ἀρχιμανδρίτης

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

λόγια μεσαιωνική ελληνική με αρχαία κλίση
↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ὁ	ἀρχιμανδρίτης	οἱ	ἀρχιμανδρῖται
γενική	τοῦ	ἀρχιμανδρίτου	τῶν	ἀρχιμανδριτῶν
αιτιατική	τὸν	ἀρχιμανδρίτην	τοὺς	ἀρχιμανδρίτας
κλητική ὦ!		ἀρχιμανδρῖτα		ἀρχιμανδρῖται
Το δίχρονο φωνήεν της παραλήγουσας είναι μακρό.
1η κλίση, ομάδα 'στρατιώτης', Κατηγορία 'στρατιώτης' όπως «στρατιώτης» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

ἀρχιμανδρίτης < (διαχρονικό δάνειο) ελληνιστική κοινή ἀρχιμανδρίτης < ἀρχι- + μάνδρ(α) (μονή) + -ίτης

Ουσιαστικό

ἀρχιμανδρίτης αρσενικό

• (εκκλησιαστικός όρος, αξίωμα) αρχιμανδρίτης

  ※  6ος αιώνας ⌘ Corpus iuris civilis (Ιουστινιάνειος Κώδικας). Επιμ. Beck. Τόμος 2.2.1. Λειψία, 1836

  […] εἴτε μητροπολῖται, εἴτε ἐπίσκοποι ὦσιν, εἴτε ἀρχιμανδρῖται, εἴτε ὀρφανοτρόφοι, ἢ ξενοδόχοι, ἢ νοσοκόμοι, ἢ ἄλλων εὐαγῶν οἴκων διοικηταί

Άλλες μορφές

• ἀρχίμανδρος

Συγγενικά

• ἀρχιμανδρεύω
• ἀρχιμανδριτάτον
• ἀρχιμανδριτεύω

Δείτε επίσης

• ἀρχιδιάκονος
• ἀρχιεπίσκοπος
• ἀρχιεράρχης

Πηγές

• αρχιμανδρίτης -  Επιτομή του Λεξικού Κριαρά της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, [μονοτονικό σύστημα]. 
• σελ.234 Τόμος 3 - Κριαράς, Εμμανουήλ. Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Τόμοι Α'-ΙΗ'. (Τόμοι ΙΕ'-ΙΗ' επιμ. Ιωάννης Ν. Καζάζης) πολυτονικό σύστημα: τόμοι 1-5, μεταγραφή σε μονοτονικό: τόμοι 6-τέλος], pdf.Βιβλιογραφία.  Άπαντα Εμμανουήλ Κριαρά στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. 
• ἀρχίμανδρος - LBG - Trapp, Erich, et al. (1994–2007) Lexikon zur byzantinischen Gräzität besonders des 9.-12. Jahrhunderts (Λεξικό της Βυζαντινής Ελληνικής, ιδίως για τον 9ο-12ο αιώνα), Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften (Έκδοση της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

ελληνιστική κοινή (αρχαία κλίση) δε μαρτυρείται δυϊκός αριθμός
↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ὁ	ἀρχιμανδρίτης	οἱ	ἀρχιμανδρῖται
γενική	τοῦ	ἀρχιμανδρίτου	τῶν	ἀρχιμανδριτῶν
δοτική	τῷ	ἀρχιμανδρίτῃ	τοῖς	ἀρχιμανδρίταις
αιτιατική	τὸν	ἀρχιμανδρίτην	τοὺς	ἀρχιμανδρίτᾱς
κλητική ὦ!		ἀρχιμανδρῖτᾰ		ἀρχιμανδρῖται
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		ἀρχιμανδρίτᾱ
γεν-δοτ	τοῖν		ἀρχιμανδρίταιν
Το δίχρονο φωνήεν της παραλήγουσας είναι μακρό.
1η κλίση, ομάδα 'στρατιώτης', Κατηγορία 'στρατιώτης' όπως «στρατιώτης» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

ἀρχιμανδρίτης, λέξη του 4ου αιώνα < ἀρχι- + μάνδρ(α) (μονή) + -ίτης

Ουσιαστικό

ἀρχιμανδρίτης, -ου αρσενικό (ελληνιστική κοινή)

• (εκκλησιαστικός όρος, αξίωμα) διοικητής, επόπτης μονής

  ※  4ος↓ αιώνας Ἀκάκιος καὶ Παῦλος (Acacius et Paulus), Epistula ad Epiphanium, ⌘PG Επιμ:Migne, 153.13

  Ἐπιστολή γραφεῖσα ἐν τῷ ἐνενηκοστῷ δευτέρῳ ἔτει τῆς Διοκλητιανοῦ βασιλείας […] Παρὰ Ἀκακίου καὶ Παύλου πρεσβυτέρων καὶ ἀρχιμανδριτῶν, τουτέστι πατέρων μοναστηρίων

  ※  4ος↓ αιώνας ⌘ Αθανάσιος Αλεξανδρείας, Epistulae ad Castorem, @catholiclibrary.org

  Καὶ ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας παρακαλῶν ἐδέχθη παρὰ τοῦ ἀρχιμανδρίτου, ὃς παραδίδωσιν αὐτῷ ὡς γέροντι, καὶ εἰς μηδὲν ἄλλο χρησιμεύοντι, τὴν τοῦ κήπου φροντίδα καὶ ἐπιμέλειαν, μετὰ καὶ ἄλλου ἀδελφοῦ, ᾧτινι ὑποτασσόμενος τὴν περιπόθητον αὐτῷ ταπεί νωσιν καὶ ὑπακοὴν ἐξετέλει.

Πηγές

• ἀρχιμανδρίτης - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.