ἐρέσσω

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

ἐρέσσω < → λείπει η ετυμολογία

Ρήμα

ἐρέσσω

1. κωπηλατώ

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 11 (λ. Ἀλκίνου ἀπόλογοι: Νέκυια.), στίχ. 78 (77-78)

   ταῦτά τέ μοι τελέσαι πῆξαί τ᾽ ἐπὶ τύμβῳ ἐρετμόν, | τῷ καὶ ζωὸς ἔρεσσον ἐὼν μετ᾽ ἐμοῖς ἑτάροισιν.»

   Κι όταν μ᾽ αυτά τελειώσεις, στήριξε το κουπί στον τύμβο μου, | αυτό που είχα ζωντανός, όσο κωπηλατούσα με τους άλλους μου συντρόφους.»

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 12 (μ. Ἀλκίνου ἀπόλογοι: Τὰ περὶ Σειρῆνας, Σκύλλαν, Χάρυβδιν, βόας Ἡλίου.), στίχ. 194 (192-194)

   Ὣς φάσαν ἱεῖσαι ὄπα κάλλιμον· αὐτὰρ ἐμὸν κῆρ | ἤθελ᾽ ἀκουέμεναι, λῦσαί τ᾽ ἐκέλευον ἑταίρους, | ὀφρύσι νευστάζων· οἱ δὲ προπεσόντες ἔρεσσον.

   Έτσι μιλώντας, τραγουδούσαν με φωνή περίκαλλη, κι εμένα μέσα μου η καρδιά μου | λαχταρούσε να τις ακούσει, παρακαλούσα τους συντρόφους να με λύσουν, | έκανα νόημα γνέφοντας· αλλά εκείνοι εκεί, σκυμμένοι στα κουπιά, κωπηλατούσαν.

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

2. κινώ γρήγορα, θέτω σε γρήγορη κίνηση
3. διασχίζω τη θάλασσα κωπηλατώντας
4. (μεταφορικά) σκέπτομαι
5. (μεταφορικά) επισείω απειλές εναντίον κάποιου, εκτοξεύω απειλές εναντίον κάποιου

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Αἴας, στίχ. 251 (251-253)

   τοίας ἐρέσσουσιν ἀπει-|λὰς δικρατεῖς Ἀτρεῖδαι | καθ᾽ ἡμῶν·

   • Γιατί οι δύο Ατρείδες, δίδυμη δύναμη, | απειλές απλωτές τραβούν | εναντίον μας.

     Μετάφραση (2012): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, Αθήνα: ΜΙΕΤ @greek‑language.gr

   • Τέτοιες απειλές εκτοξεύουν | εναντίον μας οι διπλόθρονοι Ατρείδες

     Μετάφραση λέξεων: Βικιλεξικό.

6. (στην παθητική φωνή) (για το τόξο) κρατιέμαι στο χέρι, τεντώνομαι
7. (στην παθητική φωνή) κωπηλατούμαι

Άλλες μορφές

• αττικός τύπος : ἐρέττω

Σύνθετα

• ἀντερέσσω
• διερέσσω
• περιερέσσω
• προερέσσω
• προσερέσσω

Συγγενικά

• ἁλιήρης
• δεκήρης
• δωδεκήρης
• ἑκκαιδεκήρης
• ἑνδεκήρης
• ἐρεταίνω
• ἐρετάνης
• ἐρέτης
• ἐρετικός
• Ἐρετμεύς
• ἐρετμή
• ἐρετμίον
• ἐρετμόν
• ἐρετμός
• ἐρετμόω
• Ἐρέτρια (και τα παράγωγά της)
• πεντεκαιδεκήρης
• τριήρης (και τα παράγωγά του)
• τρισκαιδεκήρης
• ὑπηρέτης (και τα παράγωγά του)

Κλίση

• → λείπει η κλίση

Πηγές

• ἐρέσσω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἐρέσσω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.