατα τρώγοντας που τελειωμό δεν είχαν, πίνοντας το γλυκό πιοτό.

     Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

Άλλες μορφές

• ἀάσπετος

Πηγές

• ἄσπετος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἄσπετος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.