σιδήρεος

Αρχαία ελληνικά (grc)

Άλλες μορφές

• αιολικός τύπος : σιδάριος
• αττικός τύπος : συνηρημένο σιδηροῦς
• δωρικός τύπος : σιδάρεος, σιδάριος
• επικός τύπος : σιδήρεος, -έη & σιδήρειος

Ετυμολογία

σιδήρεος < σίδηρος

Επίθετο

σιδήρεος, -έα, -εον

1. σιδερένιος, φτιαγμένος από σίδερο
2. (μεταφορικά) σκληρός, σκληρόκαρδος

   ※  8ος αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 4 (δ. Τὰ ἐν Λακεδαίμονι.), στίχ. 293

   οἱ κραδίη σιδερέη

   ※  8ος αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 12 (μ. Ἀλκίνου ἀπόλογοι: Τὰ περὶ Σειρῆνας, Σκύλλαν, Χάρυβδιν, βόας Ἡλίου.), στίχ. 280

   σοί γε σιδήρεα πάντα τέτυκται,

   είσαι ολόκληρος φτιαγμένος από σίδερο!

Συνώνυμα

• σιδηρήεις (ποιητικό)
• σιδηρίτης

Εκφράσεις

• σιδήρεος οὐρανός
• σιδήρεος ἐν φρεσὶ θυμός

με το συνηρημένο σιδηροῦς

• χεὶρ σιδηρᾶ

με το επικό σιδήρειος

• σιδήρειος ὀρυμαγδός

Παράγωγα

• → δείτε τον πληθυντικό σιδάρεοι (ουσιαστικό, αρσενικό, νόμισμα του Βυζαντίου -του αρχαίου-)

Συγγενικά

• → δείτε τη λέξη σίδηρος

Κλίση

σιδήρεος σιδηρέα

γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
↓ πτώσεις	ενικός
	σῐδηρεο- σῐδηρεᾱ- σῐδηρεο-
ονομαστική	ὁ	σιδήρεος   > σιδηροῦς	ἡ	σιδηρέᾱ   > σιδηρᾶ	τὸ	σιδήρεον   > σιδηροῦν
γενική	τοῦ	σιδηρέου   > σιδηροῦ	τῆς	σιδηρέᾱς > σιδηρᾶς	τοῦ	σιδηρέου   > σιδηροῦ
δοτική	τῷ	σιδηρέῳ    > σιδηρῷ	τῇ	σιδηρέᾳ   > σιδηρᾷ	τῷ	σιδηρέῳ    > σιδηρῷ
αιτιατική	τὸν	σιδήρεον   > σιδηροῦν	τὴν	σιδηρέᾱν > σιδηρᾶν	τὸ	σιδήρεον   > σιδηροῦν
κλητική ὦ!		σιδήρεε   - σιδηροῦς		σιδηρέᾱ   > σιδηρᾶ		σιδήρεον   > σιδηροῦν
↓ πτώσεις	πληθυντικός
ονομαστική	οἱ	σιδήρεοι   > σιδηροῖ	αἱ	σιδήρεαι   > σιδηραῖ	τὰ	σιδήρεᾰ   > σιδηρᾶ
γενική	τῶν	σιδηρέων > σιδηρῶν	τῶν	σιδηρέων > σιδηρῶν	τῶν	σιδηρέων > σιδηρῶν
δοτική	τοῖς	σιδηρέοις > σιδηροῖς	ταῖς	σιδηρέαις > σιδηραῖς	τοῖς	σιδηρέοις > σιδηροῖς
αιτιατική	τοὺς	σιδηρέους > σιδηροῦς	τὰς	σιδηρέᾱς > σιδηρᾶς	τὰ	σιδήρεᾰ   > σιδηρᾶ
κλητική ὦ!		σιδήρεοι   > σιδηροῖ		σιδήρεαι   > σιδηραῖ		σιδήρεᾰ   > σιδηρᾶ
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ	σιδηρέω   > σιδηρώ	τὼ	σιδηρέᾱ   > σιδηρᾶ	τὼ	σιδηρέω   > σιδηρώ
γεν-δοτ	τοῖν	σιδηρέοιν > σιδηροῖν	τοῖν	σιδηρέαιν > σιδηραῖν	τοῖν	σιδηρέοιν > σιδηροῖν
Οι σπάνιες κλητικές πτώσεις, ίδιες με τις ονομαστικές.
2η&1η κλίση, ομάδα 'χρύσεος χρυσοῦς', Κατηγορία 'χρύσεος' όπως «χρύσεος» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

ιωνική και επική κλίση

στην ιωνική διάλεκτο
γένη →	αρσενικό		θηλυκό		ουδέτερο
↓ πτώσεις	ενικός
	σιδηρεο- σιδηρεᾱ- σιδηρεο-
ονομαστική		σιδήρεος		σιδηρέη		σιδήρεον
γενική		σιδηρέου		σιδηρέης		σιδηρέου
δοτική		σιδηρέῳ		σιδηρέῃ		σιδηρέῳ
αιτιατική		σιδήρεον		σιδηρέην		σιδήρεον
κλητική ὦ!		σιδήρεε		σιδηρέη		σιδήρεον
↓ πτώσεις	πληθυντικός
ονομαστική		σιδήρεοι		σιδήρεαι		σιδήρεᾰ
γενική		σιδηρέων		σιδηρεέων & σιδηρεῶν		σιδηρέων
δοτική		σιδηρέοισῐ(ν) & σιδηρέοις		σιδηρέησῐ(ν)		σιδηρέοισῐ(ν) & σιδηρέοις
αιτιατική		σιδηρέους		σιδηρέᾱς		σιδήρεᾰ
κλητική ὦ!		σιδήρεοι		σιδήρεαι		σιδήρεᾰ
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ		σιδηρέω		σιδηρέᾱ		σιδηρέω
γεν-δοτ		σιδηρέοιν		σιδηρέαιν		σιδηρέοιν
Οι κλητικές πτώσεις, σπάνιες.
2η&1η κλίση, ομάδα 'χρύσεος χρυσοῦς', Κατηγορία 'χρύσεος' όπως «χρύσεος» - Παράρτημα:Επίθετα & Μετοχές

Πηγές

• σιδήρεος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• σιδήρεος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.