ὀχέω

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

ὀχέω < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *weǵʰ-. Δεν σχετίζεται με το ὀχεύω • Η Ετυμολογία χρειάζεται ανάπτυξη με τεκμηρίωση. Μπορείτε να βοηθήσετε;  

Ρήμα

ὀχέω / ὀχῶ

1. συγκρατώ, υπομένω, βαστάζω, υποβαστάζω, συντηρώ

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 11 (λ. Ἀλκίνου ἀπόλογοι: Νέκυια.), στίχ. 619 (618-619)

   ἆ δείλ᾽, ἦ τινὰ καὶ σὺ κακὸν μόρον ἡγῃλάζεις, | ὅν περ ἐγὼν ὀχέεσκον ὑπ᾽ αὐγὰς ἠελίοιο.

   ω δύσμοιρε, σέρνεις κι εσύ μοίρα κακή επάνω σου, | όπως κι εγώ την έζησα βαριά, όσο με φώτιζε ακόμη ο ήλιος.

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

2. μεταφέρω
3. συνεχίζω να κάνω

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 1 (α. Ἀθηνᾶς παραίνεσις πρὸς Τηλέμαχον.), στίχ. 297 (296-297)

   οὐδέ τί σε χρὴ | νηπιάας ὀχέειν, ἐπεὶ οὐκέτι τηλίκος ἐσσί.

   δεν πρέπει αλήθεια σαν μωρό παιδί να φέρεσαι, | αφού δεν είσαι πια κανένα παιδαρέλι.

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

4. ανεβάζω κάποιον σε άλογο για να ιππεύσει
5. συντηρώ

   ※  6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Αἰσχύλος, Προμηθεὺς δεσμώτης, στίχ. 143

   φρουρὰν ἄζηλον ὀχήσω.

   φρουρά αζήλευτη θενα φυλάξω!

   Μετάφραση (1930): Ιωάννης Ν. Γρυπάρης, Αθήνα:Εστία @greek‑language.gr

6. μεσοπαθητική φωνή:
   1. (για πλοίο) αγκυροβολώ
   2. αναθέτω τη μεταφορά μου, μεταφέρομαι ή υποβαστάζομαι

      ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 24 (Ω. Ἕκτορος λύτρα.), στίχ. 731

      αἳ δή τοι τάχα νηυσὶν ὀχήσονται γλαφυρῇσι,

      που γρήγορα στα πλοία τους θενά μας ρίξουν όλες

      Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   3. οδηγώ, ιππεύω, πλέω

      ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Πλάτων, Λύσις, 208a

      ἢν ἐπιθυμήσῃς ἐπί τινος τῶν τοῦ πατρὸς ἁρμάτων ὀχεῖσθαι λαβὼν τὰς ἡνίας, ὅταν ἁμιλλᾶται, οὐκ ἂν ἐῷέν σε ἀλλὰ διακωλύοιεν;

      Αν θελήσεις να ανεβείς σε κάποιο άρμα του πατέρα σου και να κρατήσεις τα χαλινάρια την ώρα του αγώνα, δεν θα σε αφήσουν;

      Μετάφραση (1981): Νίκος Μ. Σκουτερόπουλος. Αθήνα: Εκδόσεις Καρδαμίτσα. @greek‑language.gr

   4. (μεταφορικά) στηρίζομαι, επιπλέω

      ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Ἱππῆς, στίχ. 1244

      λεπτή τις ἐλπίς ἐστ᾽ ἐφ᾽ ἧς ὀχούμεθα.

      Σ᾽ ελπίδα τόση δα φτενή πλέω πάν᾽ απ᾽ το κύμα.

      Μετάφραση (2005): Ηλίας Σπυρόπουλος, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος @greek‑language.gr

      Υπάρχει μια ελάχιστη ελπίδα πάνω στην οποία να στηριχθούμε.

      Μετάφραση λέξεων: Βικιλεξικό.

      ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Εὐριπίδης, Ὀρέστης, στίχ. 69 (67-70)

      Βλέπω δὲ πᾶσαν εἰς ὁδόν, πότ' ὄψομαι | Μενέλαον ἥκονθ'· ὡς τά γ' ἄλλ' ἐπ' ἀσθενοῦς | ῥώμης ὀχούμεθ', ἤν τι μὴ κείνου πάρα | σωθῶμεν.

      Μα προς το δρόμο όλο θωρώ, το Μενέλαο καρτερώντας | πότε θα ιδώ νάρχεται· γιατί λίγη από τάλλα | έχουμ' ελπίδα, αν απ' αυτόν δεν ήθελε σωθούμε.

      Μετάφραση (2012): Ηλίας Βουτιερίδης

      Μα βλέπω όλο το δρόμο, πότε θα δω το Μενέλαο να 'ρχεται· γιατί από τα άλλα ελάχιστη ελπίδα έχουμε να στηριχθούμε, αν απ' αυτόν δεν σωθούμε.

      Μετάφραση λέξεων: Βικιλεξικό.

Άλλες μορφές

• ιωνικός τύπος : παρατατικός ὀχέεσκον
• επικός τύπος : γʹ ενικού αορίστου αʹ ὀχήσατο
• αιολικός τύπος : ὀχήμενος μετοχή μεσοπαθητικού ενεστώτα του ρήματος ὀχέω

Συγγενικά

• ὀχετεύω
• ὀχετός
• ὀχή
• ὄχημα
• ὀχηματικός
• ὄχησις

• → και δείτε τη λέξη ὄχος
• πιθανή συγγένεια με το ὄχλος

Κλίση

• → λείπει η κλίση

Πηγές

• ὀχέω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ὀχέω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.